ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΜΥΝΑ Η ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ...

onalert.gr_ Τα χαρτιά του πολύκροτου “διαζυγίου” Βρετανίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης κατατέθηκαν και η έναρξη της διαδικασίας του Brexit είν...

onalert.gr_ Τα χαρτιά του πολύκροτου “διαζυγίου” Βρετανίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης κατατέθηκαν και η έναρξη της διαδικασίας του Brexit είναι πλέον γεγονός. Τί σημαίνει όμως το Brexit για την άμυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Του Αλέξανδρου Θεολόγου
Από τις πλέον ισχυρές, αν όχι η ισχυρότερη, στρατιωτικές δυνάμεις στην Ε.Ε, η Βρετανία αποτελεί μια από τις δύο χώρες μέλη της Ένωσης που διαθέτει στρατιωτικές δυνατότητες “πλήρους φάσματος” -κάτι το οποίο με απλά λόγια σημαίνει δυνατότητα πυρηνικής αποτροπής. Σύμφωνα με σχετική ανάλυση του βρετανικού Institute for Government, το Ηνωμένο Βασίλειο, πέραν της μόνιμης θέσης που κατέχει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι επίσης μια από τις μόλις πέντε χώρες-μέλη της Ε.Ε που δαπανούν το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα.

Η δυνατότητα άσκησης πολιτικής άμυνας και ασφάλειας ωστόσο είναι υπόθεση των χωρών-μελών και όχι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρόλο που οι αποφάσεις για την ανάπτυξη πχ στρατιωτικών δυνάμεων ή μέσων λαμβάνονται σε επίπεδο Ε.Ε, απαιτείται γι' αυτό ομοφωνία και οποιαδήποτε χώρα μπορεί να θέσει βέτο. Πώς λοιπόν διαμορφώνεται πλέον το πλαίσιο συνεργασίας Βρετανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το Brexit;

Παρά την στρατιωτική της ισχύ, η Βρετανία δεν συγκαταλέγεται στις χώρες με την μεγαλύτερη συμμετοχή σε στρατιωτικές αποστολές της Ε.Ε και η εμπλοκή της στην ευρωπαϊκή Κοινή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας (CSDP) χαρακτηρίζεται σχετικά μέτρια -πέμπτη μεταξύ των χωρών που συνεισφέρουν σε αποστολές και έβδομη σε επίπεδο πολιτικών (μη στρατιωτικών) αποστολών. Η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας σχεδιάσθηκε για να παράξει στις χώρες-μέλη της Ε.Ε την δυνατότητα συνδυασμού των αμυντικών προσπαθειών τους εφόσον παραστεί ανάγκη. Στο πλαίσιο της CSDP διεξάγονται ανθρωπιστικές αποστολές καθώς και αποστολές διάσωσης, προβλέπεται η αποτροπή συγκρούσεων και η διατήρηση της ειρήνης, εκτελούνται από κοινού αποστολές αφοπλισμού, παρέχεται διαχείριση κρίσεων και στρατιωτική βοήθεια όπως και σταθεροποίηση μετά από κάποια σύγκρουση.

Όμως η Βρετανία ήταν πάντα αντίθετη στην στενότερη ολοκλήρωση/συνεργασία των χωρών-μελών της Ένωσης σε αμυντικό επίπεδο: τα τελευταία έξι χρόνια εναντιώθηκε στις αυξήσεις υπέρ του ευρωπαϊκού αμυντικού προϋπολογισμού και το 2011 έθεσε βέτο στην δημιουργία ενός στρατιωτικού αρχηγείου στις Βρυξέλλες. Με την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε -και την ευρωπαϊκή Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, ανοίγει ενδεχομένως ο δρόμος για μεγαλύτερη ενοποίηση της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής ικανοποιώντας τις φιλοδοξίες ορισμένων χωρών-μελών.

Προς το παρόν, η βρετανική κυβέρνηση έχει εκφράσει την επιθυμία της να διατηρήσει στενές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση σε επίπεδο αμυντικής συνεργασίας και μετά το Brexit. Ο υπουργός Άμυνας Μάικλ Φάλον μάλιστα έσπευσε να διαβεβαιώσει τους Ευρωπαίους εταίρους ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να παίζει ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση απειλών κατά της ασφάλειας και αυτό, κατέστησε σαφές, περιλαμβάνει και την παράνομη μετανάστευση. Πώς θα λειτουργήσει όμως στην πράξη αυτή η μετά-Brexit συνεργασία με τις Βρυξέλλες;

Το Κέντρο Σπουδών Ευρωπαϊκής Πολιτικής θεωρεί ότι η Βρετανία θα θελήσει να συνεχίσει να συμμετέχει σε αποστολές Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας ως “τρίτο μέρος” (από το 2014 περίπου 45 χώρες μη μέλη έχουν συμμετάσχει σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις). Εφόσον υφίσταται σχετικό πλαίσιο συμμετοχής με χώρες μη μέλη της Ε.Ε όπως είναι η Νορβηγία, η Ισλανδία και οι ΗΠΑ, αυτό είναι εφικτό.

Όπως και να 'χει, αν η Βρετανία διακόψει κάθε συνεργασία μέσω των μηχανισμών της ευρωπαϊκής Κοινής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας, μπορεί να συμμετάσχει -και να ασκήσει επιρροή- σε άλλους μηχανισμούς ασφάλειας/άμυνας και όχι απαραιτήτως μόνο εντός Ευρώπης. Το ΝΑΤΟ, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE) αλλά και οι διμερείς συμφωνίες με τους μέχρι πρότινος Ευρωπαίους εταίρους είναι μερικοί από αυτούς τους τρόπους. Για τον πρώην αρχηγό του βρετανικού Στρατού, Στρατηγό Σερ Μάικ Τζάκσον, η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι περισσότερο θέμα πολιτικών και διαδικαστικών επιπτώσεων παρά στρατιωτικό. “Η στρατιωτική διάσταση του Ηνωμένου Βασιλείου παρέχεται από το ΝΑΤΟ” εκτιμά. Αυτό σημαίνει ότι η δυνατότητα της Βρετανίας να προβάλει την στρατιωτική της ισχύ παραμένει εν πολλοίς ανεπηρέαστη καθώς θα μπορεί να συνεχιστεί μέσω της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας ή άλλων διμερών συμφωνιών.

Αυτό που θα τρωθεί πάντως εκτιμάται πως θα είναι η επιρροή στις αποστολές της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς η βρετανική κυβέρνηση θα χάσει το “όπλο” του βέτο ως προς τις αποφάσεις που θα αφορούν ποιές αποστολές θα αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση και προ πάντων στην χάραξη της ευρωπαϊκής -πλην Βρετανίας πλέον- πολιτικής σε θέματα ασφάλειας και άμυνας. Το Brexit μόλις ξεκίνησε.