ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΟΥΝ ΤΟ ΝΤΑΛΑΜΑΝΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΠΟ ΘΥΣΙΑΣ... ΓΙΑ ΝΑ ΘΑΨΟΥΝ ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΜΜΟΡΙΤΩΝ ΤΟΥ ΕΛΑΣ! ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ 140 ΑΘΩΩΝ!

Το Νταλαμάνι, ο τόπος όπου την περίοδο του Εμφυλίου και συγκεκριμένα το 1945 βρήκαν τραγικό θάνατο 140 αθώοι κάτοικοι της Λάκκας Σουλί...

Το Νταλαμάνι, ο τόπος όπου την περίοδο του Εμφυλίου και συγκεκριμένα το 1945 βρήκαν τραγικό θάνατο 140 αθώοι κάτοικοι της Λάκκας Σουλίου πρέπει να χαρακτηριστεί απ’ το Υπουργείο Πολισμού ως ιστορικός τόπος θυσίας, όπως συνέβη και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις, τονίζει μιλώντας στον «Π.Λ.» ο Αρχιτέκτονας Μηχανικός Σπύρος Πανταζής, τ. Έφορος Μνημείων και πρ. Αντιδήμαρχος Ιωαννίνων.
Ο ίδιος έχει καταθέσει σχετική εισήγηση προς το Υπουργείο, όμως αυτή μοιάζει να έχει «παγώσει», με την αιτιολογία ότι έτσι… ξύνονται πληγές του παρελθόντος! Νοοτροπία που ο κ. Πανταζής απορρίπτει κατηγορηματικά. Με την ευκαιρία της πρόσφατης εκδήλωσης στο Νταλαμάνι καταθέτει την άποψή του γενικά για τις αποκαλούμενες «γιορτές μίσους» και μιλάει για το ετήσιο μνημόσυνο που γίνεται στο Σταυράκι και την έννοια που αυτό πρέπει να έχει.

Η συνέντευξη
• Κύριε Πανταζή, πριν από λίγες μέρες πολλοί συμπολίτες μας μετέβησαν στο Νταλαμάνι και τίμησαν τη μνήμη των αδικοχαμένων του Εμφυλίου. Ποια είναι η γνώμη σας για τις τιμές αυτές, με τις οποίες σύμφωνα με κάποιους αναμοχλεύονται πάθη του παρελθόντος;
-Το Νταλαμάνι είναι, ως γνωστόν, μια περιοχή στα όρια των Νομών Ιωαννίνων και Πρέβεζας, κοντά στα Δερβίζιανα, στην οποία το 1945 εκτελέσθηκαν, δυστυχώς, αθώα γυναικόπαιδα στο πλαίσιο της τρέλας του Eμφυλίου πολέμου. Είναι λογικό, και κατά τη γνώμη μου απαραίτητο, οι ελάχιστοι επιζώντες των τραγικών εκείνων στιγμών, οι συγγενείς των θυμάτων και οι κάτοικοι των γύρων χωριών να συγκεντρώνονται για να τιμούν τη μνήμη εκείνης της τραγωδίας.

• Aληθεύει ότι έχετε εισηγηθεί παλαιότερα τον χαρακτηρισμό του χώρου αυτού ως ιστορικού τόπου θυσίας; Αν ναι, γιατί ακόμη η Πολιτεία δεν προχώρησε στην έκδοση της σχετικής Υπουργικής Απόφασης;
-Πράγματι έχω εισηγηθεί τον χαρακτηρισμό του χώρου αυτού ως ιστορικού τόπου και τόπου μαρτυρίου, όπως έχω κάνει και για άλλες περιοχές, στις οποίες έχουν συμβεί τραγικά γεγονότα, είτε απ’ τον κατακτητή, είτε κατά τη διάρκεια του καταστροφικού Εμφυλίου πολέμου. Για όλους αυτούς τους χώρους έχουν εκδοθεί Υπουργικές Αποφάσεις και προστατεύονται ήδη απ' την Πολιτεία. Δεν έχει εκδοθεί, δυστυχώς, απόφαση για το Νταλαμάνι και πολύ φοβάμαι ότι δεν θα εκδοθεί...

• Γιατί να εξαιρεθεί το Νταλαμάνι; Μήπως είναι καιρός, όπως πολλοί λένε, να σταματήσουν κάποτε οι χαρακτηρισμοί; Μήπως οι εορτασμοί αυτοί επιτείνουν αντί να αμβλύνουν τις διαφορές στο λαό;
-Οι «διαχωρισμοί» και οι «διακρίσεις» πρέπει επί τέλους να σταματήσουν και όχι οι χαρακτηρισμοί και η σημειολόγηση των τόπων αυτών. Το Νταλαμάνι δεν χαρακτηρίσθηκε, ακόμα, ως ιστορικός τόπος  ή μπορεί και να μην χαρακτηρισθεί ποτέ, γιατί η ευαισθησία κάποιων αρμοδίων είναι επιλεκτική, περιστασιακή και «περιπτωσιακή». Γιατί δυστυχώς η θεώρηση αυτών των ιερών θεμάτων γίνεται, μερικές φορές, με κομματικά πρίσματα. Κι αυτό είναι εγκληματικό!

• Αυτά που λέτε αποτελούν βαριά καταγγελία. Ποιούς ακριβώς εννοείτε;
-Το 1989 είχα εισηγηθεί τον χαρακτηρισμό της νησίδας Λαζαρέτο, στην Κέρκυρα, η οποία, ως γνωστόν, ήταν λοιμοκαθαρτήριο και λειτουργούσε, λίγο πολύ, ως τόπος εκτελέσεων αριστερών αγωνιστών. Η κ. Μπενάκη υπουργός της Κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη υπέγραψε, χωρίς καμία απολύτως αντίρρηση, τη σχετική Υπουργική Απόφαση χαρακτηρισμού, ολόκληρης της νησίδας, ως ιστορικού τόπου, με την οποία προστατεύεται πλέον, ο χώρος. Σήμερα όμως οι υπεύθυνοι του πρώην Υπουργείου Πολιτισμού διατηρούν παγωμένη, επί τετραετία, την υπόθεση «Νταλαμάνι» με το «αθώο» και αισχρό επιχείρημα «να μην ξύνουμε πληγές», ενώ, στην πραγματικότητα, δεν θέλουν να σημειολογηθεί η συγκεκριμένη βαρβαρότητα για ευνόητους λόγους.

• Δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ λέτε ότι η «δεξιά» κ. Μπενάκη χαρακτήρισε το Λαζαρέτο, στο οποίο εκτελέσθηκαν αριστεροί ως ιστορικό τόπο, ενώ η «Σοσιαλίστρια» υπεύθυνη Γ.Γ. κ. Μενδώνη, δεν χαρακτηρίζει το Νταλαμάνι, στο οποίο εκτελέσθηκαν... δεξιοί.

-Ακριβώς! Και μάλιστα στο Νταλαμάνι οι εκτελεσθέντες δεν ανήκαν αμιγώς σε μια παράταξη, αφού οι περισσότεροι ήταν γυναικόπαιδα από το Κυριακάτικο Εκκλησίασμα. Τους πήρανε μέσα από την εκκλησιά των Δερβιζιάνων, όπως κατά συγκινητικό τρόπο μου περιέγραψε, επί τόπου, ο  ζήσας τα τραγικά εκείνα γεγονότα τ. Λυκειάρχης κ. Θωμάς Μπαϊρακτάρης, ο οποίος «κουράσθηκε» να εκλιπαρεί τις αρμόδιες υπηρεσίες για τ' αυτονόητα.

• Κύριε Πανταζή, ως προϊστάμενος της Εφορείας Νεοτέρων Μνημείων χαρακτηρίσατε ουκ ολίγους Ιστορικούς Τόπους, τους Λιγκιάδες, το Κεφαλόβρυσο, τη Μουσιωτίτσα, το Κομμένο Άρτας, το Λαζαρέτο Κέρκυρας κ.ά.. Ποιός ήταν ο στόχος σας; Υπάρχουν κι άλλοι τόποι που αξίζουν της προσοχής της Πολιτείας;
-Βεβαίως υπάρχουν κι άλλοι παρόμοιοι χώροι, που πρέπει να τύχουν της προσοχής των αρμοδίων, ιδιαιτέρως αυτή την εποχή που δεν υπάρχουν και πολλά χρήματα για αναστηλωτικά έργα και έτσι υπάρχει πολύς χρόνος για την καταγραφή και τον χαρακτηρισμό τους, καθώς επίσης και για τον εντοπισμό, την καταγραφή και τον χαρακτηρισμό των υπόλοιπων Νεώτερων Μνημείων και για τον πρόσθετο λόγο, κατά τον οποίο, τώρα, υπηρετούν στην αρμόδια Υπηρεσία, πολλοί Αρχιτέκτονες, ενώ εγώ ήμουν μόνος Αρχιτέκτων Μηχανικός, μοναδικός πτυχιούχος ΑΕΙ.
Ο στόχος μου ήταν να προσδιορισθεί χωρικά και χρονικά το κάθε ιστορικό γεγονός για να μπορούν οι μεταγενέστεροι να μαθαίνουν και να σέβονται. Γιατί πιστεύω ακράδαντα ότι αυτοί οι τόποι αποτελούν στάσεις οξυγόνωσης της πορείας του λαού.

• Ας επανέλθουμε στη σκοπιμότητα αυτών των χαρακτηρισμών και εορτασμών. Συμφωνείτε μ’ «αυτά» που γίνονται στον  Γράμμο και το Βίτσι, στη Γυάρο, στο Σταυράκι και αλλού;

-Δεν πρέπει να συγχέουμε την ανάγκη για τον χαρακτηρισμό ενός τόπου, με τον εορτασμό και ιδιαίτερα με τον τρόπο που «εορτάζουμε» το γεγονός. Οι Έλληνες είμαστε λαός της υπερβολής. Έχουμε μία ανεξήγητη ροπή στην υπερένταση. Πολλές φορές μεγεθύνουμε τα πράγματα και πετυχαίνουμε διαφορετικά αποτελέσματα. Δεν είναι λίγες οι φορές που αγγίζουμε τα όρια της βεβήλωσης της ιστορίας. Προκαλούμε την Ιστορία... Σημειώνω και υπογραμμίζω ότι ο χαρακτηρισμός των τόπων πρέπει να γίνεται. Πρέπει να σημειολογείται με ιστορικά ντοκουμέντα και σε «ψυχρό περιβάλλον» το γεγονός. Πρέπει να γνωρίζουν οι επερχόμενες γενεές ότι «εδώ, σ’ αυτό το μέρος κάτι συνέβη» και ότι ο τόπος χρειάζεται την προσοχή μας και κυρίως το σεβασμό μας.

• Μήπως οι μορφές του εορτασμού αντιστρατεύονται την αναγκαιότητα χαρακτηρισμού;
- Είναι πολύ ισχνό αυτό το επιχείρημα μπροστά στην αναγκαιότητα της σημειολόγησης του γεγονότος.

• Εσείς εισηγηθήκατε και τον χαρακτηρισμό του χώρου στον οποίο έγιναν οι εκτελέσεις στο Σταυράκι. Συμφωνείτε μ' αυτό που γίνεται κάθε Αύγουστο;
-Παρατηρώ τη φθίνουσα εξελικτική πορεία, που καταγράφουν τα μνημόσυνα ή οι «εκδηλώσεις» του Δήμου Ιωαννιτών, από τότε που έγινε το μνημείο μέχρι φέτος. Ξεκίνησε η εκδήλωση - μνημόσυνο με πλήθος κόσμου και κατέληξε, δυστυχώς, σε ελάχιστα άτομα, απ’ τα οποία, αν αφαιρέσεις τους επίσημους και όσους παρίστανται απ’ το «πρωτόκολλο», τότε απομένουν ελάχιστα, λιγότερα από είκοσι άτομα, συγγενείς, που παραβρίσκονται και αποτίνουν φόρο τιμής και τιμούν τη μνήμη των εκτελεσμένων.
Πιστεύω ότι το «Σταυράκι» πρέπει να το ξαναδούμε, ως κοινωνία, πιο ψύχραιμα, πιο ιερά, πιο σοβαρά. Πρέπει, πρώτοι απ' όλους, οι συγγενείς των θυμάτων να αναλάβουν πρωτοβουλίες για να προστατευθεί στη συλλογική συνείδηση, η μνήμη των αδικοχαμένων ανθρώπων τους και κατόπιν ο Δήμος να προχωρήσει σε αποφάσεις, χωρίς αναστολές ή πολιτικό κόστος.

• Εν κατακλείδι, τι θεωρείτε ότι πρέπει να κάνουμε με τους χώρους στους οποίους συνέβησαν παρόμοια ιστορικά γεγονότα;

-Οι χώροι πρέπει να σημειολογούνται. Να χαρακτηρίζονται. Να προστατεύονται, τα δε ανταμώματα αυτά πρέπει να σμίγουν και να ενώνουν τον κόσμο. Ν’ αμβλύνουν τις όποιες διαφορές. Να προσεγγίζονται με απόλυτο σεβασμό και όχι πανηγυρτζίδικα ή με αβυσσαλέο μίσος όπως γινότανε πριν από λίγα χρόνια. Να διδάσκουν...

 proinoslogos.gr

 Διαβάστε τί είχε συμβεί: Το δεύτερο 10ήμερο του 1945 οι κάτοικοι της περιοχής Λάκκας Σουλίου έζησαν τις πιο οδυνηρές στιγμές της ζωής τους.
Ήταν η περίοδος που ο ΕΛΑΣ, παρά τη συμφωνία της Πλάκας, είχε εκδιώξει τον ΕΔΕΣ στην Κέρκυρα και είχε κυριαρχήσει σε όλη την Ήπειρο και άρχισε να εφαρμόζει δικό του πρόγραμμα «εκδημοκρατισμού».
Πρώτη εφαρμογή του εκδημοκρατισμού αυτού ήταν η σύλληψη, βάσει προγραφών, εκατοντάδων αθώων πολιτών κάθε ηλικίας και φύλου, τους οποίους φυσικά θεωρούσαν στελέχη του ΕΔΕΣ και, αφού τους φυλάκισαν, τους υπέβαλαν σε διαρκή βασανιστήρια. Από το πλήθος των συλληφθέντων ξεχώρησαν πάνω από 200 άτομα και τα υπέβαλαν σε ομαδικά πολυήμερα βασανιστήρια. Ο κλαυθμός και τα βογκητά των δυστυχισμένων αυτών συναθρώπων μας είχε πλημμυρίσει όλη την περιοχή και είχε σκορπίσει την ανασφάλεια και τον τρόμο σε κάθε σπίτι, σε κάθε οικογένεια.
Πολλούς από τους κρατουμένους τους ξεχώρισαν και τους υπέβαλαν σε βασανιστήρια σε σπηλιές ή δάση, αποκόπτοντας μέλη του σώματός τους,
ή τους άφηναν τελείως γυμνούς στο χιόνι, γεμάτους πληγές στο σώμα τους να ξεπαγιάζουν μερόνυχτα. Μεταξύ αυτών ήταν και γέροντες που είχαν λευκανθεί στους αγώνες τους έθνους, ήταν χήρες που οι άνδρες τους είχαν πέσει πρόσφατα στα Βορειοηρωτικά βουνά, ήταν σεβάσμιοι ιερείς, ήταν λευκαμένοι δάσκαλοι, ήταν μικρά παιδιά. Ήταν τότε που ο ΕΛΑΣ, με τον απάνθρωπο εκείνο ηγέτη, τον Τζουμερκιώτη, προσπαθούσε να εκδημοκρατίσει και να νουθετήσει τους αθώους εκείνους συμπολίτες μας.
Αυτούς όλους λοιπόν ο «καπετάν Τζουμερκιώτης», αφού τους υπέβαλε στα ανήκουστα αυτά για την ανθρωπότητα βασανιστήρια, σιδηροδέσμιους ανά 3 - 4 τους οδήγησε τη νύχτα της 24ης προς 25η Ιανουαρίου από τους τόπους κολαστηρίων τους, σε μια ερημική και απόμακρη περιοχή, κοντά στα Δερβίζιανα, στο Νταλαμάνι, και τους εκτέλεσε ομαδικά.
Ο θρήνος, οι κραυγές και οι οιμογές ακούστηαν εκείνο το βράδυ σε όλα τα γύρω χωριά και σκόρπισαν τον τρόμο σε μικρούς και μεγάλους. Κανένας δεν αισθάνονταν ασφαλής, κανένας δεν ήξερε πότε θα χτυπήσει και η δική του πόρτα.
Γράφει στο μνημειώδες πόνημά του ο διακεκριμένος νομικός και πολέμαρχος Χαρίλαος Τσόγκας για το Νταλαμάνι: «Στο Νταλαμάνι με τις εκτελέσεις αθώων πολιτών, μεταξύ των οποίων και ιερείς, νήπια, έγκυες γυναίκες, πρόεδροι κοινοτήτων, δάσκαλοι, έντιμοι και φιλήσυχοι κάτοικοι, έλαβον χώραν στυγηρά ομαδικά βασανιστήρια και πραγματοποιήθηκαν θηριωδίες με απύθμενα βασανιστικά μαρτύρια. Και τα μαρτύρια αυτά τα διέπραξαν εν ονόματι της κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας, όπως έλεγαν».
Κατάφεραν σε μια εβδομάδα να ρημάξουν από ανθρώπους δεκάδες χωριά και να μαυροφορέσουν εκατοντάδες μανάδες και αδελφές.
Για όλους αυτούς τους αδικοσφαγμένους αθώους φρόντισαν αυτοί που επέζησαν να στήσουν ένα απέριττο μνημείο με τα ονόματα των θυμάτων και ένα ναΐδριο στη μνήμη του Αγίου Γρηγορίου, όπου κάθε χρόνο εκκλησιάζονται οι συγγενείς και τελούν μνημόσυνο για ανάπαυση των δολοφονημένων.