Σύνοδος- «θρίλερ», απόφαση- «γρίφος» για το Προσφυγικό- Τι σημαίνουν για την Ελλάδα οι αποφάσεις των Βρυξελλών

thecallerΤις λεπτομέρειες της συμφωνίας των 28 ηγετών των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το προσφυγικό προσπαθούν να αποκωδικοποιήσο...

thecallerΤις λεπτομέρειες της συμφωνίας των 28 ηγετών των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το προσφυγικό προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι.
Γράφει ο Αιμίλιος Περδικάρης Μια συμφωνία, η οποία μόνο εύκολα δεν προέκυψε, αφού χρειάστηκαν 12 ώρες διαπραγμάτευσης και η ιταλική απειλή για βέτο, ενώ μια πρώτη ανάγνωσή της οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είναι μάλλον συμβιβαστική και υιοθετεί θέσεις και των δύο «στρατοπέδων» που είχαν εμφανιστεί μετά την έκτακτη σύνοδο της περασμένης Κυριακής.

Από τη μία πλευρά υπήρχαν οι «σκληροί», συμπεριλαμβανομένου και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, που ήθελαν τη δημιουργία κέντρων κράτησης σε χώρες εκτός ΕΕ κι από την άλλη οι πιο ήπιοι, μεταξύ των οποίων και η Γερμανία, οι οποίοι επιδίωκαν τη διαχείριση του προσφυγικού κυρίως μέσα από διμερείς συμφωνίες μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ. Έτσι, με βάση το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, προβλέπεται αφενός η δημιουργία κέντρων φιλοξενίας - πιθανότατα κλειστών - σε τρίτες χώρες (π.χ. της Βόρειας Αφρικής), αφετέρου η εθελοντική κατασκευή νέων κέντρων στις χώρες πρώτης υποδοχής, όπως είναι η Ελλάδα και η Ιταλία. Ξεκαθαρίζεται πάντως πως ό,τι ακριβώς ισχύσει, θα ισχύσει από εδώ και στο εξής και όχι για όσους πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται ήδη σε ελληνικό έδαφος. Αυτό τόνισε και ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά (Θέμα FM) πως «ό,τι πέρασε, πέρασε». Επί της ουσίας, αυτό που αλλάζει ριζικά είναι πως κλείνουν τα σύνορα για εσωτερικές μετακινήσεις στην ΕΕ και προς τούτο καλούνται να λάβουν μέτρα οι χώρες-μέλη, αποτρέποντας κυρίως τη μετακίνηση πληθυσμών προς την Κεντρική Ευρώπη. Το τελευταίο εκτιμάται πως θα λειτουργήσει προς όφελος της Γερμανίας, η οποία αποτελεί το βασικότερο προορισμό προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν στην Ευρώπη.

 Η συμφωνία, ωστόσο, περιλαμβάνει πολλά σημεία που είναι «γκρίζα» και απαιτούν διασαφήνιση. Όπως το τι σημαινει ακριβώς ο όρος «περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης» των προσφύγων και μεταναστών που διασώζονται στη θάλασσα εκτός της Ευρώπης. Μάλιστα, είναι γνωστό - εξ ου και υπήρξε εμπλοκή στην έκτακτη σύνοδο της Κυριακής - πως βορειοαφρικανικές χώρες (Μαρόκο) ή βαλκανικές (Αλβανία) έχουν απορρίψει το ενδεχόμενο δημιουργίας τέτοιων κέντρων στο έδαφός τους. Επίσης, η συμφωνία προβλέπει ότι οι διασωθέντες στην θάλασσα θα μπορούν να τοποθετούνται σε «ελεγχόμενα κέντρα» στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από όπου θα μπορούν να κατανεμηθούν εντός ΕΕ όταν θα δικαιούνται ασύλου ή να επαναπροωθούνται στις χώρες τους στην αντίθετη περίπτωση. Εδώ ανακύπτουν δύο ζητήματα: πρώτον, τι σημαίνει ο όρος «ελεγχόμενα», αφού για κάποιους ταυτίζεται με τα «κλειστά» και για άλλους όχι. Και δεύτερον, πώς προσδιορίζεται η «εθελοντική» δημιουργία αυτών των κέντρων σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα - με την Ιταλία να απορρίπτει ήδη, προσώρας, το ενδεχόμενο να φτιάξει άμεσα τέτοια κέντρα στο έδαφός της.

Η συμφωνία προβλέπει, επίσης, την ενίσχυση των μέσων της Frontex, μέσα από μεγαλύτερη χρηματοδότηση - δίχως, ωστόσο, να προσδιορίζονται τα ακριβή ποσά - αλλά και την υλική υποστήριξη της λιβυκής ακτοφυλακής. Επίσης, την αποδέσμευση της δόσης από τη βοήθεια των 3 δις ευρώ προς την Τουρκία. Ιδιαίτερα ως προς το τελευταίο, γίνεται ειδική αναφορά στην ανάγκη τήρησης της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, κάτι που ικανοποιεί την Ελλάδα, ωστόσο δεν γίνεται αναφορά στη χώρα μας ως προς την αλληλεγγύη που πρέπει να επιδειχθεί από τις χώρες-μέλη της ΕΕ για το προσφυγικό, σε αντίθεση με την Ιταλία. Σημειώνεται, τέλος, ότι παραμένει θολό το σημείο εάν η Ελλάδα θα προχωρήσει ή όχι στην υπογραφή διμερούς συμφωνίας με τη Γερμανία, όπως δήλωσε στους Financial Times ο Αλέξης Τσίπρας ότι είναι πιθανό να κάνει η Ελλάδα. Νωρίτερα, πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της Συνόδου τριμερής των πρωθυπουργών Ελλάδας, Γερμανίας και Ισπανίας για το προσφυγικό, ενώ από το γενικότερο κλίμα προκύπτει πως στη χθεσινή μαραθώνια διαδικασία η Ελλάδα βρέθηκε μαζί με την Ισπανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Πορτογαλία και τη Μάλτα απέναντι στις χώρες του Βίζεγκραντ και τους υπόλοιπους «σκληρούς» της Κεντρικής Ευρώπης, ενώ αξιολογείται ως θετικό στοιχείο το γεγονός ότι στα συμπεράσματα της Συνόδου τονίζεται ρητά πως ο Κανονισμός του Δουβλίνου πρέπει να αναθεωρηθεί στη βάση της αλληλεγγύης και της συνευθύνης.