Επειδή είναι απόλυτα προβλέψιμο ότι έστω σε θεωρητικό επίπεδο θα εγερθεί θέμα για αγορά, ή παραχώρηση στην Ελλάδα, από την πλευρά των ...
Επειδή είναι απόλυτα προβλέψιμο ότι έστω σε θεωρητικό επίπεδο θα εγερθεί θέμα για αγορά, ή παραχώρηση στην Ελλάδα, από την πλευρά των ΗΠΑ, αναχαιτιστικών μαχητικών τύπου F-15C και διθέσιων -D, με αφορμή την απόσυρση μαχητικών του τύπου από την USAF (US Air Force) αποφασίσαμε να καταθέσουμε την άποψή μας… Αν και τα δεδομένα δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρα, ας δούμε τις τελευταίες εξελίξεις.
Γράφει ο Στέργιος Δ. Θεοφανίδης
Στις αρχές του 2020, αρκετά δημοσιεύματα αμερικανικών μέσων ενημέρωσης έκαναν λόγο για την ενδεχόμενη πρόωρη απόσυρση δεκάδων μαχητικών F-15, από τις τάξεις της Αμερικανικής Αεροπορίας (USAF) και της Εθνοφρουράς των ΗΠΑ (ANG – Air National Guard).
Πρόκειται για αεροσκάφη των εκδόσεων -C και – D που είναι διθέσια εκπαιδευτικά. Και οι δύο δυνάμεις αξιοποιούν επιχειρησιακά περί τα 250 τέτοια μαχητικά, ενώ παράλληλα μελετάται και η απόσυρση και άλλων τύπων αεροσκαφών, όπως ένα μέρος του στόλου των βομβαρδιστικών B–1B Lancer, καθώς και τα F-16C/D μέχρι το Block 25.
Το ζητούμενο για την USAF εντοπίζεται στον περιορισμό του μέσου όρου ηλικίας των αεροσκαφών της, από τη στιγμή που το κόστος υποστήριξης και συντήρησής τους παρουσιάζεται ιδιαίτερα υψηλό. Κάτι απόλυτα φυσιολογικό… Όσο μεγαλώνει η ηλικία ενός αεροσκάφους (και ιδιαίτερα ενός μαχητικού…) τόσο αυξάνονται οι απαιτήσεις συντήρησής του.
Μία πρόσφατη μελέτη που συντάχθηκε από την ίδια την Αμερικανική Αεροπορία, δείχνει ότι ο μέσος όρος της ηλικίας των αεροσκαφών που αξιοποιεί επιχειρησιακά, ανέρχεται σε 23,5 έτη! Συγκριτικά δε στην ίδια μελέτη αναφέρεται ότι μισό αιώνα πριν, το 1967 για την ακρίβεια, ο μέσος όρος ηλικίας των αεροσκαφών της USAF ήταν τα 8,5 μόλις έτη!
Η Αμερικανική Αεροπορία λοιπόν αντιμετωπίζει ένα σημαντικό πρόβλημα. Προσέξτε, δεν μιλάμε για οποιαδήποτε αεροπορική δύναμη των 150 ή 200 μαχητικών. Αναφερόμαστε στον μεγαλύτερο αεροπορικό οργανισμό στον πλανήτη, με περισσότερα από 1.300 αεροσκάφη στην κατοχή του!
Όλων των ειδών… Μαχητικά, στρατηγικά βομβαρδιστικά, μεταφορικά, εκπαιδευτικά, ιπτάμενα τάνκερ, ελικόπτερα κ.ο.κ. Τα ετήσια κόστη υποστήριξης όλων αυτών των διαφορετικού είδους και διαφορετικών τύπων αεροπλάνων και ελικοπτέρων, υπερβαίνουν τους προϋπολογισμούς πολλών κρατών!
Σε ό,τι αφορά στα μαχητικά αεροπλάνα και ειδικά στα δικινητήρια υψηλών επιδόσεων F-15, το κόστος υποστήριξης και συντήρησης έχει τα τελευταία δέκα τουλάχιστον χρόνια εκτοξευτεί κυριολεκτικά. Κάτι που έχει όπως θα δούμε άμεσο αντίκτυπο στην επιχειρησιακή αξιοποίησή τους.
Ανατρέχοντας σε παλαιότερα δημοσιεύματα, διαβάζουμε ότι μετά την καταστροφική αστοχία δομικών στοιχείων της ατράκτου και την διάλυση στον αέρα ενός F-15C της εθνοφρουράς του Μιζούρι στις 2 Νοεμβρίου του 2007, η USAF εξέτασε το ενδεχόμενο της υλοποίησης ενός προγράμματος δομικής αναβάθμισης (SLEP – Service Life Extension Program) των μαχητικών του τύπου αυτού, μαζί φυσικά με τα διθέσια -D. Και αυτό προκειμένου να παραταθεί με απόλυτη ασφάλεια η επιχειρησιακή τους ζωή μέχρι το έτος 2030.
Χρησιμοποιούμε δε τη φράση “με απόλυτη ασφάλεια” δεδομένου ότι το 2002 σημειώθηκε άλλη μία καταστροφική αστοχία στον αέρα σε F-15C η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη διάλυση του αεροπλάνου και την απώλεια της ζωής του χειριστή του… Σύντομα αποκαλύφθηκε ότι το κόστος μίας τέτοιας επιλογής ήταν απλά απαγορευτικό καθώς ξεπερνούσε τα 40 εκατομμύρια δολάρια ανά μονάδα!
Η έκταση της αντικατάστασης τμημάτων επικάλυψης και δομικών στοιχείων κυρίως στην άτρακτο (longerons – διαμήκη δομικά στοιχεία – δοκοί διασύνδεσης νομέων) και δευτερευόντως στο κύριο και ουραίο πτέρωμα, ήταν τόσο μεγάλη, που τελικά μετατρέπονταν σε εργοστασιακού επιπέδου ανακατασκευή του αεροπλάνου. Το SLEP ως πρόγραμμα δεν υλοποιήθηκε ποτέ λοιπόν στα F-15C/D της USAF.
Ενός κακού μύρια έπονται…
Η Αμερικανική Αεροπορία επομένως περιορίστηκε σε όσο το δυνατόν πιο μεμονωμένες αναβαθμίσεις – επισκευές δομικών στοιχείων και τμημάτων επικάλυψης κατά περίπτωση, ενώ ταυτόχρονα μείωσε στο μέγιστο δυνατό βαθμό και την αναβάθμιση του εξοπλισμού αποστολής των F-15C/D, με στόχο να τα διατηρήσει αξιόμαχα, μέχρι την αντικατάστασή τους από το F-35A Lightning II.
Οι καθυστερήσεις που σημειώθηκαν στην ανάπτυξη του τελευταίου όμως, την υποχρέωσαν τελικά να επιβάλλει αφενός σοβαρούς περιορισμούς στις καθημερινές εκπαιδευτικές εξόδους του F-15C/D και να πάει στη λύση του F-15X (ή F-15EX) για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών της. Την προηγούμενη δεκαετία είχε πέσει στο τραπέζι η ιδέα της επανεκκίνησης της γραμμής παραγωγής του F-22 Raptor, καθώς κάποιοι είχαν προβλέψει την εξέλιξη που έχει διαμορφωθεί σήμερα στη δύναμη των μαχητικών της USAF.
Δυστυχώς όμως για την τελευταία το πολύ υψηλό κόστος του Raptor, σε συνδυασμό με το ότι ακόμη και τότε (μιλάμε για το διάστημα 2005-2010), δεν είχαν ακόμη αναπτυχθεί ως υπολογίσιμα αντίπαλα μεγέθη οι αεροπορικές δυνάμεις της Ρωσίας και της Κίνας, υπήρξαν παράγοντες που επέδρασαν καταλυτικά στον να μην κατασκευαστούν περισσότερα Raptor. Αυτά για την ιστορία, αλλά και για να σας παραπέμψουμε στο “ενός κακού μύρια έπονται…”.
Ας δούμε όμως ποιοι είναι αυτοί οι πολύ σοβαροί καθημερινοί περιορισμοί στις εκπαιδευτικές εξόδους των F-15C/D. Καταρχήν έχει επιβληθεί περιορισμός στη μέγιστη ταχύτητα πλεύσης. Τα πληρώματα έχουν λάβει σαφή οδηγία να μην ξεπερνούν ποτέ το 1,5 Mach, τη στιγμή που το αεροπλάνο μπορεί να πιάσει 2,5!
Ο περιορισμός αυτός έχει επιβληθεί εδώ και πολλά χρόνια μετά το συμβάν του 2002 που προαναφέραμε. Ένα F-15C που πετούσε πάνω από τον Κόλπο του Μεξικό, συμμετέχοντας σε άσκηση, διαλύθηκε στον αέρα με αποτέλεσμα τον θάνατο του χειριστή του.
Η διερεύνηση αποκάλυψε ότι το χείλος προσβολής σε ένα από τα κάθετα σταθερά του ουραίου πτερώματος, αποκολλήθηκε ενώ το αεροπλάνο βρισκόταν σε βύθιση με ταχύτητα 1,97 Mach. Αμέσως μετά αποκολλήθηκε ολόκληρο το κάθετο σταθερό και το μαχητικό τέθηκε εκτός ελέγχου με αποτέλεσμα ελάχιστα αργότερα να διαλυθεί στον αέρα!
Αν και η USAF δεν έχει ανακοινώσει νούμερα, σημαντικοί περιορισμού έχουν επιβληθεί και στα όρια ανάπτυξης δυναμικών φορτίσεων κατά τους ελιγμούς (G). Οι περιορισμοί αυτοί θα αρθούν ή επιτρέπεται να αρθούν μόνο σε περίπτωση πραγματικών επιχειρήσεων… Οι έλεγχοι δε είναι εξονυχιστικοί και καθημερινοί σε άτρακτο και πτέρυγα από τους τεχνικούς και τους υπολόγους στην πίστα για την αποκάλυψη ρωγμών σε περιοχές της ατράκτου και της πτέρυγας!
Για όλους αυτούς τους λόγους, σε συνδυασμό με τις, όπως προαναφέραμε, καθυστερήσεις στο πρόγραμμα F-35, η Αμερικανική Αεροπορία αποφάσισε την προμήθεια του F-15EX (144 μονάδες σε βάθος πενταετίας) και την σταδιακή απόσυρση των αναχαιτιστικών F-15C/D.
Η ελληνική διάσταση του ζητήματος
Προς το παρόν η USAF δεν έχει λάβει κάποια οριστική απόφαση σχετικά με το μέλλον των F-15C/D. Ισχύει το πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 7,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την περίοδο 2018-2023, στο οποίο περιλαμβάνονται βέβαια και τα νεότερα διθέσια -Ε πολλαπλών ρόλων.
Συμμετέχουν με δομικές επεμβάσεις σε επιμέρους σημεία – περιοχές ατράκτου και πτερώματος για την αποκατάσταση ρωγμών σε δομικά στοιχεία και τμήματα επικάλυψης καθώς και αναβάθμιση (ψηφιοποίηση) του συστήματος αυτοπροστασίας EPAWS (Eagle Passive/Active Warning Survivability System) για την αύξηση της επίγνωσης της τακτικής κατάστασης και την αποτελεσματική αντιμετώπιση νέων απειλών, αναβάθμιση του ραντάρ (APG-63/APG-70) στο επίπεδο APG-63(V)3, μέσω της αντικατάστασης των επεξεργαστών σήματος και παραγωγής συμβολογίας του συστήματος, αλλά και της κεραίας μηχανικής σάρωσης με σταθερή ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA).
Περιλαμβάνονται επίσης η πιστοποίηση του ατρακτιδίου με αισθητήρα IRST (Infra Red Search and Track) Legion Pod της Lockheed Martin για την απόλυτα παθητική (εντοπισμός και εγκλωβισμός) αντιμετώπιση εναέριων απειλών, καθώς και η ενσωμάτωση νέων ασυρμάτων ασφαλών επικοινωνιών, καθώς και συστημάτων λήψης και μετάδοσης δεδομένων (Data Link), Link 16.
Τέλος, άλλο ένα συμβόλαιο 187 εκατομμυρίων δολαρίων υπογράφηκε τον Απρίλιο του 2018 για την προμήθεια ραντάρ AESA τύπου APG-82 για τα F-15E κυρίως, καθώς ένας πολύ μικρός αριθμός F-15C (46 αεροσκάφη), που επιχειρούν από τη βάση Lineham της RAF στην Αγγλία και τη βάση Kadena στην Ιαπωνία υπέστη τις τροποποιήσεις αναβάθμισης του APG-63 σε σύστημα AESA (V)3…
Το 2015 η USAF είχε υπογράψει συμβόλαιο με την Boeing για την τροποποίηση και εγκατάσταση 17 APG-63(V)3 το 2015, ύψους 281,7 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ ακολούθησε άλλο ένα τον Νοέμβριο του 2016 ύψους 558,46 εκατομμυρίων δολαρίων για 42 + 18 ακόμη μονάδες.
Όπως όλα δείχνουν ο προϋπολογισμός των 7,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων του προγράμματος αναβάθμισης των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των F-15C/D/E, της περιόδου 2018-2023, θα αποδοθεί στο μεγαλύτερο μέρος του στα 217 F-15E Strike Eagle. Και δεν θα δαπανηθεί στο σύνολό του, καθώς η προμήθεια του F-15EX αν και σημαντικά μεγαλύτερου κόστους, απαλλάσσει από πολλά προβλήματα και ρίσκα την Αμερικανική Αεροπορία.
Πέρα από το ότι η νέα έκδοση του μαχητικού έχει εγγυημένο όριο δομικής ζωής 20.000 ωρών πτήσης και ασύγκριτα μεγαλύτερες ικανότητες, θα περιορίσει σημαντικά το κόστος συντήρησης του τύπου για τα επόμενα 10 έως 15 τουλάχιστον χρόνια.
Μιλάμε για εξαιρετικά σημαντικό κόστος, δεδομένου ότι ακόμη και οι Ιάπωνες αποφάσισαν να εκσυγχρονίσουν λιγότερα από τα μισά F-15J/DJ που διατηρούν σε υπηρεσία (200), για να κερδίσουν χρόνο μέχρι την έναρξη των παραδόσεων νεότερων τύπων μαχητικών.
Ένα άλλο στοιχείο που αντλήσαμε από τη διεθνή ειδησεογραφία είναι το ότι η USAF έχει σε εξέλιξη συμβόλαια για την αναβάθμιση των ραντάρ (APG-63(V)3) σε 123 συνολικά F-15C, με αρχικό στόχο την συνολική αναβάθμιση 196 συνολικά μονάδων.
Το καλοκαίρι του 2018 η USAF αποφάσισε την περικοπή του προγράμματος συνολικής αναβάθμισης των F-15C κατά 47%. Αυτό σημαίνει ότι τα επόμενα χρόνια, τα διαθέσιμα F-15C/D προς παραχώρηση, θα είναι αεροσκάφη που ΔΕΝ θα φέρουν νέα ραντάρ και ΔΕΝ θα έχουν υποστεί αναβαθμίσεις. Κάτι που σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος υποστήριξης και συντήρησης, τα καθιστά εντελώς ακατάλληλα για τις ελληνικές επιχειρησιακές ανάγκες.defence-point.gr
