Αν κάποια εκκλησιά έχει λόγους να συμβολίζει τον κόσμο αυτή είναι η Αγιά Σοφιά … Συνδέονταν με το παλάτι του αρχηγού του Βυζαντινού...
Αν κάποια εκκλησιά έχει λόγους να συμβολίζει τον κόσμο αυτή είναι η Αγιά Σοφιά…
Συνδέονταν με το παλάτι του αρχηγού του Βυζαντινού κράτους. Θα αναφερθούμε στην σημασία της καινοτομίας του τρούλου που έχει μια μυστική κοσμολογική σημασία που προήλθε από τον ταφικό συμβολισμό των Ρωμαίων και διάφορες δοξασίες του Ιράν και της Ινδίας.
Στον τρούλο της Αγίας Σοφιάς υπάρχουν τα σχήματα σφαίρας και κύβου. Στα αρχαία Ελληνικά μυστήρια η σφαίρα συμβόλιζε τον Ουρανό και με τα λεγόμενα του Πλάτωνα ο κύβος είναι η γεωμετρική αναπαράσταση της Γης.
Πολλά τα ενδιαφέροντα σημεία μέσα στον Ναό, όμως θα σταθούμε σε δύο από τα πιο ασυνήθιστα και πιο αγνοημένα τον ομφαλό και την δακρύζουσα κολώνα. Ο ομφαλός θεωρείτο το ιερότερο σημείο του ναού που γινόταν η στέψη του Αυτοκράτορα.
Η δακρύζουσα κολώνα είναι ένας τετράγωνος μαρμάρινος κίονας στην ΒΔ γωνία, ο οποίος ιδρώνει εδώ και πολλούς αιώνες. Το μέταλλο με το οποίο είναι επενδεδυμένος, έχει λειανθεί από τα χέρια των τουριστών , όλοι ακουμπούν και θαυμάζουν το περίεργο αυτό συμβάν.
Η Αγιά Σοφιά στην εκκλησιαστική παράδοση
Ότι είναι ο Παρθενώνας για τους Αρχαίους Έλληνες, είναι και η Αγιά Σοφιά για το Βυζάντιο και για τον Ελληνισμό. Υπήρξαν φορές που οι Έλληνες ξεχνούσαν τον Παρθενώνα, ποτέ όμως την Αγιά Σοφιά. Πάντα είχαν και έχουν κάτι στο στόμα και στην ψυχή τους γι’ αυτήν, όχι μόνο Έλληνες, αλλά και Σλάβοι.
Οι σημερινοί, αλλά περισσότερο οι πιο παλιοί Έλληνες, μεγάλωσαν ακούγοντας για παραμύθια τα μυστήρια και τους θρύλους της Αγιά Σοφιάς. Ένας από τους ισχυρότερους είναι ότι θα ξαναγίνει δικιά μας(πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικιά μας θα ‘σαι). Πολλές γενιές ανατράφηκαν μ’ αυτό το όνειρο.
Τι είναι όμως εκκλησιαστική παράδοση και τι θέση έχει η Αγία Σοφία σ’ αυτήν; Εκκλησιαστική παράδοση είναι η συνεχιζόμενη πορεία της εκκλησίας και τα σημαντικά γεγονότα που σημαδεύουν τη ζωή της.
Η βυζαντινή αυτοκρατορία και η πρωτεύουσά της Κωνσταντινούπολη, ήταν η πρωτεύουσα όλου του τότε γνωστού κόσμου (οικουμενική πρωτεύουσα) και κέντρο όλης της ζωής της είχε την Αγία Σοφία ή αλλιώς, λόγω του μεγέθους της την Μεγάλη Εκκλησία. Γιατί είχε κέντρο την Αγία Σοφία;
Επειδή το κράτος θεωρούνταν το κράτος του Χριστού, έτσι το ήθελαν αυτοκράτορες και λαός. Ήταν και η κατασκευή της τέτοια, που προσέλκυε όλους τους ανθρώπους, άρχοντες και απλό λαό. Δεν υπήρχε περίπτωση να γίνει κάτι μεγάλο και τρανό που να σημαδέψει την αυτοκρατορία, και να μην τελεσθεί με εκκλησιαστικό τρόπο στην Αγία Σοφία.
Τα μυστικά που κρύβονται στα έγκατα της Αγίας Σοφίας ήρθαν στο φως για πρώτη φορά το 2009
Από τους χρόνους του Μέγα Κωνσταντίνου που πρώτος έχτισε το ναό αφιερωμένο στη σοφία του Θεού, οι διάδοχοί του τον ξαναέχτισαν, τον μεγάλωσαν, τον στόλισαν και τελικά ο Ιουστινιανός τον μετέβαλε σ’ ένα αρχιτεκτονικό θαύμα των αιώνων. Ήταν λοιπόν φυσιολογικό να επηρεάσει και να σημαδεύει τη ζωή της αυτοκρατορίας. Άλλωστε, στο μεγαλείο της αυτοκρατορίας, άρμοζε ένας τέτοιος ναός.
Όλες οι κρατικές μεγάλες τελετές γινόταν στην Αγία Σοφία:
α) στέψη αυτοκρατόρων
β) βάφτιση πορφυρογέννητων
γ) γάμοι αυτοκρατόρων
δ) κηδείες των ίδιων προσώπων
ε) χειροτονίες Πατριαρχών
στ)υποδοχές αρχηγών ορθοδόξων κρατών και αρχηγών ορθοδόξων εκκλησιών . Δοξολογίες και επίσημες προς τον Θεό ευχαριστίες και άλλες άπειρες πατριαρχικές και αυτοκρατορικές γιορτές. Στην Αγία Σοφία υπήρχε ειδική εξέδρα(θρόνος), όπου στεκόταν ο αυτοκράτορας. Η χορωδία της έψαλλε ειδικό ύμνο προς τιμήν του, τον πολυχρονισμό και το ‘Τον Δεσπότην’. Αυτό είναι εκκλησιαστική παράδοση και μια συνήθεια που την τηρούσαν απόλυτα οι άνθρωποι της τάξης.
Αυτό ονομάζεται και πατριαρχική τάξη(αφού πατριαρχικός ναός ήταν Αγία Σοφία). Να μην ξεχάσω να σημειώσω ότι η Αγία Σοφία ήταν ναός του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως σήμερα είναι ο Άγιος Γεώργιος στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης. Ότι γινόταν εκεί, όπως γινόταν, ότι λεγόταν και όπως λεγόταν, ότι ψάλλονταν και ότι ψάλλονταν, όλα αυτά, από τα μικρότερα έως τα μεγαλύτερα, αντιγράφονταν απ’ όλο τον κόσμο και γινόταν ακριβώς τα ίδια.
Όχι μόνο μέσα στην αυτοκρατορία, αλλά και έξω απ’ αυτή. Π.Χ. την τελετή στέψης του αυτοκράτορα στην Αγία Σοφία, την πήραν, την αντέγραψαν οι Ευρωπαίοι Βασιλιάδες, μα και οι Σλάβοι, Βούλγαροι, Σέρβοι και Ρώσοι. Όπως τελούνταν η Θεία Λειτουργία στην Αγία Σοφία, έτσι γίνεται και τώρα σ’ όλες τις Ορθόδοξες εκκλησίες στη γη. Αν μπούμε μέσα σε μια Βουλγαρική εκκλησία, θα εκπλαγούμε: όλα γίνονται όπως σ’ εμάς, που κι εμείς τα κάνουμε όπως γινόταν στην Αγία Σοφία.
Μόνο η γλώσσα αλλάζει. Το ίδιο και η μουσική. Το μεγαλύτερο και εκπληκτικότερο είναι ότι όπου υπάρχουν Χριστιανοί, θα δούμε αντίγραφα της Αγίας Σοφίας: στο Κίεβο, στην Αχρίδα, στη Θεσσαλονίκη, στη Βοιωτία, στην Αθήνα, στη Ρουμανία, στη Σερβία αλλά και σε σύγχρονα κράτη που οι Χριστιανοί τους έχουν καύχημα μια δικιά τους Αγία Σοφία.
Όλα αυτά είναι εκκλησιαστική παράδοση και οι πηγές της βρίσκονται στην Αγία Σοφία. Και αυτό μέχρι σήμερα. Να τι θα πει εκκλησιαστική παράδοση. Είναι αυτό που λένε οι ιερείς μας’’ έτσι το βρήκαμε και έτσι το τηρούμε. Έτσι λέει η πατριαρχική τάξη’’, δηλαδή η τάξη της Αγίας Σοφίας.
Η στήλη του Αγίου Γρηγορίου του Θαυματουργού στο ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη
Ένα άλλο είδος εκκλησιαστικής παράδοσης είναι οι θρύλοι που γεννήθηκαν μετά την άλωση της αυτοκρατορίας από τους Τούρκους. Θα γράψω έναν από αυτούς που έχουν σχέση με το ναό. Είναι ο θρύλος που μιλά για τη λειτουργία που διακόπηκε όταν οι Τούρκοι μπήκαν στην Πόλη.
Άγγελος Κυρίου διέκοψε τη λειτουργία, οδήγησε τους ιερείς πίσω από ένα παραπόρτι, ΑΓΝΩΣΤΟ ΠΟΥ, και η πορτίτσα ως εκ θαύματος έκλεισε. Πίσω από εκεί περιμένουν οι ιερείς να έρθει η ευλογημένη στιγμή που με εντολή του Θεού θα τους ξυπνήσει για να αποτελειώσουν την μισοαφημένη λειτουργία .Κι εγώ ο Θανάσης λέω με όλη μου την καρδιά, μακάρι να έρθει αυτή η ώρα!
Η Αγία Τράπεζα της Αγιά Σοφιάς
Την μέρα που πάρθηκε η Πόλη, έβαλαν σ΄ένα καράβι την Αγία Τράπεζα της Αγιά Σοφιάς, να την πάνε στην Φραγκιά, για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων.
Εκεί όμως στη θάλασσα του Μαρμαρά άνοιξε το καράβι και η Αγία Τράπεζα εβούλιαξε στον πάτο. Στο μέρος εκείνο η θάλασσα είναι λάδι, όση θαλασσοταραχή και κύματα κι αν είναι γύρω. Και το γνωρίζουν το μέρος αυτό οι ναυτικοί από τη γαλήνη, που είναι πάντα εκεί, και από την ευωδία που βγαίνει. Πολλοί μάλιστα αξιώθηκαν να την ιδούν στα βάθη της θάλασσας.
Ο ιερέας που λειτουργούσε στην Αγιά Σοφιά
Μια λαϊκή παράδοση αναφέρει, ότι τη στιγμή που διέρρηξαν οι Τούρκοι την πύλη της Αγίας Σοφίας τελούνταν θεία λειτουργία και ο ιερέας τη στιγμή που είδε τους μουσουλμάνους να ορμούν στο πλήθος των πιστών, εισήλθε και εξαφανίστηκε μέσα στον τοίχο, πίσω από το Άγιο Βήμα που άνοιξε μπροστά του κατά τρόπο μαγικό.
Λέγεται ότι όταν η Κωνσταντινούπολη θα επανέλθει στα χέρια των Χριστιανών, ο ιερέας θα βγει από τον τοίχο για να συνεχίσει την λειτουργία. Ένας άλλος θρύλος λέει ότι ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος στο ένα του χέρι είχε έξι δάκτυλα και αν βρεθεί κάποιος Έλληνας που έχει έξι δάχτυλα τότε θα ανακτήσει ( ο Κωνσταντίνος) την Πόλη και την αυτοκρατορία του.
Τα δισκοπότηρα της Αγιά Σοφιάς
Την ώρα που ακουγόταν έξω από την Αγία Σοφία φωνές «οι Τούρκοι! –οι Τούρκοι!», ο πρωτόπαππας βγαίνει από την στοά της εξομολογήσεως. Αποβραδίς κοινώνησε τον Αυτοκράτορα κι ως το πρωί εξομολογούσε.
Όπως βγήκε ψηλός , ηλιοκαμένος μ΄άσπρα γένια και φρύδια παχιά, νόμιζες πως ένας άγιος ξεκόλλησε από τον τοίχο. Και για μια στιγμή, όταν είδε το πλήθος γονατιστό ν α τρέμει, κιτρίνισε σαν το φλουρί. Κοντοστάθηκε, σφόγγισε τα δάκρυά του και προχώρησε στην εκκλησία. Ο ναός, ο άμβωνας, ο σωλέας και τα περιστύλια ήταν γεμάτα κόσμο. Τα φώτα, οι πολυέλαιοι, οι κανδήλες ήταν αναμμένα….
Η χρυσόπορτα μέσα στην Αγιὰ Σοφιά (η πύλη του Μαρμαρωμένου Βασιλιά)
Ο πρωτόπαππας έκαμε τρεις σταυρούς και μπήκε στο ιερό. Επάνω στην Αγία Τράπεζα, σα να ήταν κρεμαστός ουράνιος θόλος, το Κιβώτιο. Στήριζε τα τέσσερα χρυσά του πόδια στις τέσσερις γωνίες και απ΄εμπρός πρόβαλε ένα ωραίο τόξο. Ένας σταυρός χρύσιζε στην κορυφή του και μέσα από τον θόλο του κατέβαινε άσπρο περιστέρι, η Περιστερά του Αγίου Πνεύματος.
Ο πρωτόπαππας βγάζει από τα σπλάχνα της Περιστεράς τα Δισκοπότηρα, τα σκέπασε με μεταξωτό, που λέγεται Αέρας, τα πήρε κι έφυγε. «Μη δότε τα Άγια τοις κυσίν», σκέφτηκε…
Όσο και αν οι Οθωμανοί Τούρκοι σοβάτισαν τις τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά του Ναού ήταν αδύνατο να καλύψουν τα καλλιτεχνήματα αυτά
Σκοτείνιασε. Το σκοτάδι σκέπασε τον ουρανό, την Πόλη. Κι από τη θάλασσα μακριά ανέβαινε αιμοσταγμένος του φεγγαριού ο δίσκος. Κόκκινος, σαν τα μάτια του φονιά. Ολόρθος ο πρωτόπαππας κάρφωσε στον ουρανό τα μάτια του και είδε –ω φρίκη! – το φονικό φεγγάρι να στέκεται ακίνητο στον τρούλο της Αγίας Σοφίας. Και είδε να μαυρίζει, να μαυρίζει ο μισός δίσκος. Αρχαία προφητεία έλεγε: «Θα είναι Πανσέληνος. Έκλειψη θα γίνει. Και η Πόλη θα πέσει!»…
Αμέσως άνοιξαν τα μεσουράνια. Ένα φως γλυκύτατο απλώθηκε. Άγγελος Κυρίου φάνηκε κι άρπαξε τα Δισκοπότηρα.
Μην ήταν θαύμα; Η θάλασσα άνοιξε στόμια και κατάπιε τον πρωτόπαππα. Γαλήνη! Το τρομερό στοιχείο ησύχασε. Και σαν να ήταν Φώτα κι άγιασε την θάλασσα σταυρός…
Πηγή:Κυριακή-Λυδία Καραγιώργου, makeleio.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.