Ιστορίες μοναχικών σπιτιών στα στενά των Σεπολίων

kathimerini Τ​​ο μικρό τούβλινο σπιτάκι, στη γωνία Πρεβέζης και Φιλιππουπόλεως, το είδα καθώς τριγυρνούσα στα στενά των Σεπολίων. Είναι μον...

kathimerini Τ​​ο μικρό τούβλινο σπιτάκι, στη γωνία Πρεβέζης και Φιλιππουπόλεως, το είδα καθώς τριγυρνούσα στα στενά των Σεπολίων. Είναι μονώροφο και σιωπηλό, με μια αυλή που χωρίζεται από τον δρόμο με μια μαντεμένια, μαύρη καγκελόπορτα. Στάθηκα να το δω, γιατί δεν έχουν μείνει πολλά σπίτια σε αυτήν την παλιά γειτονιά, που το άκουσμά της και μόνο φέρνει μνήμες από μποστάνια και περιβόλια.




Τριγύριζα αναζητώντας κόγχες γαλήνης και βρήκα σπίτια σκόρπια σε δρόμους και δρομάκια. Το τούβλινο σπίτι στην οδό Πρεβέζης ήταν από τα πρώτα που συνάντησα και το καμάρωσα για την προσωπικότητά του, με τα παράθυρά του, στεφανωμένα από κοκκινωπό τούβλο, τα παντζούρια του καστανά, τα δέντρα στη Φιλιππουπόλεως θαλερά και πυκνά να κρύβουν την είσοδο αλλά όχι την κονκάρδα της ασφαλιστικής «Sun, Londres 1710». Είναι ένα σπίτι, φανερό και απόκρυφο μαζί, χτισμένο πιθανότατα γύρω στο 1926-1930, ένα σπίτι μιας ορισμένης αστικής στάθμης, από τα πολλά που στη διάρκεια του Μεσοπολέμου συνέβαλαν στη νέα φυσιογνωμία των Σεπολίων.

Μου έκανε εντύπωση η επένδυση με διακοσμητικό τούβλο και μου έφερε στον νου μερικά σχεδόν πανομοιότυπα σπίτια που έχω βρει σε συνοικίες της Αθήνας, όπως το ονειρικό σπιτάκι, χτισμένο και αυτό στον Μεσοπόλεμο, στην οδό Παρασκευοπούλου 60, πάνω από τη Λιοσίων, στα Κάτω Πατήσια. Σχεδόν δίδυμα σπίτια και ας βρίσκονται σε άλλη γειτονιά... Είναι τα παιχνίδια της αθηναϊκής ποικιλίας που σκορπίζει τις παραλλαγές της αρχιτεκτονικής μορφής με χάρη και άνεση. Στα Σεπόλια, όσο περπάτησα, βρήκα μια γειτονιά τυλιγμένη σε ένα τούλι ηρεμίας. Τουλάχιστον όσο ήμουν εκεί, με το φως του απομεσήμερου να στρογγυλεύει τους ήχους, τα δρομάκια της γειτονιάς με ξάφνιασαν αποκαλύπτοντας –ανάμεσα σε πυκνά μέτωπα πολυκατοικιών– όμορφες δίπατες ή μονώροφες κατοικίες του 1935 σε μοντέρνο ύφος και αρ ντεκό σιδερένιες εξώθυρες, οι περισσότερες νοικοκυρεμένες και σε χρήση (Φιλιππουπόλεως 10, Αυλώνος 3, Κων. Χριστομάνου 25 και 27).

Αλλά και εδώ, όπως παντού, τα ερειπωμένα νεοκλασικά μονώροφα της παλιάς αθηναϊκής συνοικίας στέκονται σαν νεκροί ιππείς πάνω στο ηρωικό άλογο. Ετοιμόρροπα σπίτια, που φανερώνουν ήδη τη λιθοδομή κάτω από τον ξεφλουδισμένο σοβά. Κάνοντας ένα κύκλο ώς την Κωνσταντινουπόλεως και στρίβοντας στην οδό Στενημάχου, περίμενε εκεί το βουβό σπίτι στον αριθμό 10. Με την πράσινη θύρα του, τα αποκολλημένα του κοσμήματα, έμοιαζε πολύ μόνο. Ηταν ένα ταπεινό, όμορφο σπίτι, που θα γνώρισε τη χαρά της γειτονιάς, όταν ολόγυρα, ίδια με αυτό σπίτια, με αυλές και παλιές ακακίες στο πεζοδρόμιο, όπως αυτή που σώζεται ακόμη και το προστατεύει, θα έλεγαν ιστορίες των Σεπολίων. Πιο κάτω, θα έβλεπα και άλλα ίχνη της απλής ζωής που γύρω στο 1910 και στο 1920 και στο 1930 έδινε στα Σεπόλια εκείνο τα χαρακτηριστικό ημιαστικό ύφος. Μέσα από ένα σπασμένο τζάμι μιας κλειστής εξώθυρας είδα την κάσα μιας δίφυλλης πόρτας, με ένα φεγγίτη χωρισμένο σε 15 τζαμλίκια, να χωρίζει το σαλόνι από τις κρεβατοκάμαρες. Αλλά καθώς έχασκε ξεχαρβαλωμένη, έβλεπα απευθείας δίχως προσκόμματα το παράθυρο της κάμαρας στο βάθος, με ψηλό φεγγίτη και αυτό, και με ένα κορδόνι του ηλεκτρικού φωτός, χωρίς λάμπα πια, να αιωρείται από το ταβάνι που είχε ρημάξει. Είχα μπροστά μου το σκηνικό μιας άλλοτε οικογενειακής σκηνής κάπου στα Σεπόλια, πριν από 60 ή 80 χρόνια.

Γυρίζοντας προς το μετρό, βρήκα, ευτυχώς, τη χαριτωμένη οδό Ζίτσης. Σε μια σειρά στέκονται τα μονώροφα σπιτάκια με τις εξώθυρές τους, κάθε μία διαφορετική, κάθε μία με άλλο σχέδιο...

Έντυπη