«Νέα και μεγαλόφρων δωρεά του ομογενούς Χρηστάκη Εφέντη Ζωγράφου, ου ο πλούτος των φιλογενών και φιλομούσων αισθημάτων υπερβαίνει τον υ...
Eτσι ανήγγειλε η εφημερίδα «Αυγή» στις 19 Φεβρουαρίου του 1874 μία είδηση σημαντική για τον Ελληνισμό της Πόλης: την απόφαση του ευεργέτη Ζωγράφου να αποδίδει 450 οθωμανικές λίρες επί δεκαπέντε έτη στον Ελληνικό Φιλολογικό Σύλλογο της Κωνσταντινούπολης για τη διενέργεια λογοτεχνικού διαγωνισμού: του περίφημου «Ζωγράφειου Αγώνα». Ενός θεσμού που έμελλε να γίνει θρύλος στην ιστορία του Ελληνισμού στην Πόλη.
Το Ζωγράφειο Γυμνάσιο και Λύκειο της Κωνσταντινούπολης, ένα ιστορικό σχολείο που σήμερα προσπαθεί να κρατηθεί όρθιο σε αντίξοες συνθήκες, χάρη στις προσπάθειες λίγων φωτισμένων ανθρώπων, επιχειρεί ύστερα από έναν και πλέον αιώνα να αναβιώσει τον θεσμό του Ζωγράφειου Αγώνα. Προκηρύσσει διαγωνισμό με θέμα «Κωνσταντινούπολη, πόλη αληθινή ή πόλη ονειρική», με αφορμή το 5ο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο, που θα πραγματοποιηθεί από τις 30 Μαρτίου έως τις 3 Απριλίου 2016 στην Πόλη.
Αρωγοί
Αρωγό στην προσπάθεια αυτή έχει τα εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη της Θεσσαλονίκης και τη διευθύντριά τους κ. Ασπα Χασιώτη, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει συμβάλει σημαντικά στη στήριξη της Ομογένειας της Πόλης και στην ανάπτυξη δεσμών μεταξύ των μαθητών των σχολείων της και του Ζωγραφείου.
«Στα τέλη του 19ου αιώνα στόχος του διαγωνισμού ήταν η διάσωση των ελληνικών γραμμάτων. Βραβεύονταν εκθέσεις "περί ζώντων μνημείων", δηλαδή κείμενα, ποιήματα, ανέκδοτα που παρουσίαζαν τις ελληνικές διαλέκτους, τα ήθη και τα έθιμα του ελληνικού λαού», εξηγεί μιλώντας στο «Εθνος» ο διευθυντής του Ζωγράφειου Λυκείου, Γιάννης Δερμιτζόγλου.
Το 5ο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο θα λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη στο τέλος Μαρτίου. Εκεί θα αναδειχθούν και οι νικητές του «Ζωγράφειου Αγώνα».
Το 5ο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο θα λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη στο τέλος Μαρτίου. Εκεί θα αναδειχθούν και οι νικητές του «Ζωγράφειου Αγώνα».
Οπως διαβάζουμε στο φύλλο της «Αυγής» του 1874 απονέμονταν τέσσερα βραβεία των 100 λιρών έκαστο σε κάθε νικητή, ενώ 50 οθωμανικές λίρες δίδονταν και στην κριτική επιτροπή ως «μικρό τεκμήριο ευχαριστίας» για τους κόπους της.
«Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς σταμάτησε ο διαγωνισμός, όμως σίγουρα δεν έχει γίνει τα τελευταία 80 χρόνια. Επιθυμία μας είναι να προωθήσουμε την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά γράμματα σε μια εποχή κατά την οποία βλέπουμε ότι οι δύο πλευρές του Αιγαίου θέλουν να μάθουν η μία την άλλη. Και να δώσουμε μια ώθηση, ένα χαμόγελο στους 42 μαθητές μας». Στην κατεύθυνση αυτή, άλλωστε, το Ζωγράφειο καταβάλλει άοκνες προσπάθειες εδώ και χρόνια.
Φέτος συμπληρώνονται 122 χρόνια από την ημέρα που το «Ζωγράφειο» ξεκίνησε τη λειτουργία του χάρη στη δωρεά 10.000 λιρών που προσέφερε ο Χρ. Ζωγράφος
Τον περασμένο Σεπτέμβρη, με αφορμή τα 122 χρόνια λειτουργίας του, έφτασαν στην Πόλη μαθητές που είχαν αποφοιτήσει από το σχολείο πριν από 60 χρόνια και πραγματοποιήθηκαν μεγάλες εκδηλώσεις. Συναυλίες, απονομή «χρυσών πτυχίων», εορτασμός με βαποράδα στον Βόσπορο και πλούσιες εξωσχολικές δραστηριότητες που ανοίγουν ένα παράθυρο στους απομονωμένους μαθητές του Ζωγραφείου προγραμματίζονται και για τον Νοέμβριο.
Συμβολισμοί
Οι συμβολισμοί που εκπέμπει η Πόλη, οι συνειρμοί που γεννά, όλα όσα κάποιος είδε, άκουσε ή φαντάζεται γι' αυτήν, ακόμη κι αν δεν την επισκέφθηκε ποτέ, μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο των διηγημάτων που θα υποβληθούν στον διαγωνισμό. Μοναδική προϋπόθεση είναι οι συμμετέχοντες να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους.
«Πρόκειται για μια καταπληκτική πρωτοβουλία», λέει η κ. Κατρίν Βελισσάρη, τέως διευθύντρια του Εθνικού Κέντρο Βιβλίου και πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού. «Δεν απευθύνεται μόνο στους ανθρώπους που ξέρουν την Πόλη αλλά και σε όσους αυτή έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά τους. Εγώ μένω στη Νέα Σμύρνη και ερχόμενη στην περιοχή πριν από 30 χρόνια άκουσα φοβερές τέτοιες ιστορίες.».
Οπως επισημαίνει από την πλευρά της η κ. Ασπα Χασιώτη, δρ Φιλολογίας και γενική διευθύντρια των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη «αξίζει να στηρίζει κανείς τον Ελληνισμό που έχει μείνει εκεί και παλεύει για το καλύτερο. Είναι ο καλύτεροι πρεσβευτές μας σε μια ξένη χώρα και μάλιστα σε μια χώρα με τις ιδιαιτερότητες της Τουρκίας. Κι εμείς από την πλευρά μας θα πρέπει να συμβάλουμε ώστε ο Ελληνισμός που έχει απομείνει εκεί να νιώσει ότι δεν είναι μόνος. Αποφασίσαμε να αναβιώσουμε τον "Ζωγράφειο Αγώνα", τον οποίο χρηματοδότησε αρχικά ο Ζωγράφος. Θεωρούμε ότι με αυτή την κίνηση ενισχύονται όλοι οι μαθητές μας, οι οποίοι θα πρέπει να ανακαλύψουν τη σχέση τους με το παρελθόν».
Πηγή έμπνευσης για όλους η Πόλη
Τη δική του οπτική για την αναβίωση του «Ζωγράφειου Αγώνα» δίνει ο Θωμάς Κοροβίνης, ένας συγγραφέας που έζησε στην Κωνσταντινούπολη υπηρετώντας ως φιλόλογος στο Ζάππειο και το Κεντρικό Παρθεναγωγείο. «Η Πόλη, ως θέμα πολύπλευρα και διαχρονικά πρόσφορο για λογοτεχνική έμπνευση, λειτουργεί αιώνες τώρα ως ισχυρός πόλος έλξης για συγγραφείς κάθε λογής, ιστορικούς και παντοειδείς καλλιτέχνες», λέει. «Και ο καθένας το βλέπει απ' τη σκοπιά του: αλλιώς οι οριενταλιστές δυτικοί, διαφορετικά οι Οθωμανοί και οι σύγχρονοι Τούρκοι, μ' άλλο μάτι οι Αραβες, αλλιώτικα οι εντόπιοι Λεβαντίνοι και ασφαλώς μ' άλλο πνεύμα, μ' έναν πιο ''οικείο'' τρόπο που κουβαλάει και τον πόνο της απώλειας, οι Ρωμιοί της Πόλης και εμείς οι Ελλαδίτες. Είναι απ' τους λίγους τόπους που δεν θα πάψουν να αποτελούν πηγή εμπνεύσεων για τους συγγραφείς, γιατί διαθέτει παγκοσμίως ανεξάντλητη και ισχυρή ιστορική δύναμη και ασύγκριτα ελκυστική μυθολογία.
Η φαντασία
Παράλληλα, η ουσία των πνευματικού χαρακτήρα αγώνων του τύπου του ''Ζωγράφειου Αγώνα'' είναι η πρόσκληση σε νέους ανθρώπους να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, το ταλέντο και τη δημιουργική τους φαντασία απέναντι σε μια τόσο γοητευτική και ενδιαφέρουσα πρόκληση: να εμπνευστούν απ' τους μύθους και την πραγματικότητα αυτής της συναρπαστικής θηριούπολης, που είναι η μόνη ιστορική και διηνεκώς πολυάνθρωπη και πολυπολιτισμική πολιτεία που πατώντας σε δύο ηπείρους ισορροπεί ανάμεσα στον παλαιό κόσμο των ατέρμονων θρύλων και της βαριάς ιστορίας της και το σαρωτικό παρόν που τη μεταμορφώνει σε μια Νέα Υόρκη της Ανατολής...».
Η ιστορία του ιδρύματος
Για το Ζωγράφειο Γυμνάσιο και Λύκειο της Κωνσταντινούπολης η αναβίωση του «Ζωγράφειου Αγώνα» δεν είναι απλώς ένας διαγωνισμός. Για ένα σχολείο που έχει μόλις 42 παιδιά στα θρανία του, ενώ τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του απαριθμούσε 800, η αναγέννηση του θεσμού λαμβάνει ζωτικό χαρακτήρα.
«Είναι ένα σήμα ότι δεν έχουμε σβήσει. Υπάρχουμε ακόμη και παρά τις δυσκολίες είμαστε ζωντανοί», λέει ο διευθυντής κ. Δερμιτζόγλου. «Υπηρετούμε μία ιδεολογία. Υπάρχει ένα στοίχημα ύπαρξης ή εξαφάνισης. Πιστεύουμε στην ύπαρξη και προσπαθούμε για αυτήν. Αν αυξηθούμε έστω και κατά ένα άτομο, αν είμαστε έστω και ένας περισσότεροι στις εκδηλώσεις μας, είναι σημαντικό».
Φέτος συμπληρώνονται 122 χρόνια από την ημέρα που το σχολείο ξεκίνησε τη λειτουργία του χάρη στη δωρεά των 10.000 λιρών που προσέφερε ο Χρηστάκης Ζωγράφος, ο οποίος τότε διέμενε στο Παρίσι. Πλέον, η μεγάλη διαρροή των μαθητών του οφείλεται στη συρρίκνωση της ομογένειας, ενώ η εύρυθμη λειτουργία του σχολείου βασίζεται κατά κύριο λόγο στην υλική και την ηθική συμπαράσταση των αποφοίτων του -το 95% των οποίων ζει στο εξωτερικό- και των φίλων.
Οι απόφοιτοι
Περίπου 10.000 μαθητές υπολογίζεται ότι πέρασαν από τα θρανία του Ζωγραφείου κατά τα 100 πρώτα χρόνια της λειτουργίας του. Εξ αυτών σχεδόν το 1/3 έλαβε πτυχίο Λυκείου, ενώ σύμφωνα με ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν οι απόφοιτοι κατά τον εορτασμό της 100ετηρίδας του σχολείου, το 43% των πτυχιούχων εργαζόταν στην πλειονότητά τους ως γιατροί και μηχανικοί.
Παράλληλα, το 80% των αποφοίτων των ετών 1995-2003 ακολούθησε πανεπιστημιακές σπουδές, ενώ το 13% πραγματοποίησε και μεταπτυχιακά. Μεταξύ των μαθητών εντοπίζονται διακεκριμένοι καθηγητές πανεπιστημίου, υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων, πετυχημένοι έμποροι, με επιφανέστερο όλων τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Οι συμμετοχές και οι προϋποθέσεις
Παιδιά από την Ελλάδα, την Αμερική, την Κωνσταντινούπολη, την Κύπρο αλλά και από το νέο Λύκειο της Ιμβρου, του οποίου το σχολικό κουδούνι ξαναχτύπησε φέτος ύστερα από 50 χρόνια, θα συμμετάσχουν στο 5ο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο που θα λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη στο τέλος Μαρτίου.
Πιστό στον θεματικό προσανατολισμό του, φέτος το συνέδριο θα τιμήσει τον Οδυσσέα Ελύτη, ενώ τα προηγούμενα χρόνια ασχολήθηκε με τους Καβάφη, Σεφέρη, Βιζυηνό, Παπαδιαμάντη. Τα παιδιά θα παρουσιάσουν τις εισηγήσεις του σε συνεργασία με ειδικούς συμβούλους-καθηγητές πανεπιστημίου.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα ανακοινωθεί η σειρά των τριών νικητών, ενώ το πρώτο βραβείο θα συνοδευτεί από χρηματικό έπαθλο 300 ευρώ. Η κριτική επιτροπή απαρτίζεται από διακεκριμένους συγγραφείς, προσωπικότητες της λογοτεχνίας και του πολιτισμού και τοπικούς παράγοντες, ενώ πρόεδρός της θα είναι η κ. Κατρίν Βελισσάρη.
Το διήγημα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους 22.000 χαρακτήρες -συμπεριλαμβανομένων των κενών- και θα πρέπει να υπογράφεται από ψευδώνυμο. Η πρωτοτυπία της ιστορίας, οι αφηγηματικές ικανότητες, η τέχνη του συγγραφέα θα αποτελέσουν τα κριτήρια επιλογής των τριών καλύτερων κειμένων. Οι επιτυχόντες θα προσκληθούν στην Κωνσταντινούπολη με τα έξοδα καλυμμένα και θα μάθουν εκεί τον πρώτο νικητή.
Οι συμμετοχές μπορούν να αποστέλλονται ηλεκτρονικά στο email ahasioti@mandoulides.edu.gr ή ταχυδρομικά στη διεύθυνση: ΖΩΓΡΑΦΕΙΟΣ ΑΓΩΝ - ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ, Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη, 12 χλμ. Ε.Ο. Θεσσαλονίκης - Ν. Μουδανιών, Τ.Θ. 60151, 570 00, Θέρμη, Θεσσαλονίκη.
Κατερίνα Ροββά
ethnos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.