Εκεί που φαινόταν ότι με αδιαφανείς συμφωνίες και τυχοδιωκτικές τακτικές ο Ερντογάν είχε κερδίσει χρόνο και απέφυγε την κατάρρευση της του...
Εκεί που φαινόταν ότι με αδιαφανείς συμφωνίες και τυχοδιωκτικές τακτικές ο Ερντογάν είχε κερδίσει χρόνο και απέφυγε την κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας, οι σημερινές ενδείξεις παραπέμπουν σε ξύπνημα του εφιάλτη
Η αγορά συναλλάγματος σήμερα φανέρωσε το ρήγμα κάτω από την τουρκική οικονομία μετά από μια δίμηνη περίπου περίοδο επιφανειακής ηρεμίας.
Η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος με το δολάριο υποχώρησε κατά 1,5% στις 6,96 λίρες ανά δολάριο, ενώ έχει υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα έναντι του ευρώ.
Μένει να φανεί αν είναι μια μεμονωμένη κακή μέρα, ή αν σηματοδοτεί την επανεκίνηση της αντίστροφης μέτρησης για την οικονομία της Τουρκίας και τον ίδιο τον Ερντογάν.
Τι συνέβη:
Πριν από περίπου δύο μήνες οι διεθνείς αγορές κρατούσαν την ανάσα τους για την επικείμενη κατάρρευση του τουρκικού νομίσματος – που θα ήταν πρόκραμμα κατάρρευσης της υπερθερμασμένης και υπερδανεισμένης σε συνάλλαγμα τουρκικής οικονομίας γενικότερα:
Το τουρκικό νόμισμα βυθιζόταν όλο και πιο πολύ κάθε μέρα σε σχέση με αμερικανικό δολάριο με τη σχέση ανταλλαγής να προσεγγίζει στα χειρότρά του στις αρχές Μαϊου: 7,2 τουρκικές λίρες για ένα δολάριο.
Οι επιλογές του Ερντογάν έμοιαζαν να έχουν εξαφανιστεί:
Τα συναλλαγματικά του διαθέσιμα που θα του επέτρεπαν να συνεχίσει να παρεμβαίνει στην αγορά συναλλάγματος πουλώντας δολάρια για να συγκρατήσει την ισοτιμία της λίρας είχαν σωθεί.
Οι πόρτες δανεισμού συναλλάγματος είχαν κλείσει καθώς οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες είχαν εξαιρέσει την Τουρκία από τα swaps, συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων δηλαδή, καθώς όλοι ήξεραν τι θα το έκανε τα δολάρια αν το έπιανε στα χέρια του.
Επιπλέον έγινε σαφές ο κορωνοϊός θα στερούσε από την τουρκική οικονομία δυο σημαντικές πηγές συναλλάγαματος: Τον εισερχόμενο τουρισμό και τις εξαγωγές.
Κι όμώς, ενώ όλοι περίμεναν (όχι για πρώτη φορά) τον Ερντογάν να υποκύψει στο οιονομικό αδιέξοδο που ο ίδιος δημιούργησε (με τις ανορθόδοξες πολιτικές που έστρεψαν τα διεθνή κεφάλαια με φυγή), εκείνος με εντυπωσιακό τρόπο πέτυχε μια ακόμα παράταση: Ανακοίνωσε συμφωνία με τον Εμίρη του Κατάρ – προσωπικό φίλο και παλαιό σύμμαχο – με την οποία το πλούσιο εμιράτο του Περσικού Κόλπου θα προμήθευε την Τουρκία τα απαραίτητα δολάρια για να προστατευτεί από τις διεθνείς πιέσεις, να κερδίσει χρόνο και να συγκρατήσει το νόμισμα (και τη θέση του).
Η συμφωνία είχε αποτέλεσμα. Παρά τις οικονομικές πιέσεις, τις γεωπολιτικές του αταξίες, τις ανορθόδοξες αποφάσεις που αποξένωσαν τους επεδνυτές και χαρακτήρισαν το τελευταίο δίμηνο, μια «αόρατη χείρα» έμοιζε να κρατάει την ισοτιμία της τουρκικής λίρας με το δολάριο κλειδωμένη στο 6,85.
Ο «Καταριανός αδελφός», έκανε δουλειά… (δείτε το ευθύγραμμο τμήμα στο δεξί μέρος της καμπύλης στο παρακάτω διάγραμμα)
Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν έγιναν ποτέ γνωστές – δεν είναι σαφές τί ανταλλάγματα πήρε το Κατάρ για αυτή την κρίσιμη εξυπηρέτηση στον Ερντογάν, αν και υπάρχουν πολλές υποψίες για συμφωνίες σχετικές με τα «τουρκικά ασημικά». Σε κάθε περίπτωση, φαινόταν ότι ο Ερντογάν αγόρασε κι άλλο χρόνο…
Τέλος του μήνα του μέλιτος για τη λίρα;
Δείτε το παρακάτω διάγραμμα της ισοτιμίας της λίρας με το δολάριο. Όσο πιο ψηλά πηγαίνει η καμπύλη, τόσο περισσότερες λίρες χρειάζονται για την αγορά ενός δολαρίου, τόσο περισσότερο δηλαδή αδυνατίζει το νόμισμα.
Από την παραβολική επιδείνωση μέχρι τις αρχές Μαϊου (7,2), περάσαμε στη συμφωνία με το Κατάρ και την ηρεμία που εκφράζεται με ένα σταθερά ευθύγραμμο τμήμα (στο 6,85) μέχρι… χθες.
Σήμερα οι χθεσινές πρώτες τάσεις υποχώρησης ενισχύθηκαν και η ισοτιμία έχει κατρακυλίσει στο 6,96, μια μεγάλη κίνηση για την αγορά συναλλάγματος.
Τί συνέβη; τελείωσαν και τα δανεικά δολάρια του Κατάρ που επέτρεπαν τις τελευταίες εβδομάδες τις παρεμβάσεις και στο κλείδωμα της ισοτιμίας στο 6,85;
Αυξήθηκαν οι πιέσεις και η γραμμή άμυνας θα πάει παρακάτω – στο 6,95 για παράδειγμα;
Ή βρισκόμαστε ενώπιον μιας νέας κατρακύλας ανεξέλεγκτης και χωρίς πυρομαχικά για να αντιμετωπιστεί;
Σε κάθε περίπτωση η περαιτέρω υποχώρηση της λίρας κάνει τη χρηματοδότηση του ελλείμματος της τουρκικής οικονομίας αδύνατη. Επιπλεόν δυσκολεύει τις εμπορικές τράπεζες της Τουρκίας, τις μόνες που έχουν ακόμα πρόσωπο να δανειστούν στις διεθνείς αγορές, να έχουν πρόσβαση σε νέα κεφάλαια για να αποπληρώσουν ή να γυρίσουν το τεράστιο ιδιωτικό χρέος από το εξωτερικό.
Ούτε οι διεθνείς επενδυτές που έχουν εδώ και καιρό φύγει μακριά, αλλα ούτε οι Τούρκοι πολίτες, οι οποίοι «αλλάζουν» σε δολάρια τις λίρες τους με το που τις πιάσουν τα χέρια τους.
Δύσκολη μέρα
Σε αυτό το πρίσμα μιοάζει λογικό το ότι ο Ερντογάν υπαναχώρησε και πάγωσε τις έρευνες του ωκεανογραφικού σκάφους Oruc Reis.
Είναι μια δύσκολη μέρα για τον Τούρκο πρόεδρο και αυτά που μπορεί να χάσει δεν έχουν να κάνουν μόνο με την Ελλάδα, ούτε καν μόνο με τους ιδρογονάνθρακες της ανατολικής Μεσογείου.
Το ρολόι του εκρηκτικού μηχανισμού στα θεμέλια της Τουρκίας, το οποίοι είχε καταφέρει να παγώσει στο παρα-πέντε, άρχισε και πάλι να μετρά αντίστροφα.
Ο Ερντογάν θα πρέπει και πάλι να κινιτοποιήσει όλα τα τυχοδιωκτικά του αντανακλαστικά.
