Τη στιγμή που κινδυνεύει η Επανάσταση: Σαν σήμερα το 1823 βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της Τήνου

Η εικόνα της Παναγίας, στην οποία αποδίδονται πολλά θαύματα, βρέθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1823 στο κτήμα Δοξαρά στην Τήνο. Στη θέση αυτή ...

Η εικόνα της Παναγίας, στην οποία αποδίδονται πολλά θαύματα, βρέθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1823 στο κτήμα Δοξαρά στην Τήνο. Στη θέση αυτή κτίσθηκε ναός, στον οποίο εναποτέθηκε η εικόνα, που απεικονίζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Παναγία της Τήνου.




Η εικόνα που ανακαλύφθηκε από το όραμα μιας μοναχής και έσπασε στα δύο από το χτύπημα της αξίνας. Την προσκύνησαν αμέσως οι Κολοκοτρώνης, Μιαούλης, Νικηταράς...

Ο Ναός της Ευαγγελίστριας στην Τήνο με το πέρασμα του χρόνου έγινε κέντρο πανελληνίου και πανορθοδόξου προσκυνήματος.
Το 1821, στις αρχές της Ελληνικής Επανάστασης, εμφανίστηκε στον ύπνο ενός γέροντα, του Μιχάλη Πολυζώνη, η Παναγία και τον διέταξε να σκάψει στον αγρό του Αντώνη Δοξαρά, έξω από την πόλη της Τήνου για να ανεύρει την εικόνα της. Πράγματι, ο μπαρμπα-Μιχάλης εκτέλεσε το θέλημά της, αλλά η εικόνα δεν βρέθηκε.

Ένα χρόνο αργότερα, το καλοκαίρι του 1822, η μοναχή Πελαγία (κατά κόσμον Λουκία Νεγρεπόντη), που εγκαταβιούσε στο ορθόδοξο μοναστήρι της Παναγίας Κεχροβουνίου, είδε επανειλημμένα στον ύπνο της την Παναγία, η οποία τη διέταξε να παρουσιασθεί στους πρόκριτους του νησιού και να τους πείσει να συνεχίσουν τις έρευνες και να αναγείρουν ένα μικρό ναό στο κτήμα Δοξαρά.

Ο ναός της Παναγίας στην Τήνο

Οι έρευνες συνεχίστηκαν, αλλά το μόνο που βρέθηκε ήταν τα ερείπια ενός αρχαίου ναού κι ένα ξεροπήγαδο. Ύστερα από λίγο ενέσκηψε επιδημία πανώλης στην Τήνο και προς εξιλέωση της Παναγίας αποφασίστηκε να κτισθεί μικρός ναός στον αγρό του Δοξαρά.
Κατά τη διάρκεια της τελετής του θεμελίου λίθου, με έκπληξη οι παριστάμενοι είδαν το άλλοτε ξεροπήγαδο να είναι γεμάτο με δροσερό νερό. Το θεώρησαν θαύμα και με μεγαλύτερη ζέση συνέχισαν την αναζήτηση της εικόνας της Παναγίας. Εν τω μεταξύ, η πανώλη συνέχιζε το θανατηφόρο έργο της.
Στις 30 Ιανουαρίου 1823, ανήμερα της εορτής των Τριών Ιεραρχών κι ενώ οι εργασίες για την ανέγερση του ναΐσκου συνεχίζονταν με πυρετώδεις ρυθμούς, η αξίνα του εθελοντή οικοδόμου Εμμανουήλ Μάτσα ή Σπανού προσέκρουσε στην εικόνα και την έσπασε στα δύο. Μόλις το αντελήφθη, μάζεψε τα σπασμένα κομμάτια της εικόνας κι ενώ επιχειρούσε να τα προσαρμόσει, αυτά κόλλησαν ως εκ θαύματος.
Το γεγονός διαδόθηκε αστραπιαία σ’ όλο το νησί και πλήθη λαού συνέρρευσαν στο σημείο για να προσκυνήσουν τη σεπτή εικόνα. Λίγες μέρες μετά εξαφανίστηκε και η πανώλη από το νησί.

Η είδηση της εύρεσης της εικόνας, κατά την περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821 θεωρήθηκε καλός οιωνός και το νησί επισκέφτηκαν για αυτό το λόγο οι Κολοκοτρώνης, Μιαούλης, Νικηταράς και Μακρυγιάννης, για να προσκυνήσουν.
Μετά την εύρεση της εικόνας ακολούθησε η οικοδόμηση της εκκλησίας. Απαιτήθηκαν μεγάλες ποσότητες μαρμάρων, οι οποίες κατά κύριο λόγο μεταφέρθηκαν από τον αρχαιολογικό χώρο της γειτονικής Δήλου.

Απαιτούνταν επίσης και μεγάλος αριθμός εργατών επεξεργασίας και τοποθέτησης μαρμάρων, αλλά κυρίως πολλά χρήματα η έλλειψη των οποίων έφερνε πολλές φορές σε αμηχανία τους επιστάτες του έργου που δυσκολεύονταν να πληρώσουν στο τέλος της εβδομάδας, εργαζόμενους και υλικά. Η ολοκλήρωση του έργου οφείλεται στη σημαντική συνδρομή, σε εργασία και χρήμα, τόσο του τηνιακού λαού, όσο και χριστιανών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Μέχρι τα μέσα του 1832 είχε ανεγερθεί η ανατολική πτέρυγα του συγκροτήματος, το τμήμα ανατολικά του καμπαναριού και το τμήμα ανατολικά της κεντρικής εισόδου. Το σύνολο των εργασιών ανέγερσης ολοκληρώθηκε το 1880.
Η εικόνα είναι σχετικά μικρών διαστάσεων και παριστά τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Είναι αρχαιοτάτη και αρίστης τέχνης, αν κι έχει υποστεί φθορές από πυρκαϊά και από την παραμονή της για πολλά χρόνια κάτω από το έδαφος.


Εορτασμός της εύρεσης

Κάθε χρόνο, στις 30 Ιανουαρίου γιορτάζεται η εύρεση της θαυματουργής εικόνας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Χθες η Αγία Εικόνα μεταφέρθηκε με πομπή στον κάτω Ναό της Ευρέσεως και τοποθετήθηκε κοντά στο σημείο όπου επί χρόνια βρισκόταν θαμμένη. Στην συνέχεια έγινε μεγάλος εσπερινός με ειδική ακολουθία. Το βράδυ έγινε επίσης ακολουθία που παρακολουθεί πλήθος πιστών.
Σήμερα τελείται αρχιερατική Θεία Λειτουργία και στη συνέχεια επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνου στην προτομή του Αρχιεπισκόπου Γαβριήλ.

Στις 2μμ περίπου γίνεται λιτανεία της Αγίας Εικόνας στα σοκάκια της Τήνου. Στην εξέδρα της προκυμαίας γίνεται δέηση και η πομπή γυρίζει στον Ναό από την Ανατολική πλευρά της πόλης. Πριν τον εσπερινό γίνεται κατάθεση στεφάνου από την Διοικούσα επιτροπή στους Τάφους των κτητόρων και μέσα στον Ιερό Ναό εκφωνείται από τον Μητροπολίτη της Δ.Ε. ή τον αναπληρωτή του ο ετήσιος απολογισμός της προηγούμενης χρονιάς.

Το βράδυ της ίδιας ημέρας οι μαθητές του νησιού με επικεφαλής τον Μητροπολίτη με τους Ιερείς, τον Δήμαρχο με το Δημοτικό Συμβούλιο και πολύ κόσμο, πραγματοποιούν το έθιμο της λαμπαδηφορίας (φαναράκια) ψάλλοντας τοπικά τραγούδια.