ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΟΙ ΚΟΣΜΑΓΑΠΗΤΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ... ΠΟΙΑ ΚΟΜΑΝΕΝΤΣΙ; ΕΒΡΑΙΑ ΗΤΑΝ Η ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΓΥΜΝΑΣΤΡΙΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΖΟΤΑΝ ΑΓΚΝΕΣ ΚΕΛΕΤΙ!..

Οταν κάποιος μιλάει για την ενόργανη γυμναστική γυναικών το μυαλό των ακροατών του πηγαίνει, συνήθως, στη Νάντια Κομανέτσι. Οι γνώστες του...

Οταν κάποιος μιλάει για την ενόργανη γυμναστική γυναικών το μυαλό των ακροατών του πηγαίνει, συνήθως, στη Νάντια Κομανέτσι. Οι γνώστες του χώρου θα σκεφτούν, ίσως, και τις Λαρίσα Λατίνινα, Λιουντμίλα Τουρίσεβα, Ολγκα Κόρμπουτ κ.λπ. Ελάχιστοι είναι αυτοί που γνωρίζουν την Αγκνες Κελέτι. Και, όμως, η Ουγγαρέζα αθλήτρια έχει κερδίσει περισσότερα ολυμπιακά μετάλλια από την Κομανέτσι. Το πιο εντυπωσιακό απ’ όλα είναι ότι η γυμνάστρια ανέβηκε για πρώτη φορά σε ολυμπιακό βάθρο σε ηλικία 31 ετών και για τελευταία στα 35.

Η Αγκνες Κελέτι γεννήθηκε, από Εβραίους γονείς, στις 9 Ιανουαρίου 1921. Ο πατέρας και η μητέρα της, φίλοι του αθλητισμού, την ώθησαν να ασχοληθεί με την ενόργανη από την ηλικία των τεσσάρων ετών. Στην αρχή, η πιτσιρίκα είχε δει τα όργανα σαν παιχνίδια. Γρήγορα, όμως, οι προπονητές ξεχώρισαν το ταλέντο της. Ηταν, μόλις, 16 ετών όταν κατέκτησε τον τίτλο στο πρωτάθλημα της Ουγγαρίας. Συνολικά, στην καριέρα της συνέλεξε 10 παρόμοιες πρωτιές.

Το χρυσό μετάλλιο στην ουγγρική διοργάνωση έγινε εφαλτήριο στο όνειρο της Αγκνες για συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Λίγο αργότερα, όμως, κατάλαβε ότι ο πρώτος μεγάλος αγώνας που θα έδινε θα ήταν αυτός της επιβίωσης. Οι καλές σχέσεις της πατρίδας της με τη Γερμανία και η υπογραφή της Τριμερούς Συνθήκης (20/11/1940) δεν προμήνυαν τίποτα καλό για όσους είχαν εβραϊκή καταγωγή. Η γυμνάστρια, παρά τα προβλήματα της εποχής, πήγαινε καθημερινά για προπόνηση. Το 1944 ο Χίτλερ καταλαμβάνει την Ουγγαρία και η ζωή της Αγκνες αλλάζει. Ο πατέρας της και άλλα μέλη της οικογένειάς της στάλθηκαν στο Αουσβιτς. Η μητέρα και η αδελφή της αρχικά ξέφυγαν αλλά, στη συνέχεια, συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η Αγκνες κατάφερε να ζήσει επειδή είχε προμηθευτεί κάποια έγγραφα που έλεγαν ότι είναι χριστιανή. Στην πολιορκία της Βουδαπέστης, η πρωταθλήτρια γυμναστικής γυρνούσε καθημερινά την πόλη και βοηθούσε για να μαζευτούν τα πτώματα των σκοτωμένων συμπατριωτών της. Παράλληλα, εργαζόταν ως υπηρέτρια σε μία γερμανόφιλη οικογένεια και, στη συνέχεια, σε εργοστάσιο πυρομαχικών. Οταν άκουσε ότι οι έγγαμες γυναίκες δεν πήγαιναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης παντρεύτηκε γρήγορα τον συναθλητή και καλό της φίλο, Ιστβαν Σαρκάνι.

Στο τέλος του πολέμου, πρώτο μέλημα της Αγκνες Κελέτι ήταν η επιστροφή στα γυμναστήρια. Κέρδισε γρήγορα τον χαμένο χρόνο. Το 1947 ήταν η κορυφαία γυμνάστρια της Ουγγαρίας και φαβορί για τη συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1948. Η μοίρα, όμως, της έπαιξε ένα άσχημο παιχνίδι. Δύο ημέρες πριν από την έναρξη της διοργάνωσης τραυματίστηκε και δεν μπόρεσε να πάρει μέρος. Η Ουγγαρία κατέκτησε ασημένιο μετάλλιο στο ομαδικό και η Αγκνες, ως αναπληρωματική, έζησε την πρώτη ολυμπιακή διάκριση. Στους παγκόσμιους πανεπιστημιακούς αγώνες του 1949, η Ουγγαρέζα συνέλεξε τέσσερα χρυσά, ένα αργυρό και ένα χάλκινο.

Το 1952, η γυμνάστρια ήταν 31 ετών. Πολλοί είπαν ότι είναι μεγάλη για να κάνει γυμναστική και για να εκπροσωπήσει τη χώρα της στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ελσίνκι. Υπολόγιζαν χωρίς να λάβουν υπόψη το αγωνιστικό πάθος της κοπέλας που κατάφερε να αποφύγει τη σύλληψη από τους Γερμανούς. Σε όλα τα προολυμπιακά τεστ, η Αγκνες διακρίθηκε και πήρε με την αξία της το «εισιτήριο» για το Ελσίνκι.

Η ευκαιρία της Αυστραλίας

Το 1952, η Αγκνες Κελέτι ήταν έτοιμη να ζήσει το αθλητικό της όνειρο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ελσίνκι. Κανένας δεν υπολόγιζε ότι η γυμνάστρια θα ερχόταν πρώτη στις ασκήσεις εδάφους, δεύτερη στο σύνθετο ομαδικό και τρίτη στους ασύμμετρους ζυγούς και στο ομαδικό οργάνων.

Επόμενη δοκιμασία για την πεισματάρα γυμνάστρια ήταν το παγκόσμιο πρωτάθλημα του 1954 (Ρώμη). Και εκεί έδειξε ότι το βιολογικό της ρολόι έχει νικηθεί από τις ικανότητές της. Πρώτευσε στους ασύμμετρους ζυγούς, ήρθε δεύτερη στο σύνθετο ομαδικό, τρίτη στη δοκό ισορροπίας και έχασε στις λεπτομέρειες το μετάλλιο στις ασκήσεις εδάφους.

Η μεγαλύτερη, όμως, επιτυχία της δεν είχε έρθει ακόμα. Με τον χρόνο σύμμαχο συνεχίζει την προετοιμασία της για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης και σε ηλικία 35 ετών ταξιδεύει για Αυστραλία. Η Ουγγαρέζα αγωνίστηκε με πάθος και εντυπωσίασε κοινό και κριτές. Στην Αυστραλία, πρώτευσε στους ασύμμετρους ζυγούς, στη δοκό ισορροπίας, στις ασκήσεις εδάφους, οδήγησε την ομάδα της στο χρυσό μετάλλιο στο σύνθετο, ενώ ήρθε δεύτερη στο σύνθετο ατομικό και στο ομαδικό οργάνων. Κατά τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων της Μελβούρνης, μεγάλη σοβιετική δύναμη εισήλθε στη Βουδαπέστη και σε άλλες περιοχές της Ουγγαρίας. Η Αγκνες και κάποιοι από τους συναθλητές της είχαν ζήσει έναν πόλεμο και δεν ήθελαν να ζήσουν και δεύτερο.

Περισσότεροι από 40 Ούγγροι αθλητές και αθλήτριες ζήτησαν πολιτικό άσυλο από την Αυστραλία. Η γυμνάστρια κατάφερε να καλέσει στη χώρα τη μητέρα και την αδελφή της που είχαν επιζήσει από το στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η επιβίωση σε μία ξένη χώρα δεν ήταν εύκολη και το «χρυσό» κορίτσι της ουγγρικής γυμναστικής αναγκάστηκε να δουλέψει σε εργοστάσιο για να επιβιώσει.

Ο θεμέλιος λίθος της ισραηλινής γυμναστικής

Η Αγκνες Κελέτι έμεινε και εργάστηκε στην Αυστραλία για έξι μήνες. Το 1957, ένας Ισραηλινός προπονητής της πρότεινε να πάρει μέρος στους διεθνείς αγώνες «Μακάμπιαχ». Η Ουγγαρέζα πήγε στο Ισραήλ και αποφάσισε να ζήσει εκεί. Λίγες εβδομάδες αργότερα την ακολούθησαν η αδελφή και η μητέρα της. Οι ολυμπιακές διακρίσεις και οι γνώσεις της εκτιμήθηκαν από τους ιθύνοντες της χώρας και γρήγορα η Αγκνες έγινε προπονήτρια της εθνικής ομάδας ενώ διορίστηκε και ως καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού.

Η έλευση της Αγκνες Κελέτι στο Ισραήλ άλλαξε της ιστορία της γυμναστικής στη χώρα. «Πρόκειται για τον θεμέλιο λίθο της ισραηλινής γυμναστικής», έχει πει παλιός αθλητής της. Η Ολυμπιονίκης, χάρη στο όνομα που είχε χτίσει στο παγκόσμιο στερέωμα του αθλήματος κατάφερε να μεταφερθεί στο Ισραήλ αθλητικός εξοπλισμός που ήταν, μέχρι τότε, άγνωστος στη νέα της πατρίδα. Κάποια από τα όργανα τα πλήρωσε η ίδια από τα χρήματα που κέρδισε από μία τηλεοπτική εκπομπή.

Το 1959 συνάντησε στο Ισραήλ τον Ούγγρο καθηγητή φυσικής αγωγής, Ρόμπερτ Μπίρο, το οποίο παντρεύτηκε και απέκτησαν δύο γιους: τον Δανιήλ και τον Ραφαήλ.

Εχει γράψει ένα βιβλίο «Οι τρεις ζωές του πρωταθλητή». Εκεί χωρίζει τη ζωή της σε τρεις φάσεις: πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπό τον κομμουνισμό και μετά τον κομμουνισμό. «Ζήτησα πολιτικό άσυλο από την Αυστραλία γιατί είχα βαρεθεί τον κομμουνισμό. Οταν πήγα στο Ισραήλ ένιωσα σα να βρέθηκα στο σπίτι μου», αναφέρει στην αυτοβιογραφία της.

Το 2002 έγινε δεκτή στο Διεθνές Hall Of Fame της γυμναστικής αλλά, παρά τις διεθνείς διακρίσεις, το αγαπημένο βραβείο της Αγκνες είναι, όπως έχει πει η ίδια σε συνέντευξή της, αυτό που της έχουν δώσει οι γονείς των αθλητριών που δίδαξε ενόργανη γυμναστική.

Πηγή: Σπυριδούλα Σπανέα, 29.03.2014, Καθημερινή