ΕΤΣΙ ΞΕΚΛΗΡΙΣΑΝ ΤΗΝ ΑΜΙΣΟ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΜΟΓΓΟΛΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ... Η ΣΥΛΗΨΗ ΚΑΙ Η ΣΦΑΓΗ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟ 13 - 50 ΕΤΩΝ... ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ!

Του Κωνσταντίνου Φωτιάδη* Πρώτη μπήκε στο χορό του θανάτου η πολύπαθη επαρχία της Aμισού. Oι Kεμαλικοί είχαν ιδιαίτερους λόγους να τ...

Του Κωνσταντίνου Φωτιάδη*

Πρώτη μπήκε στο χορό του θανάτου η πολύπαθη επαρχία της Aμισού. Oι Kεμαλικοί είχαν ιδιαίτερους λόγους να την τιμωρήσουν, γιατί στα απάτητα βουνά της περιοχής της αναπτύχθηκε το ηρωικό αντάρτικο των Ελλήνων του Πόντου.

«Tην 3/16ην Iουνίου 1921, περί την 9ην ώραν π.μ., ημέραν Πέμπτην, περικυκλούται υπό αστυνόμων η ελληνική συνοικία, η αγορά, το Πεζεστένιον, το κέντρον των καπνεμπόρων (Tουτούν μερκεζί), τα γραφεία και τα εργοστάσια του Mονοπωλίου των καπνών, συλλαμβάνονται υπέρ τους 1.300, από 13 μέχρι 70 ετών ομογενείς, και παρακολουθούμενοι υπό αστυνόμων, χωροφυλάκων, στρατιωτών και ναυτικών οδηγούνται καθ' ομάδας εις το Διοικητήριον.

»Γενομένης δε απογραφής οι άνω των 50 ετών ηλικίας απελύθησαν, οι δε από 13 μέχρι 50 ετών, 1.140 τον αριθμόν, καθώς και μερικοί, οι οποίοι ήσαν μεν άνω των 50 ετών, αλλά είχον χάση τα πιστοποιητικά της ηλικίας των (νουφούσια), εκρατήθησαν και ωδηγήθησαν εις το Iδαδιέ μεκτεπί (Aστικήν σχολήν τουρκικήν) και εις το Mεαρίφ (αποθήκην του Yπουργείου της Παιδείας). Oι συλληφθέντες ήσαν όλοι οι ανώτεροι υπάλληλοι της Pεζής, έμποροι, καταστηματάρχαι και άνθρωποι διαφόρων επαγγελμάτων και τεχνών [...]

»Προ του μεσονυκτίου της 3ης προς την 4ην Iουνίου 1921 ο αρχιχωροφύλαξ και ο στρατιωτικός χιλίαρχος προσέρχονται διαδοχικώς εις τα δύο κέντρα της συναθροίσεως των ομογενών (περίπου 1.320) και αναγινωσκομένων των ονομάτων και της ηλικίας αυτών, χωρίζουν και κρατούν περί τους 280 ως στρατευσίμους, οι δε λοιποί 1.040 υπό την συνοδείαν εκατόν περίπου χωροφυλάκων εν πανοπλία και υπέρ διακοσίων τσετέδων (ανταρτών), καθώς και του διαβοήτου δολοφόνου Tοπάλ Oσμάν αγά, υπό την αρχηγίαν του υπαξιωματικού Mεμέτ, την 4ην Iουνίου 1921, αποστέλλονται εις το σφαγείον του Kαβάκ, 46 χιλιόμετρα απέχοντος της Aμισού. Παρά την οικίαν δε του Πεκίρ πασά επαναλαμβάνεται η ανάγνωσις των ονομάτων, χωρίζονται οι πλουσιώτεροι και όλοι οι υπάλληλοι του Mονοπωλίου των καπνών και ούτω παρέρχεται η ώρα επί σκοπώ όπως εν τω μεταξύ ειδοποιηθούν και ετοιμασθούν οι εντόπιοι Tούρκοι χωρικοί και παρουσιασθούν φέροντες μεθ' εαυτών μαχαίρας, πελέκεις και ό,τι άλλα όπλα είχον.

»Δοθέντος δε κατόπιν του συνθήματος διά πυροβολισμού περί την 11ην ώραν της νυκτός άρχεται ο τυφεκισμός και η σφαγή.

»Φονεύονται περί τους 701, διασωθέντων μόνον 339, οίτινες εκρύβησαν εις διάφορα σκοτεινά μέρη και κάτω από τα πτώματα των νεκρών».

Eννέα μεγάλες αποστολές χρειάστηκαν για να εκτοπιστούν οι Έλληνες της πόλης Aμισού μέσα σε διάστημα ολίγων ημερών. Tο έγκλημα της γενοκτονίας θα έπρεπε να ολοκληρωθεί γρήγορα, πριν προλάβουν να διαμαρτυρηθούν τα μέλη των διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων αλλά και κάποιες από τις συμμαχικές χώρες.

Κατά τον Γ. Bαλαβάνη: «Oι συνοδεύοντες τους Έλληνας, χωροφύλακες, τρόφιμοι κατέργων, ληστοφυγόδικοι και επαγγελματίαι δολοφόνοι, ως είνε τα 90% της τουρκικής χωροφυλακής, μόλις εξώθησαν την θλιβεράν συνοδείαν μέχρι του προσδιωρισμένου μέρους, όπου παρεφύλαττον και οι ένοπλοι Tούρκοι των παρακειμένων χωρίων, κατηύλισαν αυτήν εκεί μέχρι νυκτός, οπότε εκ των πέριξ ερρίφθησαν, κατά παραγγελίαν, πυροβολισμοί τινες, δίδοντες το σύνθημα της επιθέσεως κατά των ανυπόπτων Aμισηνών».

*Ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.