Θρησκευτικό «σοκ» στην Τουρκία: Η νεολαία γυρνάει την πλάτη στο Ισλάμ και στον Ερντογάν

hellasjournal ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΦΙΔΑ «Τον έχουμε ανάγκη τον Ταγίπ Ερντογάν. Εάν χάσουμε εδώ, σε αυτό το μέρος, χάνουμε την Ιερουσαλήμ, χάνουμε...

hellasjournal ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΦΙΔΑ «Τον έχουμε ανάγκη τον Ταγίπ Ερντογάν. Εάν χάσουμε εδώ, σε αυτό το μέρος, χάνουμε την Ιερουσαλήμ, χάνουμε τα πάντα, χάνουμε το Ισλάμ, χάνουμε τη Μέκκα», (δια)κηρύττει, σε τόνο διαπρύσιο, ο ομιλητής από το βήμα συγκέντρωσης στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κων/πολης, εκπέμποντας ένα μήνυμα… σχεδόν εσχατολογικό.






Όχι, εκείνος που μιλάει στο μικρόφωνο δεν είναι θρησκευτικός αξιωματούχος αλλά πολιτικός του ισλαμοσυντηρητικού κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Είναι ο δήμαρχος της περιοχής Εσενγιούρτ, Αλί Μουράτ Αλατεπέ, ο οποίος έσπευσε, στο πλαίσιο ομιλίας του μόλις πριν ολίγες εβδομάδες, να ταυτίσει τη διαιώνιση της πολιτικής κυριαρχίας του AKP… με την επιβίωση του Ισλάμ, όχι μόνο εντός αλλά και εκτός των τουρκικών συνόρων (σε Ιερουσαλήμ, Μέκκα).
Πίσω στο παρόν, η Τουρκία πλέον οδεύει στις κάλπες μέσα σε κλίμα πολιτικά υποκινούμενης φόρτισης, εθνικιστικής αλλά και… θρησκευτικής. Η επιλογή της 24ης Ιουνίου ως ημερομηνίας για τις επόμενες (βουλευτικές και προεδρικές) εκλογές δεν είναι τυχαία. Ο Ερντογάν ανακοίνωσε εκλογές την περασμένη Τετάρτη, ενώ στην Κων/πολη διεξαγόταν παγκόσμια διάσκεψη μουσουλμανικών μειονοτήτων («World Muslim Minorities Summit»).

Τόσο ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, θέλησαν μάλιστα από το βήμα της εν λόγω διάσκεψης να παρουσιάσουν την Τουρκία ως προστάτη των απανταχού μουσουλμάνων. Όσο για την τουρκική προεκλογική περίοδο, αυτή ξεκινάει επισήμως στα μέσα Μαΐου, σχεδόν ταυτόχρονα δηλαδή με τον ιερό μήνα του Ραμαζανιού (16 Μαΐου έως 14 Ιουνίου), δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον Ερντογάν να κάνει εκστρατεία… θρησκευτικών επικλήσεων, συνδυάζοντας το (θρησκευτικά) κατανυκτικό μετά του (ψηφοθηρικά) ωφελίμου, στο δρόμο προς τις διπλές κάλπες της 24ης Ιουνίου. Ακριβώς την ίδια ώρα ωστόσο, στην Τουρκία κυκλοφορούν στοιχεία έρευνας που εμφανίζουν την τουρκική νεολαία να γυρνάει μαζικά την πλάτη στην ισλαμική θρησκεία.

Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι, μεταξύ αυτών και αξιωματούχοι σε επίσημο επίπεδο, ακαδημαϊκοί, θεολόγοι και δημοσιογράφοι, που υποστηρίζουν ότι είναι ο ίδιος ο Ερντογάν με τον υπερβάλλοντα συντηρητικό και οπισθοδρομικό θρησκευτικό του ζήλο που ωθεί τους νέους της Τουρκίας μακριά από το Ισλάμ. Ήδη από τις αρχές Απριλίου, έχουν προκαλέσει θρησκευτικό «σεισμό» στην Τουρκία τα ευρήματα έρευνας-έκθεσηςκρατικών φορέων, με τον τίτλο «Η νεολαία κυλάει στο ντεϊσμό».
Το θέμα απασχόλησε το υπουργείο Παιδείας της χώρας και προσωπικά τον αρμόδιο υπουργό Ισμέτ Γιλμάζ, φτάνοντας μέχρι και τα αυτιά του Ερντογάν ο οποίος φυσικά δεν έκρυψε την ενόχλησή του. Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, την οποία παρουσιάζει σε άρθρο του ο γνωστός Τούρκος συγγραφέας-δημοσιογράφος Μουσταφά Ακιόλ, οι μαθητές των κρατικών θρησκευτικών γυμνασίων και λυκείων της Τουρκίας (των καλούμενων İmam Hatip) τείνουν πλέον να αμφισβητούν το παραδοσιακό Ισλάμ, επιλέγοντας να υιοθετούν απόψεις που κινούνται πιο κοντά στον καλούμενο ντεϊσμό, όπως ονομάζεται η πίστη σε έναν Θεό… χωρίς θρησκευτικά δόγματα. Ο ντεϊσμός αποτελεί φιλοσοφική θέση οι ρίζες της οποίας τοποθετούνται στη Δύση και το Διαφωτισμό, στην Αγγλία του 15ου αιώνα αλλά και την Αρχαία Ελλάδα. Δέχεται ότι υπάρχει Θεός που δημιούργησε μεν τον κόσμο αλλά έκτοτε έπαψε να παρεμβαίνει στα εγκόσμια. Προκρίνει τη λογική και απορρίπτει την οργανωμένη θρησκεία και τα δόγματα.

Ο Βολτέρος, o Τόμας Τζέφερσον και ο Βίκτωρ Ουγκώ φημίζονται, για παράδειγμα, ως διάσημοι ντεϊστές. Στον κόσμο ενός συντηρητικού σουνίτη μουσουλμάνου όπως είναι όμως ο Ερντογάν ή ο πρόεδρος της τουρκικής Υπηρεσίας Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet) Αλί Ερμπάς, ο ντεϊσμός ισοδυναμεί όχι απλά με αμφισβήτηση του Ισλάμ αλλά με βλάσφημη αθεΐα προερχόμενη από τη Δύση. Το γεγονός, δε, ότι εμφανίζεται ως τάση όχι γενικώς στα τουρκικά σχολεία αλλά ειδικώς στα θρησκευτικά σχολεία (İmam Hatip) της δευτεροβάθμιας τουρκικής εκπαίδευσης, προκαλεί προφανώς ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία στο πολιτικοθρησκευτικό κατεστημένο μιας χώρας που δείχνει να απομακρύνεται από τις κοσμικές παρακαταθήκες του κεμαλισμού. Ο ηγέτης του εθνικιστικού MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αποκήρυξε τον ντεϊσμό ως «λεκέ» που βρίσκεται «ένα βήμα πριν την αθεΐα».
Ο επικεφαλής της Diyanet, Αλί Ερμπάς, υποστήριξε ότι πρόκειται για σκέψη «διεστραμμένη», ενώ μερίδα του φιλοκυβερνητικού τουρκικού Τύπου έσπευσε να εντοπίσει σκιές «δυτικής συνωμοσίας» πίσω από όσα συμβαίνουν στα θρησκευτικά σχολεία της γείτονος. Συγκεκριμένα στοιχεία για τον αριθμό των Τούρκων μαθητών που αμφισβητούν το Ισλάμ φυσικά δεν υπάρχουν. Το φαινόμενο, ωστόσο, δείχνει να επιβεβαιώνεται ακόμη και από φιλοκυβερνητικές πηγές. Ο αρθρογράφος Κεμάλ Οζτούρκ της φιλοκυβερνητικής Yeni Safak, χαρακτηρίζει τη στροφή προς το ντεϊσμό αδιαμφισβήτητο γεγονός, για το οποίο μάλιστα δεν ευθύνεται η Δύση αλλά το ίδιο το Ισλάμ. Ο επικριτικός απέναντι στο καθεστώς Ερντογάν συγγραφέας-δημοσιογράφος Μουσταφά Ακιόλ επικαλείται μάλιστα και τη μαρτυρία ενός συντηρητικού ακαδημαϊκού σε πανεπιστήμιο της Κων/πολης σύμφωνα με τον οποίο, υπάρχουν φοιτήτριες που κυκλοφορούν μεν φορώντας ισλαμική μαντίλα ενώ την ίδια ώρα… εάν της ρωτήσεις δηλώνουν άθεες. ΠΗΓΗ: ΕΘΝΟΣ