Η Αραβική Άνοιξη, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία και η επέλαση του Ισλαμικού Κράτους έχουν εδώ και μερικά χρόνια στρέψει την προσοχή των ...
Η Αραβική Άνοιξη, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία και η επέλαση του Ισλαμικού Κράτους έχουν εδώ και μερικά χρόνια στρέψει την προσοχή των αναλυτών και των διεθνών μέσων ενημέρωσης, αλλά ακόμη και των ισχυρών δυνάμεων της Δύσης, μακριά από όσα εξελίσσονται, άλλοτε αθόρυβα και άλλοτε εκκωφαντικά, στο Ισραήλ και στα εδάφη της Παλαιστίνης. Δυστυχώς ή ευτυχώς, όμως, στη Μέση Ανατολή ο άγραφος νόμος «Ό,τι συμβαίνει στο Βέγκας, μένει στο Βέγκας» όχι μόνο δεν εφαρμόζεται αλλά ισχύει αντίστροφα: ό,τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή, ποτέ δεν μένει στη Μέση Ανατολή. Ξεκινώντας από αυτή την διαπίστωση θα επιχειρήσουμε να εξηγήσουμε συνοπτικά το τελευταίο επεισόδιο στο διαχρονικό κουβάρι που ονομάζεται Ισραηλινό-Παλαιστινιακή διένεξη.
(1). Πώς άρχισε ο νέος κύκλος βίας και τρομοκρατίας ανάμεσα στους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους;
Η αφορμή είναι το τέμενος Αλ-Ακσά, το οποίο βρίσκεται στον αραβικό τομέα της παλιάς πόλης της Ιερουσαλήμ και αποτελεί τον τρίτο κατά σειρά ιερό τόπο για το Ισλάμ (μετά τη Μέκκα και την Μεδίνα στη Σαουδική Αραβία), καθώς οι μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι από εδώ ο Μωάμεθ ανυψώθηκε στον ουρανό. Ο χώρος στον οποίο βρίσκεται το τέμενος μαζί με το Θόλο του Βράχου ονομάζεται το «Όρος του Ναού» (Temple Mountain) ή «Αλ-Χαράμ Αλ-Σαρίφ» (για τους Μουσουλμάνους) και αποτελεί επίσης τον ιερότερο τόπο για τον Ιουδαϊσμό και τους Εβραίους, αφού πιστεύουν ότι ο βασιλιάς Σολομώντας έχτισε εκεί τον πρώτο ναό πριν 3000 χρόνια. Πολλοί Εβραίοι, εξαιτίας της ιερότητας του σημείου, αρνούνται να προσεγγίσουν το «Όρος του Ναού», γιατί σύμφωνα με τη θρησκεία τους απαγορεύεται να εισέλθουν στην περιοχή της θεϊκής παρουσίας. Για τους ορθόδοξους Εβραίους αυτός είναι ο τόπος, όπου θα έρθει ο Μεσσίας (η Δευτέρα Παρουσία για τους χριστιανούς) και ως εκ τούτου η παράδοσή του στους μουσουλμάνους θεωρείται αδιανόητη.
Το «Όρος του Ναού» έχει τεράστια εθνική σημασία για τους Εβραίους, αφού η κατάκτηση του Δυτικού Τείχους (ή Τείχος των Δακρύων) στον Πόλεμο των Έξι Ημερών υπήρξε κομβική για το Ισραήλ. Από την άλλη πλευρά, η απώλεια της Ιερουσαλήμ και του ελέγχου πρόσβασης στο ιερό του «Αλ-Χαράμ Αλ-Σαρίφ» αποτελεί φλέγον ζήτημα για τους μουσουλμάνους. Η ανάκτηση του και η «απελευθέρωση» της Ιερουσαλήμ από το Ισραήλ και τους Δυτικούς συμμάχους είναι προτεραιότητα στην παγκόσμια ατζέντα του εξτρεμιστικού Ισλάμ. Το status quo της περιοχής, όπως επαναπροσδιορίστηκε το 1967 ανάμεσα στο Ισραήλ και τις Μουσουλμανικές θρησκευτικές αρχές της Ιερουσαλήμ ορίζει ότι οι Εβραίοι έχουν το δικαίωμα να επισκέπτονται το Όρος του Ναού, σεβόμενοι τα θρησκευτικά αισθήματα των μουσουλμάνων αλλά απαγορεύεται να προσεύχονται, αφού το Τείχος των Δακρύων είναι ο τόπος προσευχής των Εβραίων. Επομένως, ενώ η συνολική κυριαρχία παραμένει στο Ισραήλ, η θρησκευτική κυριαρχία ανήκει στη μουσουλμανική πλευρά υπό την επίβλεψη της Ιορδανίας. Οι Ισραηλινές αρχές απαγορεύουν στους Εβραίους να προσεύχονται εκεί. Ωστόσο, τόσο οι Παλαιστίνιοι όσο και το «Ισλαμικό Κίνημα» των Αράβων Ισραηλινών προπαγανδίζουν μέσω των social media ότι το Ισραήλ επιχειρεί να μεταβάλλει το status quo, φιλοδοξώντας μάλιστα να κατεδαφίσει το τέμενος Αλ-Ακσά.
(2). Είναι αλήθεια ότι το Ισραήλ θέλει να αλλάξει το status quo των Ιερών Τόπων;
Όχι, αφού το Ισραήλ μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών επιδιώκει να προστατέψει και να αξιοποιήσει τουριστικά το θρησκευτικό μωσαϊκό των ιερών τόπων της Ιερουσαλήμ. Μέσα στο τελευταίο χρόνο επισκέφθηκαν το «Όρος του Ναού» 2.000.000 μουσουλμάνοι, 400.000 χριστιανοί και 12.000 εβραίοι. Ωστόσο το γεγονός ότι ορισμένοι βουλευτές της θρησκευτικής άκρας Δεξιάς του Ισραήλ έχουν επιδιώξει να επισκεφθούν την περιοχή του τεμένους Αλ-Ακσά έχει εκληφθεί από τους μουσουλμάνους ως πρόκληση και ένδειξη ότι το Ισραήλ επιδιώκει την αλλαγή του status quo. Στο πλαίσιο αυτό ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπένγιαμιν Νετανιάχου προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, απαγορεύοντας σε όλους τους υπουργούς της κυβέρνησης και τους βουλευτές (εξαιρώντας αρχικά τους Άραβες βουλευτές) να προσεγγίσουν στο τέμενος, αλλά έπειτα από πιέσεις των πιο ακραίων βουλευτών του κυβερνητικού συνασπισμού, αποφάσισε ότι η απαγόρευση θα εφαρμοστεί δίχως εξαιρέσεις. Παράλληλα, η ισραηλινή πλευρά υποστηρίζει ότι τα ακραία ισλαμικά στοιχεία με επικεφαλής την ακτιβιστική οργάνωση γυναικών Murabitat επιχειρούν να εμποδίσουν συστηματικά τους εβραίους και τους χριστιανούς επισκέπτες από την περιοχή, προπαγανδίζοντας την ανάγκη ενός «Ιερού Πολέμου».
(3). Βρισκόμαστε πράγματι πριν το ξέσπασμα μιας τρίτης Ιντιφάντα;
Υπάρχουν όλα τα συστατικά, αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν οδηγήσει σε λαϊκό ξεσηκωμό την πλειοψηφία των Παλαιστινίων που ζουν στο Ισραήλ, στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα. Σύμφωνα με αποκλειστικές δηλώσεις στην HuffPost Greece του Παλαιστίνιου πρώην υπουργού εσωτερικών της Παλαιστινιακής Αρχής, Ziad Abuzayyad, η αφορμή για τον κύκλο βίας είναι η περιρρέουσα πεποίθηση ότι το Ισραήλ επιχειρεί να αλλάξει το status quo, αλλά και κάποια προβοκατόρικα και «ασεβή για το Ισλάμ» περιστατικά όπου Ισραηλινοί αστυνομικοί συλλαμβάνουν μουσουλμάνες, αφαιρώντας το πέπλο τους. Όμως, όπως και ο ίδιος πιστεύει, οι αιτίες είναι πιο σύνθετες:
Οι Παλαιστίνιοι θεωρούν ότι οι κλιμακούμενες παραβιάσεις των Ισραηλινών εποίκων στα κατεχόμενα εδάφη της Δυτικής Όχθης, αλλά και το γεγονός ότι τα κόμματα που τους εκπροσωπούν στο Ισραηλινό κοινοβούλιο (Knesset) έχουν αναδειχθεί σε καθοριστικά ρυθμιστική εκλογική δύναμη, υποχρεώνει τα κόμματα και τον εκάστοτε κυβερνητικό συνασπισμό να προσαρμόζει τη ρητορική και την πολιτική του στις ακροδεξιές θέσεις και τα συμφέροντα των εποίκων, οι οποίοι είναι ταυτόχρονα ένοπλοι και θρησκευόμενοι.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους Παλαιστινίους, οι βασικοί λόγοι που διαμορφώνουν το έδαφος για μια Τρίτη Ιντιφάντα είναι η συνεχιζόμενη κατοχή της Δυτικής Όχθης και ο αποκλεισμός της Γάζας, όπως και το γεγονός ότι πλέον εκλείπουν οι συνθήκες μιας ειρηνευτικής επίλυσης με βάση τη λύση των δύο κρατών. Όπως αναφέρει στην HuffPost Greece ο Khalil Shikaki, διευθυντής του Παλαιστινιακού Κέντρου Πολιτικής Έρευνας με έδρα τη Ραμάλα, «η σημερινή κατάσταση θυμίζει πολύ τις συνθήκες πριν ξεσπάσει η Δεύτερη Ιντιφάντα». Σύμφωνα με την πρόσφατη δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, η πλειονότητα των Παλαιστινίων έχουν αποσυρθεί από την ιδέα της λύσης των δυο κρατών, κεντρική θέση και στρατηγικό στόχο των διεθνών διπλωματικών προσπαθειών των Παλαιστινίων τα τελευταία 40 χρόνια. Στα μέσα της δεκαετίας του ΄90 το 75% των Παλαιστινίων υποστήριζε την λύση των δυο κρατών και μόλις το 20% θεωρούσε ότι δεν πρέπει να υπάρξει ειρήνη με το Ισραήλ. Σήμερα περισσότεροι από το 51% απορρίπτουν τη λύση των δυο κρατών. Επιπλέον, αξίζει επίσης να θυμηθούμε ότι εκτός από την κατάρρευση των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, την δεύτερη Ιντιφάντα πυροδότησε η αφορμή της επίσκεψης του τότε Ισραηλινού πρωθυπουργού Αριέλ Σαρόν στην περιοχή που βρίσκεται το τέμενος Αλ-Ακσά.
(4). Επομένως, είναι αλήθεια ότι το αδιέξοδο στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με άξονα τη λύση των δυο κρατών πυροδοτεί τις νέες εχθροπραξίες;
Είναι η μισή αλήθεια. Και είναι η μισή αλήθεια για οι Παλαιστίνιοι δεν συντάσσονται πλέον σε ένα ενιαίο μέτωπο που αντιλαμβάνεται τη σύγκρουση ως μια διένεξη ανάμεσα σε δυο έθνη, αλλά, αντίθετα, όλο και περισσότεροι πιστεύουν ότι πρόκειται μια θρησκευτική σύγκρουση ανάμεσα σε Εβραίους και Μουσουλμάνους. Βεβαίως, η διαμάχη ανάμεσα στη Φατάχ και τη Χαμάς εκφράζει στη πράξη την μετάλλαξη αυτής της αντίληψης. Παράλληλα, σε πολιτικό επίπεδο η Χαμάς κατηγορεί τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς ότι είναι απόλυτα εξαρτημένος από το καθεστώς ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής, το οποίο λειτουργεί σε συνεργασία με τις αντίστοιχες υπηρεσίες του Ισραήλ, ενώ δεν σέβεται την απόφαση των Παλαιστινίων να εκλέξουν τη Χαμάς για τη διακυβέρνηση τους, καταδικάζοντας την Φατάχ για διαχρονική κακοδιαχείριση και διαφθορά.
Όταν το 2012 μια βομβιστική επίθεση τραυμάτισε άσχημα πολλούς επιβάτες σε ένα λεωφορείο στο Τελ Αβίβ, το γεγονός γιορτάστηκε στη Γάζα με νικηφόρους πυροβολισμούς και ιαχές από τα μεγάφωνα που ανακοίνωναν το συμβάν ως μια «θεόσταλτη νίκη». Πρόκειται για ένα από τα πολλά περιστατικά που καταδεικνύουν ότι η Χαμάς είναι μια φονταμενταλιστική ακροδεξιά οργάνωση που η στρατηγική της περιλαμβάνει την τρομοκρατία (δηλαδή την εκούσια χρήση βίας εναντίον αμάχων με στόχο το πολιτικό όφελος), όχι ως μέρος μιας ακραίας εθνικοαπελευθερωτικής δράσης, αλλά ως προπαγανδιστικό εργαλείο ριζοσπαστικοποίησης των νέων Παλαιστινίων στην υπηρεσία μιας εσχατολογικής αντίληψης θρησκευτικού πολέμου υπό την υβριδική μορφή του πολιτικού κόμματος με στόχο την διατήρηση της εξουσίας.
«Η Χαμάς είναι μια φονταμενταλιστική ακροδεξιά οργάνωση που η στρατηγική της περιλαμβάνει την τρομοκρατία στην υπηρεσία μιας εσχατολογικής αντίληψης θρησκευτικού πολέμου υπό την υβριδική μορφή του πολιτικού κόμματος με στόχο την διατήρηση της εξουσίας».
Ωστόσο, όσο η Χαμάς, αν και στρατιωτικά πιο αδύναμη μετά τον πόλεμο του 2014, εξακολουθεί να ισχυροποιεί την επιρροή της στη Δυτική Όχθη, η Φατάχ βλέπει την επιρροή της να φθίνει. Για αυτό το λόγο εγκαταλείπει τον ρεαλισμό και την προσήλωση στη πολιτική λύση των δυο κρατών και επιλέγει να αναμετρηθεί με την Χαμάς στη χρήση της εμπρηστικής φρασεολογίας. Ο Μαχμούντ Αμπάς, ενώ απειλεί ότι θα διαλύσει την Παλαιστινιακή Αρχή, προειδοποιώντας με χάος το Ισραήλ, διστάζει γιατί σε εκείνη την περίπτωση η Φατάχ θα χάσει τον έλεγχο της επιρροής της στη Δυτική Όχθη, αδυνατώντας να εμποδίσει τις εστίες τρομοκρατικής δράσης που οργανώνει στη Χεβρώνα και τη Ναμπλούς η Χαμάς και η οργάνωση «Ισλαμική Τζιχάντ».
(5). Γιατί η Χαμάς παραμένει δημοφιλής μετά τον αιματηρό πόλεμο του 2014 που ισοπέδωσε τη Γάζα;
Ο πόλεμος του 2014 ήταν καταστροφικός για τη Γάζα. Ανάμεσα στις 8 Ιουλίου και τις 27 Αυγούστου πάνω από 2.100 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν στη Γάζα, ενώ η έκθεση των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει ότι οι περισσότεροι ήταν άμαχοι. Τα 2/3 των Παλαιστινίων παραδέχονται σήμερα ότι ο πόλεμος του 2014 ήταν καταστροφικός για τα συμφέροντα της Παλαιστίνης και της ευημερίας τους. Ωστόσο, ένα σημαντικό ζήτημα που τα διεθνή ΜΜΕ υποβαθμίζουν είναι το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών η Χαμάς αποθήκευε και εκτόξευε ρουκέτες εναντίον αμάχων στο Ισραήλ από κατοικημένες περιοχές, ακόμη και από τις εγκαταστάσεις νοσοκομείων και σχολείων στη Γάζα. Το γεγονός ότι η Χαμάς σε συνθήκες ένοπλης σύγκρουσης επιλέγει να διακινδυνεύσει συνειδητά τη ζωή των αμάχων της, επιλέγοντας έναν άνισο πόλεμο με τον στρατό του Ισραήλ είναι κάτι που πρέπει να προβληματίσει όσους, στα πλαίσια μιας αφηρημένης «αγωνιστικής αλληλεγγύης» αρνούνται να κατανοήσουν ότι η Χαμάς όχι μόνο υπονομεύει τον Παλαιστινιακό αγώνα, αλλά αποτελεί και το τέλειο άλλοθι για τους ακροδεξιούς κύκλους του Ισραήλ που αντιμάχονται τη λύση των δυο κρατών.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες το 15% από τις ρουκέτες που εκτόξευε η Χαμάς στον πόλεμο του 2014 έπεφταν μέσα στα εδάφη της Γάζας. Σήμερα η Χαμάς αξιοποιεί πάνω από το 30% των κονδυλίων που έχει λάβει για την ανασυγκρότηση της Γάζας για τη δημιουργία νέων υπόγειων τούνελ, ενώ εκπαιδεύει νέους μαχητές, επιχειρώντας δοκιμαστικές εκτοξεύσεις ρουκετών στη Μεσόγειο. Οι Παλαιστίνιοι που ζουν στη Γάζα προσδοκούν ότι τα χρήματα που προσφέρει το Κατάρ, η Γερμανία, η Σαουδική Αραβία, το Ομάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (και που διαχειρίζεται η Χαμάς) για την ανασυγκρότηση των οικισμών θα φέρει επιστροφή στην «κανονικότητα». ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ....
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.