Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος διαβίβασε στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών και τις Μητροπόλεις την εγκύκλιο του πρώην υπουργού Παιδεία...
Διά τοῦ παρόντος, διαβιβάζομεν ὑμῖν τήν ὑπ’ ἀριθμ. 12773/ Δ2/23.1.2015 Ἐγκύκλιον τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας καί Θρησκευμάτων, θέμα ἐχούσης: «Ρύθμιση μαθητικών θεμάτων» καί ἀφορώσης εἰς τήν ἀπαλλαγήν ἐκ τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν τῶν μή Χριστιανῶν Ὀρθοδόξων μαθητῶν, ἤτοι τῶν ἀλλοθρήσκων, ἑτεροδόξων ἤ ἀθρήσκων, οἱ ὁποῖοι ἐπικαλοῦνται λόγους θρησκευτικῆς συνειδήσεως, πρός ὑμετέραν ἐνημέρωσιν καί διά τά καθ’ ὑμᾶς.
Τι ορίζει η εγκύκλιος
Το μάθημα των Θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές (άρ.16, παρ.2 του Συντάγματος) και διδάσκεται στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τα επίσημα υποχρεωτικά αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα, ακολουθεί τους γενικούς σκοπούς της εκπαίδευσης και απευθύνεται σε όλους τους μαθητές.
Ωστόσο, παρέχεται η δυνατότητα σε μη Χριστιανούς Ορθόδοξους μαθητές, δηλαδή αλλόθρησκους ή ετερόδοξους ή άθρησκους, που επικαλούνται λόγους θρησκευτικής συνείδησης, να απαλλαγούν από την παρακολούθησή του.
Συνεπώς, η απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών παρέχεται νόμιμα, αποκλειστικά και μόνο για την προάσπιση της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα και περιγράφεται στους οικείους νόμους και στις αποφάσεις των διεθνών και ελληνικών δικαστηρίων.
Επειδή, έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα κατάχρησης του δικαιώματος απαλλαγής από τα Θρησκευτικά για λόγους που δεν συνδέονται με την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης, εφιστάται η προσοχή στους Διευθυντές των σχολικών μονάδων να ελέγχουν την τεκμηρίωση των προβαλλόμενων λόγων, επισημαίνοντας σε κάθε ενδιαφερόμενο τη σοβαρότητα των σχετικών Υπεύθυνων Δηλώσεων και κατόπιν να προβαίνουν στη χορήγηση νόμιμης απαλλαγής του μαθητή, πάντοτε εντός των προβλεπόμενων χρονικών ορίων.
Η προσυπογραφή της Υπεύθυνης Δήλωσης από τον διδάσκοντα είναι απαραίτητη, ώστε να ενημερώνεται για τους μαθητές που θα έχει στην τάξη του στις ώρες του μαθήματος των Θρησκευτικών. Οι μαθητές που απαλλάσσονται από το μάθημα των Θρησκευτικών δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην τάξη τους κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του μαθήματος των Θρησκευτικών και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να περιφέρονται εντός ή εκτός του σχολείου ή να απουσιάζουν (αδικαιολόγητα), αλλά να απασχολούνται σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην παρούσα εγκύκλιο.
Η απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών χορηγείται ύστερα από Υπεύθυνη Δήλωση του ν.1599/1986, του ίδιου του μαθητή (αν είναι ενήλικος) ή και των δύο γονέων του (αν είναι ανήλικος), στην οποία θα αναφέρεται ότι ο μαθητής δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος και εξ αυτού επικαλείται λόγους θρησκευτικής συνείδησης, χωρίς να είναι υποχρεωτική η αναφορά του θρησκεύματος στο οποίο ανήκει, εκτός αν το επιθυμεί.
Μόνον στην περίπτωση που η γονική μέριμνα ασκείται από τον ένα γονέα, αρκεί η υπογραφή του ασκούντος τη γονική μέριμνα. Εφόσον χορηγηθεί απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών για τους ανωτέρω λόγους, στο πεδίο «ΘΡΗΣΚΕΥΜΑ» του Ατομικού Δελτίου μαθητή και του Απολυτήριου Τίτλου, δε θα συμπληρώνεται ένδειξη που να είναι αντίθετη με το περιεχόμενο της Υπεύθυνης Δήλωσης που υποβλήθηκε για τη χορήγηση της απαλλαγής, για το οποίο θα ενημερώνεται και ενυπόγραφα ο/οι υποβάλλων/οντες την Υπεύθυνη Δήλωση.
Για τη χορήγηση της απαλλαγής ακολουθείται παρόμοια διαδικασία με αυτήν που προβλέπεται για αντίστοιχες απαλλαγές μαθητών από μαθήματα (π.δ. 201/1998, π.δ. 104/1979 για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αντίστοιχα). Η παραπάνω Υπεύθυνη Δήλωση του ν.1599/1986, με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής και των δύο γονέων του μαθητή, παραλαμβάνεται από το Διευθυντή του σχολείου εντός αποκλειστικής χρονικής προθεσμίας που διαρκεί από την 1η Σεπτεμβρίου έως και την 20η Σεπτεμβρίου κάθε έτους.
Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας σε συνεργασία με το Σύλλογο των Διδασκόντων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1566/1985 (Α΄ 167) και της υπ΄αριθμ. Φ.353.1/324/105657/Δ1/8-10-2002 (Β΄ 1340) υπουργικής απόφασης, αποφασίζουν κατά περίπτωση για τον τρόπο που απασχολούνται υποχρεωτικά οι απαλλασσόμενοι μαθητές, συντάσσοντας σχετική πράξη (διαφορετικό διδακτικό αντικείμενο σε άλλο τμήμα της ίδιας τάξης, ευέλικτη ζώνη, βιωματικές δράσεις, ερευνητική εργασία κ.α.).
Σε περίπτωση που η συγκεκριμένη τάξη λειτουργεί μόνο με ένα τμήμα, οι μαθητές αυτοί παρακολουθούν εκπαιδευτικό πρόγραμμα που καθορίζεται από το Σύλλογο Διδασκόντων.
Η ισχύς της χορήγησης απαλλαγής είναι ετήσια και ανανεώνεται για κάθε σχολικό έτος με την ίδια διαδικασία. 3 Με την έκδοση της παρούσας εγκυκλίου παύουν να ισχύουν οι με αρ. πρωτ. 91109/Γ2/10-07-08, 104071/Γ2/04-08-08, Φ12/977/109744/Γ1/26-08-08 και 133099/Γ2/19-09-2013 εγκύκλιοι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΦίλτατοι συνέλληνες καί φίλτατες συνελληνίδες, απλώς επί του θέματος, επισημαίνω κάποια χρήσιμα καί κρίσιμα στοιχεία, τα οποία ενδεχομένως εν πολλοίς αγνοείτε ή λησμονείτε καί άρα καλόν είναι να τονισθούν δεόντως.
(Α) Εν Ελλάδι, ο μαθητής/η μαθήτιδα, εφ' όσον είναι
αλλόδοξος-αλλόδοξη, αλλόθρησκος-αλλόθρησκη, άθεος-άθεη ή αγνωστικιστής-αγνωστικίστιδα, πέραν αυτού, απαλλάσσεται καί από την αντίστοιχον σχολικήν προσευχήν, τον αγιασμόν καί τον εκκλησιασμόν κ.λ.π. Άρα, ήδη εκεί προφανώς υπάρχει ο σχετικός στοιχειώδης σεβασμός.
(Β) Ως προς το μάθημα των θρησκευτικών, το πρόβλημα έγκειται αποκλειστικώς επί της δομής των σχολικών προγραμμάτων καί άρα, μέσω αποκλειστικώς μίας ανεπαισθήτου αλλαγής του σχολικού προγράμματος, θα επελύετο άπαξ διά παντός, το σχετικό θέμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔηλαδή, στο εξωτερικό, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, την Γαλλία, την Ιταλία καί την Γερμανία, εφαρμόζουν το εξής απλούστατον θέμα.
(1) Ιταλία: (α) Το μάθημα των "θρησκευτικών", υποχρεωτικώς τοποθετείται επί της πρώτης ή επί της τελευταίας διδακτικής ώρας, οπότε ο αλλόθρησκος/αλλόδοξος/άθεος/άθρησκος/αγνωστικιστής μαθητής ή ενδεχομένως η αλλόθρησκη/αλλόδοξη/λάθεη/άθρησκη/αγνωστικίστιδα μαθήτιδα, λόγω της εξαιρέσεώς του/της εκ του επιμάχου μαθήματος, είτε πηγαίνει στο σχολείο μίαν ώραν αργότερα είτε σχολά μίαν ώρα νωρίτερα. (β) Εφ' όον το επιθυμεί, δικαιούται την επιλογήν άλλου μαθήματος, δηλώνοντάς το, ο ίδιος/η ιδία, εφ' όσον είναι 13 ετών, αλλιώς το δηλώνουν σχετικώς οι γονείς του/της.
(γ) Η δήλωση στην Ιταλία είναι "θετική", τόσον εκ μέρους των γονέων, εφ' όσον τα παιδιά τους είναι μέχρι 13 ετών, όσον καί των παιδιών, αν είναι 13+ ετών, ότι τα παιδιά "θέλουν" να παρακολουθήσουν το μάθημα των θρησκευτικών καί όχι "αρνητική" ότι δηλαδή "δεν θέλουν", ενώ επίσης δεν απαιτείται βάσει της Ιταλικής νομοθεσίας, κάποιο αιτιολογικό. Είναι απλώς η προσωπική επιθυμία τους.
(δ) Η δήλωση γίνεται κατά την έναρξιν του σχολικού έτους.
(2) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής:
(α) Επιτρέπεται ο μαθητής/η μαθήτιδα να επιλέξει τί προτιμά μεταξύ: "θρησκευτικών" της όποιας θρησκείας, "συγκριτικής θρησκειολογίας" των διαφόρων θρησκειών, "φιλοσοφίας", "γενικές αρχές ηθικής"/"ηθικές αρχές" με την διδασκαλίαν ηθικής φιλοσοφίας, όπως του Πλάτωνος καί άλλων φιλοσόφων, κάποιο άλλο σχολικό μάθημα ή καί τίποτε, οπότε τότε πηγαίνει μίαν ώραν αργότερα ή σχολά μίαν ώρα νωρίτερα.
(β) Όπου υπάρχει κατήχηση-μονοφωνικότητα πλέον δεν συνδυάζεται με υποχρεωτικότητα, όπως ενδεχομένως επιθυμούν άλλοι εδώ, αλλά είναι προαιρετικόν το μάθημα.
(3) Γερμανία
Κατ' αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου, αναγκαστικώς το μάθημα οφείλει να παρέχει επιστημονικές γνώσεις περί τα θρησκευτικά δόγματα, ως αναφέρει ο Κωνσταντίνος Χρυσόγονος επί του συλλογικού έργου με τον τίτλον "Θρησκευτική ελευθερία καί επικρατούσα θρησκεία", επιμελείας Χ. Παπαστάθη, εκδόσεις Σάκκολυα,
Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2.000μ.α.χ.χ., επί του κεφαλαίου "Θρησκευτική εκπαίδευση καί επικρατούσα θρησκεία", σελίδες 92-95.
Επομένως, πού ακριβώς έγκειται το σχετικό πρόβλημα σε τέτοια θέματα, εφ' όσον υπάρξουν οι σχετικές επιλογές; Ως εκ τούτου, θα πρέπει ορισμένα πράγματα να μη θεωρούνται "στατικά" βάσει των προσωπικών υποκειμενικών αντιλήψεών μας, αλλά να υπάρχει μία σχετική ευελιξία, κατά το Ηρακλείτειον "τά πάντα ρεί", καθώς έτσι, εν πολλοίς καί η ψυχική αταραξία, σημαντικό πράγμα επί των ημερών μας, αλλά καί η ευχαρίστησή μας καί των άλλων, θα εξασφαλισθούν μέσω τέτοιων μέτρων. Εξ άλλου, διερωτηθείτε καί κάτι απλούστατον: ένας μαθητής/μία μαθήτιδα, προερχόμενος/προερχομένη
εξ αλλοθρήσκων/αλλοδόξων/αθέων/αθρήσκων/
αγνωστικιστών-αγνωστικίστιδων, αναγκαζόμενος-αναγκαζομένη χάριν πρωινής διεγέρσεως καί προσελεύσεώς του/της επί του σχολείου, διαμονής λόγω του ενδιαμέσου ωραρίου του επιμάχου μαθήματος εντός τάξεως, τί θα πράξει; Ή θα προκαλέσει ενδοσχολικές διαμάχες με τους συμμαθητές/τις συμμαθήτιδες ή θα προκαλέσει ενδοοικογενειακές διαμάχες. Αντιθέτως, με την επιλογήν του προγράμματος ώστε αυτός/αυτή να μη παρίσταται στο μάθημα, διότι θα προσέρχεται μίαν ώραν αργότερα ή θα σχολά μίαν ώρα νωρίτερα, θα το ευχαριστείται σε κάθε περίπτωση, καθώς:
(i) θα εξαιρείται του επιμάχου απεχθούς μαθήματός του/της,
(ii) θα κοιμάται μίαν ώρα παραπάνω, αφού θα πηγαίνει μίαν ώραν αργότερα σχολείον ή θα σχολά μίαν ώρα νωρίτερα
καί άρα θα κερδίζει προς ελεύθερον χρόνον, μελέτην κ.λ.π.
Άρα, όλα επιλύονται αρμονικώς καί δεν υπάρεχει θέμα ριζικών αλλαγών πέραν αυτού.-