ΠΡΩΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΛΟΓΗΣ ΓΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ ΑΛΛΑ... ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ. ΔΥΟΣΜΟΣ: ΕΝΑ ΕΥΕΓΕΡΤΙΚΟ ΦΥΤΟ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΝ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ

Μια φορά και έναν καιρό στα δάση του ομώνυμου βουνού της Ζαχάρως στην Πελοπόννησο ζούσε μία νύμφη, η Μίνθη. Όμως για κακή της τύχη τη...

Μια φορά και έναν καιρό στα δάση του ομώνυμου βουνού της Ζαχάρως στην Πελοπόννησο ζούσε μία νύμφη, η Μίνθη. Όμως για κακή της τύχη την ερωτεύτηκε ο Πλούτωνας, ο θεός του Κάτω Κόσμου.

Αυτό, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε τη ζήλεια της επίσημης συζύγου Περσεφόνης η οποία, για να απαλλαχτεί από τη Μίνθη, τη μεταμόρφωσε σε φυτό. Ο Πλούτωνας μη μπορώντας να διορθώσει το κακό, τουλάχιστον φρόντισε το φυτό να σκορπά παντού μια γλυκύτατη μυρωδιά. Έτσι, κατά την ελληνική μυθολογία, γεννήθηκε η μέντα.

Η οικογένεια της μέντας περιλαμβάνει δεκάδες είδη, ανάμεσα σε αυτά και τον δυόσμο ή ηδύοσμο – όπως τον ονόμασαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι λόγω της γλυκιάς μυρωδιάς του – που έχει το πιο έντονο πράσινο χρώμα.

Ο δυόσμος όμως, εκτός από χαρακτηριστική ευωδιά, έχει επίσης πλούσια ιατρική φήμη, όπως και πολλές οικιακές χρήσεις που έρχονται από τα βάθη των αιώνων.

Σκορπίζει το άρωμά του παντού

Ιδιαίτερα αγαπητός σε όλες τις χώρες της Μεσογείου, ο δυόσμος χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες στη μαγειρική, την ιατρική, τη φαρμακοποιία και τη μυροποιία. Στην αρχαιότητα έκανε το νερό των λουτρών να ευωδιάζει, ενώ οι Αθηναίοι λέγεται ότι τον φορούσαν ως άρωμα τρίβοντάς τον στο σώμα τους. Στα μέσα του περασμένου αιώνα σκόρπιζε αφειδώς το άρωμά του σε χώρους αναψυχής, ψυχαγωγίας και χαλάρωσης, σε γιορτές και δεξιώσεις.

Συστατικό σε αρχαία οδοντόκρεμα

Σήμερα τσίχλες, σιρόπια ζαχαροπλαστικής και οδοντόκρεμες έχουν δημιουργήσει μια σχέση λατρείας μαζί του. Όμως έτσι συνέβαινε πάντα: Συνταγή οδοντόκρεμας, που βρέθηκε σε αρχαίο αιγυπτιακό πάπυρο (στα ελληνικά), περιλάμβανε δυόσμο, αλάτι, πιπέρι και σκόνη ίριδας (είδος κρίνου).

Γιατί οι αρχαίοι Έλληνες τον έτριβαν στο τραπέζι;

Υπάρχει καλύτερο… τραπεζομάντιλο από τον χυμό του δυόσμου; Όχι, κατά τους αρχαίους Έλληνες. Όπως λέγεται, όταν έστρωναν τραπέζι, πρώτα το αρωμάτιζαν τρίβοντας επάνω στην επιφάνειά του φυλλαράκια δυόσμου και μετά κάθονταν να γευματίσουν. Προφανώς το έκαναν για να τους ανοίξει η όρεξη (ο δυόσμος διεγείρει το πεπτικό σύστημα), για να ηρεμήσει το πνεύμα και να δημιουργηθεί κλίμα ευφορίας (από το γλυκό του άρωμα). Και ίσως για να κρατήσουν μακριά απρόσκλητους επισκέπτες, όπως μυρμήγκια, σαρανταποδαρούσες, κουνούπια, και ποντίκια.

Πρώτος και καλύτερος στα γιατροσόφια

Εκτός από διαιτητικές ίνες, ο δυόσμος περιέχει φολικό οξύ, ριβοφλαβίνη, βιταμίνες Α, Β6, Ε, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, μαγγάνιο και χαλκό. Λόγω λοιπόν των συστατικών του χρησιμοποιείται σε πολλά γιατροσόφια, όπως σε γαργάρες για θεραπεία πληγών του στόματος, ουλίτιδας, φαρυγγίτιδας και αμυγδαλίτιδας, ως αντίδοτο στην κακοσμία του στόματος, χωνευτικό και καταπραϋντικό της γαστρεντερικής δυσφορίας, ως ηρεμιστικό, για την τόνωση της μνήμης, τη θεραπεία των σκασμένων χεριών και της πιτυρίδας αλλά και ως αφροδισιακό (σε συγκεκριμένες δόσεις) και εμμηναγωγό (ακατάλληλο για εγκυμονούσες). Θεωρείται ότι προσφέρει ανακούφιση στην αϋπνία, τον πονοκέφαλο, τον πονόδοντο (από αποστήματα), στους ρευματόπονους και τον πόνο των κλειδώσεων με το τρίψιμο φρέσκων φύλλων στις πονεμένες περιοχές.

Μειώνει την τεστοστερόνη;

Ιατρικές έρευνες έδειξαν ότι ο δυόσμος έχει αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική και ανοσορυθμιστική δράση χάρη στο ροσμαρινικό οξύ που περιέχει, μια πολυφαινόλη η οποία απαντάται σε αρκετά μυρωδικά βότανα (βασιλικός, θυμάρι, δεντρολίβανο κ.ά.). Γι’ αυτό και προτείνεται, εκτός των άλλων, ως ρόφημα για την ανακούφιση της οστεοαρθρίτιδας, επειδή αναστέλλει τις χρόνιες και οξείες φλεγμονές. Επίσης διαθέτει εξαιρετικές αντιμυκητισιακές ιδιότητες (π.χ. εξολοθρεύει τον μύκητα Candida albicans καθώς και μύκητες που εμφανίζονται κατά την αποσύνθεση των τροφίμων). Έτσι προτείνεται και για την αντιμετώπιση προβλημάτων πέψης. Επιπλέον μειώνει τα τριγλυκερίδια αλλά και τις αρσενικές ορμόνες σε άντρες και γυναίκες που τον πίνουν συχνά σε αφέψημα (η τεστοστερόνη υπάρχει και στον γυναικείο οργανισμό).

Πότε να πεις «όχι» στο ρόφημα

Οι επιστήμονες συνιστούν να μην καταναλώνεται από τα ζευγάρια που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν, γιατί ενδέχεται να προκαλέσει μείωση της πυκνότητας του σπέρματος, βλάβη στον ιστό των όρχεων, αλλά και να διαταράξει την ορμονική ισορροπία και των δύο φύλων. Γενικότερα χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωση τσαγιού από δυόσμο, γιατί σε μεγάλη ποσότητα γίνεται τοξικό για τα νεφρά και το συκώτι. Επίσης δεν πρέπει να συνδυάζεται με φάρμακα που καταστέλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, ενώ μπορεί να ενισχύσει την υπνηλία που προκαλούν κάποια ηρεμιστικά και αντικαταθλιπτικά σκευάσματα.

Προσοχή στο αιθέριο έλαιο

Το αιθέριο έλαιο του δυόσμου έχει ισχυρή αντιμικροβιακή δράση. Καταπολεμά πολλά βακτηρίδια, όπως τον E. Coli που προσβάλει τα έντερα, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, τη σαλμονέλα, τον χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο και τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα. Ως εκ τούτου χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό αλλά και ως μέσο συντήρησης των τροφίμων. Ο ψεκασμός της φλούδας της πατάτας με αιθέριο έλαιο δυόσμου παρατείνει την αποθήκευσή της έως και έναν χρόνο χωρίς να φυτρώνει, ενώ ψεκασμοί με δυόσμο γενικώς εφαρμόζονται όπου χρειάζεται να εξαλειφθούν παράσιτα και ζωύφια. Ίσως γι΄ αυτό κάποιες νοικοκυρές αποθηκεύουν τα όσπρια μαζί με φυλλαράκια δυόσμου, ώστε να συντηρηθούν καλύτερα. Ακόμα, το έλαιο του δημοφιλούς βοτάνου δρα και ως προστατευτικό από επιζήμιες ακτινοβολίες και χημειοθεραπείες.

Όμως, όπως συμβαίνει με κάθε φυτικό αιθέριο έλαιο, η χρήση του απαιτεί προσοχή, γιατί σε μεγάλες δόσεις είναι τοξικό. Έγκυοι, θηλάζουσες και παιδιά καλύτερα να το αποφεύγουν τελείως και φρονιμότερο είναι να προηγείται έλεγχος αλλεργίας πριν από τη χρήση του.

Για τους απρόκλητους επισκέτες

Αν έχεις ενδείξεις ότι στο σπίτι της πόλης ή το εξοχικό έχουν κάνει την εμφάνισή τους ποντίκια, τότε σκόρπισε φύλλα (προτιμότερο φρέσκα) δυόσμου στο διάβα τους. Καθώς τα τρωκτικά αντιπαθούν τη μυρωδιά του, θα μαζέψουν τα μπογαλάκια τους για να αναζητήσουν αλλού φωλιά.
Αν σε περιτριγυρίζουν κουνούπια, κάνε το όπως οι αρχαίοι: Τρίψε επάνω στο σώμα σου (χέρια, πόδια) φρέσκο δυόσμο. Αυτό θα απωθήσει τα ενοχλητικά έντομα, που επίσης αντιπαθούν τη μυρωδιά του.

Άρωμα δυόσμου σε κήπους και μπαλκόνια

Ο δυόσμος έχει φύλλα οδοντωτά, που μοιάζουν με λόγχες (εξ ου και το αγγλικό όνομά του spear mint = μέντα-λόγχη), σε φωτεινό πράσινο χρώμα. Τον συναντούμε σε αυλές και κήπους σχεδόν όλο τον χρόνο. Όμως το φυτό δεν αντέχει το κρύο, γι΄ αυτό και τον χειμώνα κινδυνεύει να ξεραθεί. Πάντως είναι εύκολος στην καλλιέργειά του και εξαπλώνεται με άνεση επιζητώντας αρκετό ήλιο και συχνό πότισμα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες μπορεί κάλλιστα να ζήσει ευτυχισμένα μέσα σε μια γλάστρα του μπαλκονιού.

Η ακμή του είναι την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Μπορείς να τον διατηρείς φρέσκο στη γλάστρα (μην ξεχνάς, όποτε περνάς από μπροστά του, να τον χαϊδεύεις, για να απλώνει το άρωμά του παντού) είτε αποξηραμένο σε γυάλινο βάζο.