Της Αγιάς Σοφιάς οι πόρτες δεν ανοίγουν με κλειδιά... μόνο θέλουν ευζωνάκια και ελληνικά σπαθιά

ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΤΟΥ "ΣΤΟΧΟΥ" ΑΠΟ ΤΟ 2002!!! H Μεγάλη Ιδέα μπορούμε να πούμε ότι ξεκίνησε αμέσως μετά την Άλωση. Ως κοιν...

ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΤΟΥ "ΣΤΟΧΟΥ" ΑΠΟ ΤΟ 2002!!!


H Μεγάλη Ιδέα μπορούμε να πούμε ότι ξεκίνησε αμέσως μετά την Άλωση.






Ως κοινός πόθος όλου του Ελληνισμού, άνθισε λίγο πριν την Επανάσταση και διατηρήθηκε μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή. Πολλά λοιπόν είναι τα τραγούδια που γράφτηκαν εμπνευσμένα απ' αυτήν. Δυστυχώς λίγα από αυτά είναι γνήσια τραγούδια του λαού, ενώ τα περισσότερα είναι μέτριες απομιμήσεις. Ένα από αυτά είναι και το παρακάτω του Ντεληγιάννη:

Μαζεύει νιους για πόλεμο, γέροντες για ορμήνια
να παν να πολεμήσουνε, δυο τρεις μεγάλες χώρες
την Πρέβεζα για το φλουρί, την Άρτα για τ' ασήμι
και την Κωνσταντινούπολη, για τη Χριστιανοσύνη.

Τέτοιες απομιμήσεις συνέθεσαν και επώνυμοι συνθέτες κυρίως για παιδαγωγικούς σκοπούς όπως το Δημοτικοφανές του Γεωργίου Λαμπελέτ, σε στίχους του Ζαχαρία Παπαντωνίου.

Στην Αγιά Σοφιά αγνάντια βλέπω τα ευζωνάκια
στους πολέμους μαυρισμένα, τα ευζωνάκια τα καημένα
κλέφτικο χορό χορεύουν και αντίπερ' αγναντεύουν.
Κι' αγναντεύοντας την Πόλη τραγουδούν και λένε
Πάλι θα γενούν δικά μας κι' η μεγάλη εκκλησιά μας
Τούτ' ειν' οι χρυσοί οι θόλοι, αχ, κατακαημένη Πόλη
Στην Κυρά τη Δέσποινα μας πες να μη λυπάται
στις εικόνες να μην κλαίνε, τα ευζωνάκια μας το λένε,
τα ευζωνάκια τα καημένα στους πολέμους μαυρισμένα
Κι' ο παπάς πού 'ναι κρυμμένος μεσ' στο Άγιο Βήμα
τα ευζωνάκια δεν θ' αργήση να'βγη να τα κοινωνήση
Κι' όπου να' ναι βγαίνουν τ'Άγια μέσα σε μυρτιές και βάγια.

Ένα από τα τραγούδια, εμπνευσμένα από τον πόθο για απελευθέρωση της Βασιλεύουσας, του Μανώλη Καλομοίρη σε ποίηση Σταματέλλου, συναντιέται σήμερα στις συλλογές με διαφορετικούς στίχους που δεν θίγουν μια κακώς εννοούμενη και έξωθεν επιβεβλημένη φιλία. Το παραθέτουμε με τους αυθεντικούς αρχικούς του στίχους.

Έγια μόλα, έγια λέσα, φύσηξε βορηά,
σπρώξε κύμα το καράβι, βόηθα Παναγιά.
Στην Αγιά Σοφιά να πάμε, έγια μόλα για,
για να πάρουμε του Τούρκου τα χρυσά κλειδιά.
Να καθίσουμε τη σκλάβα πάλι στο θρονί,
να την προσκυνήσει ο κόσμος ρήγισσα τρανή.

Το σημαντικότερο από όλα του τα έργα είναι και η τελευταία του όπερα "Κωνσταντίνος Παλαιολόγος" με υπότιτλο "Πήραν την Πόλη", σε κείμενο του μεγάλου Νίκου Καζαντζάκη. Στην εποχή μας, ευτυχώς, οι συνθέτες και ποιητές δεν ξέχασαν την Κωνσταντινούπολη. Πρόσφυγες δεύτερης και τρίτης γενιάς γράφουν έργα γι' αυτήν όπως ο συνθέτης Νότης Μαυρουδής κι ο ποιητής Μέντης Μποσταντζόγλου (Μποστ) το 1988 μιλάνε με τρυφερότητα για τη χαμένη πατρίδα μας.

Πόλη, Κωνσταντινούπολη, πατρίδα μου χαμένη,
Βασίλισσα των πόλεων χιλιοτραγουδισμένη.
Είσαι στον κόσμο ξακουστή από την ομορφιά σου,
για του Βοσπόρου τα νερά και την Αγιά Σοφιά σου.
Πόλη, Κωνσταντινούπολη, πατρίδα μου χαμένη,
η θύμησή σου στην καρδιά νοσταλγικά μου μένει.
Κι' όσο κι αν είμαι μακριά απ' τ'άγια χώματά σου,
ο λογισμός μου βρίσκεται παντοτινά κοντά σου.