Ο ελληνικός στρατός (1ο Σύνταγμα Ιππικού) απελευθερώνει τη Φλώρινα από τους Τούρκους. «Η Φλώρινα ήταν άνω-κάτω. O Τουρκικός στρατό...
Ο ελληνικός στρατός (1ο Σύνταγμα Ιππικού) απελευθερώνει τη Φλώρινα από τους Τούρκους.
«Η Φλώρινα ήταν άνω-κάτω. O Τουρκικός στρατός υποχωρούσε απ’ το Μοναστήρι ύστερα από τριήμερη μάχη με τους Σέρβους... (που διεκδικούσαν την πόλη). Φάλαγγες πεζικού, κανόνια, άλογα, μεταγωγικά, αστυνομικά. χωροφύλακες, πυροβολητές χωρίς κανόνια, φαντάροι χωρίς τουφέκια, άνθρωποι και ζώα όλοι ανακατωμένοι, κατατσακισμένοι, αποκαρδιωμένοι, με τη σφραγίδα της ήττας στα σκυμμένα κεφάλια τους περνούσαν σε διαδοχικά και ατέλειωτα μπουλούκια χωρίς καμιά τάξη και σειρά.
Τα αξιοθρήνητα λείψανα του υπερήφανου Αυτοκρατορικού Στρατού ένα πια σκοπό είχαν: τη φυγή».
Οπως ιστορεί στις αναμνήσεις του ο Παναγιώτης Δραγουμάνος, αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων της περιόδου, η εμπροσθοφυλακή του Συντάγματος (αφού είχε σαρώσει ότι βρήκε στο πέρασμα της) εισήλθε στις 14 μ.μ. στην πόλη, αφόπλισε τους τούρκους, συνέλαβε 1.300 οπλίτες αιχμαλώτους, ενώ μέρος του συντάγματος που διοικούσε ο αντισυνταγματάρχης Ζαχαρόπουλος διατέθηκε για τη φρούρηση των αιχμαλώτων και των καταστημάτων.
Τότε ήλη Σέρβων ζήτησε να διανυκτερεύσει στην πόλη κάτι που επιτράπηκε.
Τέλος στις 8 Νοεμβρίου μπήκε στην πόλη ο Αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος ο οποίος έγινε δεκτός με ενθουσιασμό.
Οι κάτοικοι κατά την αφήγηση τον Δραγουμάνου καταπατούσαν τα τούρκικα φέσια τους για να δείξουν πως είναι πλέον ελεύθεροι. Ακολούθησε δοξολογία στο τέμενος του ελληνισμού τον Άγιο Γεώργιο. H δοξολογία αυτή σηματοδότησε την αρχή του ελεύθερου βίου των κατοίκων της Φλώρινας. Και ήταν σημαντικό να θυμηθούμε ότι οι πρόγονοί μας κατέκτησαν την ελευθερία αυτή γιατί την άξιζαν, γιατί όλοι, σλαβόφωνοι ή βλαχόφωνοι, 'Έλληνες στη ψυχή και στο φρόνημα.
Τη λαμπρή αυτή κληρονομιά κληροδότησαν μέσα από αγώνες, έργα παρακαταθήκες, τρόπαια νικών αλλά και επιτύμβια θυσιών σ’ εμάς τους μεταγενέστερους. (Σ. Ηλιάδου -Τάχου)
