Σαν σήμερα στις 24 Νοεμβρίου 1940 ο ελληνικός στρατός (Γ΄Σώμα Στρατού) καταλαμβάνει τη Μοσχόπολη στη Βόρεια Ήπειρο. Άποψη από την Μοσχόπο...
Σαν σήμερα στις 24 Νοεμβρίου 1940 ο ελληνικός στρατός (Γ΄Σώμα Στρατού) καταλαμβάνει τη Μοσχόπολη στη Βόρεια Ήπειρο.
Άποψη από την Μοσχόπολη.
Η Μοσχόπολη ήταν μεγάλο εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο του 18ου αιώνα στην Βαλκανική χερσόνησο. Βρίσκεται δυτικά της Κορυτσάς στην σημερινή νοτιοανατολική Αλβανία (Βόρεια Ήπειρος). Τον 18ο αιώνα η πόλη αναπτύχθηκε σε ένα από τα κύρια αστικά κέντρα των Βαλκανίων. Λόγω της συμβολής της πόλης στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό η πόλη αναφέρεται στην εποχή της ακμής της και ως «Νέα Αθήνα» ή «Νέος Μυστράς».
Πανοραμική άποψη της Μοσχόπολης στις αρχές του εικοστού αιώνα.
Η Μοσχόπολη, σήμερα μικρό χωριό στην νότια Αλβανία, περιοχή Βορείου Ηπείρου, υπήρξε σημαντικό κέντρο ελληνικού πολιτισμού τον 18ο αιώνα, κατοικημένο από ελληνόφωνους και βλαχόφωνους πληθυσμούς. Ως κέντρο πολιτισμού φιλοξένησε το δεύτερο ελληνικό τυπογραφείο στα Βαλκάνια το 1730-1731.
Σχολείο στην πόλη λειτουργούσε ήδη από το 1700 με πρώτο διευθυντή τον Χρύσανθο τον Ηπειρώτη από την Ζίτσα Ιωαννίνων. Το 1724 ανέλαβε την διεύθυνση ο Γιαννιώτης Νικόλαος Στίγμης, ενώ από το 1730 και για μικρό διάστημα ο αριστοτελιστής Ιωάννης Χαλκεύς ή Χαλκιάς.
Νέα Ακαδημία Μοσχοπόλεως
Η Νέα Ακαδημία ή Ελληνικό Φροντιστήριο υπήρξε γνωστό εκπαιδευτικό ίδρυμα που λειτουργούσε στην Μοσχόπολη, ισχυρό εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο των Βαλκανίων τον 18ο αιώνα. Είχε χαρακτηριστεί ως ο άκρος στολισμός της πολιτείας και πρωταγωνίστησε στο κίνημα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού
Η λειτουργία της Νέας Ακαδημίας
Το 1738 ο λόγιος Σεβαστός Λεοντιάδης, από την Καστοριά τέθηκε επικεφαλής της σχολής. Κατά τη διάρκεια της σχολαρχίας του προστέθηκαν επιπλέον τάξεις και εμπλουτίστηκε το πρόγραμμα των μαθημάτων. Το 1744 η σχολή ονομάστηκε Νέα Ακαδημία και μεταστεγάστηκε σε νέο μεγαλοπρεπές κτίριο. Σύμφωνα με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα που ίσχυε εκείνη την εποχή τον τίτλο της Ακαδημίας έφεραν μόνο εκπαιδευτικά ιδρύματα αυψηλού κύρους και ποιότητας υπηρεσιών. Ανάλογα ιδρύματα λειτουργούσαν εκείνη την εποχή σην Οθωμανική Αυτοκρατορία σε: Βουκουρέστη (Αυθεντική Ακαδημία), Ιάσιο (Αυθεντική Ακαδημία), Ιωάννινα (Σχολές Μαρούτσιος, Γκιούμα), Κωνσταντινούπολη (Μεγάλη του Γένους Σχολή). Ενναλακτικά ονομάζονταν Ελληνικό Φροντιστηρίο.
Το 1750 διευθυντής αναλαμβάνει ο Θεόδωρος Καβαλιώτης που υπήρξε ήδη διδάσκαλός της από το 1743. Η συμβολή υπήρξε ουσιαστική για την αναβάθμιση των υπηρεσιών και την δημιουργία διεθνούς φήμης, όπου διδάσκονταν: γραματική, ποίηση, φιλοσοφία και θεολογία. Για την ανάγκες των μαθημάτων συνέγραψε και μια σειρά από εγχειρίδια και βιβλία. Αποφασιστικό ρόλο επαίξε και το τυπογραφία της Μοσχόπολης που υποστήριζε τη Σχολή και ιδιαίτερα ο ιδιοκτήτης του Γρηγόριος Κωνσταντινίδης, που για ένα διάστημα δίδασκε στην Ακαδημία.
Μετά την καταστροφή
Η Ακαδημία καταστράφηκε κατά το διάστημα του πρώτου κύματος καταστροφής της πόλης από ομάδες μουσουλμάνων Αλβανών (γνώστων στις πηγές του 18ου αιώνα ως Τουρκαλβανών) ατάκτων το 1769. Παρόλο που η Μοσχόπολη δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει ξανά την παλιά της φήμη ένα νέο σχολίο ιδρύθηκε στο τέλος του 18ου αιώνα και από το 1802 διευθυντής του υπήρξε ο λόγιος Δανιήλ Μοσχοπολίτης. Το σχολίο αυτό λειτουργούσε κυρίως με χορηγίες Μοσχοπολιτών της διασποράς, κυρίως του βαρόνου Σίμωνος Σίνα. Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1916, πυρπολήθηκε μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της πόλης και των μνημείων της από ομάδα Αλβανών ατάκτων. Τελευταίος διευθυντής υπήρξε ο Θεόφραστος Γεωργιάδης.
Αξιομνημόνευτοι Μοσχοπολίτες
Νεκτάριος Τέρπος (17ος-18ος αιώνας,†1740/41;), ιερομόναχος και διδάσκαλος.
Κωνσταντίνος Τζεχάνης (1740-1800), λόγιος.
Γαβριήλ Κωνσταντινίδης, ιερομόναχος και λόγιος, ιδρυτής του τυπογραφείου της Μοσχόπολης.
Δανιήλ Μοσχοπολίτης (1754-1825), λόγιος.
Θεόδωρος Καβαλιώτης (1718-1789), καθηγητής της "Νέας Ακαδημίας" Μοσχόπολης και διευθυντής της από το 1750.
Γεώργιος Σίνας (1783-1856), έμπορος και εθνικός ευεργέτης.
Σίμων Σίνας (1810-1876), γιος του προαναφερόμενου, έμπορος και εθνικός ευεργέτης.
aftonomi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.