Αυτή είναι η κατακλείδα σε ενημερωτικό φυλλάδιο με τίτλο: «Αυτοκτονία στη φυλακή, πώς θα την προλάβω;» που θα μοιραστεί σε λίγες η...
Αυτή είναι η κατακλείδα σε ενημερωτικό φυλλάδιο με τίτλο: «Αυτοκτονία στη φυλακή, πώς θα την προλάβω;» που θα μοιραστεί σε λίγες ημέρες στις φυλακές όλης της χώρας, σε μία προσπάθεια να προστατευθούν αλλά και να βοηθηθούν οι κρατούμενοι, αφού οι φυλακές είναι ένας χώρος όπου οι αυτοκτονίες (κυρίως οι απόπειρες και λιγότερο οι τετελεσμένες) δεν λείπουν. Ο οδηγός «επιβίωσης» θα δοθεί σε σωφρονιστικούς υπαλλήλους και εξωτερικούς φρουρούς που έρχονται σε άμεση επαφή με τους κρατουμένους τόσο μέσα στη φυλακή όσο και κατά τη διάρκεια της μεταγωγής τους. Στόχος, να ανοίξουν οι «κεραίες», να εντοπιστούν τυχόν υποψήφιοι και να αποτραπούν οι αυτοκτονίες.
Τα στατιστικά
Ηδη, τους δύο πρώτους μήνες του χρόνου σημειώθηκαν στις φυλακές της χώρας 5 απόπειρες αυτοκτονιών. Το 2015 είχαν λάβει χώρα 14 απόπειρες και μία τετελεσμένη αυτοκτονία (στη Θεσσαλονίκη) ενώ το 2016 έγιναν 19 απόπειρες και μία αυτοκτονία (στη φυλακή της Νιγρίτας Σερρών). Τα προηγούμενα χρόνια, όπως προκύπτει από το βιβλίο θανάτων κρατουμένων, και συγκεκριμένα από το 1977 έως το 2000, είχαν καταγραφεί 116 αυτοκτονίες. Από το 2015 και μετά άρχισε να τηρείται ένα μητρώο καταγραφής θανάτων, προκειμένου να υπάρχουν και στατιστικά στοιχεία.
Για την Ολγα Θεμελή, αναπληρώτρια καθηγήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης και συντάκτρια του φυλλαδίου, η αυτοκτονία αποτελεί την πρώτη και την πιο κοινή αιτία θανάτου στις φυλακές. Ο δείκτης των αυτοκτονιών στη φυλακή είναι τέσσερις έως έντεκα φορές υψηλότερος από τον αντίστοιχο στον γενικό πληθυσμό, ενώ υψηλός είναι και ο αριθμός των αυτοκτονιών ακόμη και μετά την αποφυλάκιση, κυρίως για μακροχρόνια εγκλείστους. Σύμφωνα με την κ. Θεμελή, είναι μύθος ότι ο έγκλειστος που προβαίνει σε μία απόπειρα αυτοκτονίας ή σε αυτοτραυματισμό είναι «χειριστικός» και το κάνει για να εκβιάσει. Μία τέτοια στάση «ενέχει τον κίνδυνο υποτίμησης των πραγματικών του προθέσεων και της ενίσχυσής τους» αναφέρει στο φυλλάδιο που αναμένεται να διανεμηθεί.
Το φυλλάδιο τυπώθηκε από το Εθνικό Τυπογραφείο ενώ το εξώφυλλό του φιλοτεχνήθηκε από την Tamar Gurgenidze
Το φυλλάδιο τυπώθηκε από το Εθνικό Τυπογραφείο ενώ το εξώφυλλό του φιλοτεχνήθηκε από την Tamar Gurgenidze
Ο συντριπτικός αριθμός αυτοκτονιών τελείται σε φυλακές υποδίκων, στο ψυχιατρείο και στο νοσοκομείο κρατουμένων. Ο τόπος είναι συνηθέστερα στην απομόνωση, στα λουτρά ή στο κελί, και κυρίως τις βραδινές ώρες.
Πότε εκδηλώνονται όμως οι αυτοκτονίες;
Σύμφωνα με το ενημερωτικό φυλλάδιο:
σε ποσοστό 95% των περιπτώσεων τις πρώτες 48 ώρες από την είσοδο στο κατάστημα
ή τις πρώτες τρεις ώρες από την είσοδο, σε ποσοστό 30%
λίγες ώρες πριν από την εμφάνιση του υπόδικου στο δικαστήριο
μετά την καταδίκη του
την εποχή των διακοπών
όταν μαθαίνουν μία κακή είδηση για αγαπημένο πρόσωπο
σε περίπτωση εισαγωγής στο νοσοκομείο
Πώς μπορεί ένας σωφρονιστικός υπάλληλος να «καταλάβει» έναν υποψήφιο αυτόχειρα; Οι ειδικοί έχουν προσδώσει κάποια χαρακτηριστικά σε αυτόν τον τύπο κρατουμένων για τα οποία το φυλλάδιο χτυπά «καμπανάκι». Συνήθως:
είναι μόνοι στην προσωπική τους ζωή
δεν έχουν σταθερή εργασία ή διαμονή πριν από τον εγκλεισμό τους
είναι εξαρτημένοι από ουσίες
έχουν παρορμητική συμπεριφορά
εμφανίζουν σημάδια κατάθλιψης
έχουν στο παρελθόν μία απόπειρα αυτοκτονίας
είναι άνδρες και έχουν εμπλακεί σε δολοφονία συντρόφου ή παιδιού
Με ποιους τρόπους μπορούν να βοηθήσουν οι φύλακες και η διοίκηση;
Με την εκπαίδευση του προσωπικού, για την αναγνώριση κρατουμένων που βρίσκονται σε κίνδυνο αυτοκτονίας και την παροχή κατάλληλης βοήθειας σε όσους εκδηλώσουν αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.
Με την τοποθέτηση σε χωριστό χώρο υποδοχής του «νέου» κρατουμένου στη φυλακή, όπου θα ενημερώνεται και θα γίνεται άμεση συνάντησή του με τον ψυχολόγο ή την Κοινωνική Υπηρεσία, με τη λήψη του ιστορικού, που θα διερευνά και τις τυχόν τάσεις αυτοκαταστροφής ή άλλα ψυχιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα.
Με τη δημιουργία ενός μηχανισμού επικοινωνίας μεταξύ προσωπικού και κρατουμένων, ιδίως των ευρισκομένων σε κίνδυνο εκδήλωσης αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς.
Με την ενίσχυση της επικοινωνίας με τον έξω κόσμο, τόσο σε ατομικό επίπεδο (π.χ. με την οικογένεια), όσο και με ομάδες δράσης της φυλακής.
Τη δημιουργία ασφαλών χώρων φύλαξης, δηλαδή, χώρων αυξημένης φροντίδας που θα εποπτεύονται από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό. Την παροχή ψυχολογικής βοήθειας από ειδικευμένο προσωπικό σε θέματα ψυχικής υγείας. Σε περίπτωση έλλειψης ειδικευμένου προσωπικού θα πρέπει να ζητηθεί βοήθεια από αρμόδιες υπηρεσίες (σ.σ. δυστυχώς ωστόσο δεν έχουν όλες οι φυλακές ψυχολόγο ή κοινωνικό λειτουργό).
Την καθημερινή επιτήρηση και στενή παρακολούθηση κρατουμένων υψηλού κινδύνου υιοθέτησης αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς.
Την τοποθέτηση του αυτοκτονικού κρατουμένου σε κελί με άλλον κρατούμενο ο οποίος μπορεί να συζητά μαζί του και να ενημερώσει ανά πάσα στιγμή αν προτίθεται να ξανακάνει το ίδιο και με ποιον τρόπο. Την αφαίρεση προσωπικών αντικειμένων, τα οποία είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν ως μέσα αυτοκτονίας, στις περιπτώσεις των κρατουμένων που βρίσκονται σε κίνδυνο ή έχουν διαγνωσθεί με αυτοκτονικό ιδεασμό κ.λπ.
Αναποτελεσματική «μέθοδος»
Τα αιτήματα των κρατουμένων και οι απόπειρες ως μέσο πίεσης
«Δεν γνωρίζουμε πόσες από αυτές τις απόπειρες είναι πραγματικές, πόσοι δηλαδή θέλουν πραγματικά να βάλουν τέρμα στη ζωή τους ή το κάνουν για να πιέσουν ένα δικαστήριο ή για να επιτύχουν μία μεταγωγή.
Πολλές από τις απόπειρες είναι χειριστικές» λένε στο «Εθνος της Κυριακής» σωφρονιστικοί υπάλληλοι. «Συχνό είναι μάλιστα το φαινόμενο, μίας απόπειρας να έχει προηγηθεί ή να έπεται ένα αίτημα, π.χ για μεταφορά στο νοσοκομείο ή για μεταγωγή σε άλλη φυλακή».
Σύμφωνα με τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, ο κρατούμενος που θέλει να αυτοκτονήσει θα το κάνει χωρίς να προειδοποιήσει κανέναν.
Οπως λένε οι φύλακες, «ο εγκλεισμός προκαλεί ψυχολογική πίεση και κάποιες φορές ανισορροπίες.
Ομως, το επικίνδυνο διάστημα είναι όταν ο κρατούμενος μπαίνει σε ένα σωφρονιστικό κατάστημα, αλλά και τις πρώτες μέρες της κράτησής του. Μετά ιδρυματοποιείται» λένε χαρακτηριστικά και σημειώνουν ότι οι κρατούμενοι που έχουν δομημένες προσωπικότητες, θα σκεφθούν πώς θα αποφυλακιστούν ή πώς θα... αποδράσουν, όχι πώς θα αυτοκτονήσουν...
Οι ίδιες πηγές τονίζουν μάλιστα ότι η απόπειρα αυτοκτονίας ως μέσο πίεσης είτε προς τη διοίκηση της φυλακής είτε ως προς το υπουργείο είναι αναποτελεσματική, αφού το αίτημα του παρ' ολίγον αυτόχειρα ουδέποτε ικανοποιείται... Η Ελλάδα έχει τις λιγότερες αυτοκτονίες σε σχέση με άλλες χώρες, π.χ. την Αγγλία ή τη Ρουμανία. Ο πολύωρος προαυλισμός, τα συχνά επισκεπτήρια, οι όποιες δραστηριότητες, βοηθούν στο να ελαχιστοποιούνται τα φαινόμενα, τουλάχιστον των τετελεσμένων αυτοκτονιών.
Τα τελευταία χρόνια έχει συνεισφέρει σε αυτό και η αποσυμφόρηση των φυλακών, αφού οι κρατούμενοι δεν είναι «στοιβαγμένοι» ο ένας πάνω στον άλλο. Τα προβλήματα θα ανακύψουν, όπως λένε οι υπάλληλοι, όταν παύσει το μέτρο και οι κρατούμενοι συλληφθούν εκ νέου για κάποια παράνομη πράξη.
«Οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι δεν μπορούν να προσφέρουν κάτι παραπάνω από αυτό που ήδη κάνουν» σημειώνει στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδος, Σπύρος Καρακίτσος, υποστηρίζοντας ότι ο αγώνας που δίνουν καθημερινά μέσα στις φυλακές για την εύρυθμη λειτουργία τους είναι μεγάλος.
ΣΕΝΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΞΥΡΑΦΑΚΙΑ
Οι τρόποι για να βάλει κανείς τέρμα στη ζωή του μέσα στη φυλακή δεν είναι λίγοι. Ο πιο συνηθισμένος είναι ο απαγχονισμός: με σεντόνια, κασκόλ, κορδόνια ή καλώδια. Κάποιοι άλλοι έχουν καταπιεί μπαταρίες, πολλά χάπια, σαμπουάν ή επιχειρούν να κόψουν τις φλέβες τους συνήθως με ξυραφάκια.
Σοφία ΦασουλάκΗ - ethnos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.