Σε θύμα του μεγαλοϊδεατισμού του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει μετατραπεί η τουρκική λίρα, η οικονομία της γειτονικής χώρας και κατ’ επέκταση ...
Με το νόμισμα να έχει υποτιμηθεί πάνω από 20% από την αρχή της χρονιάς και να έχει χάσει το 81% της αξίας του σε σχέση με το 2010, φαίνεται να είναι μονόδρομος η χρεοκοπία της χώρας.
Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει χάσει τη διεθνή αξιοπιστία της, οι επενδυτές ανησυχούν για την παρουσία τους στη χώρα, οι πολίτες έχουν αρχίσει να αισθάνονται τη δραματική υποτίμηση του νομίσματος.
Όλο και περισσότερες φωνές κάνουν λόγο για αναγκαστική προσφυγή της Τουρκίας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αφού πρώτα δημιουργηθεί εσωτερική αναταραχή, επιβολή capital controls και μια οικονομία σε συνθήκες χάους.
Μάλιστα, αρκετοί αναλυτές, δίνουν πολιτική διάσταση στην οικονομική κατάσταση της Τουρκίας λέγοντας ότι πρόκειται ουσιαστικά για την αρχή του τέλους της παντοκρατορίας Ερντογάν.
Ενδεικτικό της δύσκολης θέσης στην οποία βρίσκεται ο Τούρκος πρόεδρος είναι το γεγονός ότι αποδίδει τα οικονομικά προβλήματα σε εξωγενείς παράγοντες, στη… Γαλλία, στην Ελλάδα, στις ξένες αγορές και στους «εχθρούς του έθνους», όπως υποστηρίζει.
Κι όχι στη μεγαλομανία του, η οποία έχει «κάψει» τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, έχει διογκώσει το εσωτερικό χρέος, έχει αυξήσει τον πληθωρισμό.
To ενδιαφέρον είναι ότι ακόμη στο εσωτερικό της χώρας δεν υπάρχουν τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις που θα οδηγούσαν σε κοινωνική αναταραχή.
Τυπώνει χρήμα
Ο Ερντογάν τυπώνει λίρες και μοιράζει δισεκατομμύρια στους πολίτες με αφορμή τον κορωνοϊό.
Ταυτόχρονα, βάζει εμπόδια στους εισαγωγείς «επιβάλλοντας» στους καταναλωτές να αγοράζουν τουρκικά προϊόντα κι αυξάνοντας έτσι την τοπική παραγωγή ορισμένων αγαθών.
Προς το παρόν, οι τιμές των προϊόντων δεν έχουν εκτιναχθεί στα ύψη, ωστόσο οι Τούρκοι έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν ότι η υποτίμηση της λίρας έναντι δολαρίου και ευρώ ουσιαστικά «πετσοκόβει» τις καταθέσεις τους.
Πολλοί εκτιμούν ότι θρυαλλίδα εξελίξεων θα αποτελέσει μια μαζική απόσυρση καταθέσεων από τις τράπεζες, μόλις γίνουν αισθητές οι συνέπειες της κατάρρευσης του τουρισμού, στον οποίο βασίζεται η τουρκική οικονομία.
Όμως, κανείς πλέον δεν αγοράζει λίρες, εκτός από την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας, την ίδια στιγμή που τα συναλλαγματικά αποθέματα στερεύουν και οι στρόφιγγες του δανεισμού από το Κατάρ έχουν κλείσει.
Ουσιαστικά ο Ερντογάν ξεμένει από κεφάλαια στήριξης του εθνικού νομίσματος, αλλά και της προσπάθειας που κάνει να μοιράσει χρήμα στη μεσαία τάξη και τους φτωχούς προκειμένου να καταπνίξει την οργή τους.
Ακόμη και η επιχείρηση τόνωσης της οικονομίας (και του ηθικού) που έκανε με τη βιαστική ανακοίνωση ενός αμφιλεγόμενου… mega κοιτάσματος στη Μαύρη Θάλασσα «κάηκε» εν τη γενέσει της.
Ενδεικτικό της αλλοπρόσαλλης οικονομικής πολιτικής Ερντογάν είναι και η ομηρεία στην οποία έχει θέσει την Κεντρική Τράπεζα της χώρας.
Έφτασε να απολύσει μάλιστα τον διοικητή της επειδή δεν μείωνε τα επιτόκια προκειμένου να δίνονται φθηνά δάνεια και να διογκώνεται έτσι το εσωτερικό χρέος.
Όμως, με την πολιτική στήριξης –πάση θυσία– της λίρας ουσιαστικά η Κεντρική Τράπεζα έχει «δανειστεί» τις καταθέσεις των πολιτών και έχει ρίξει δισεκατομμύρια σε μια χοάνη.
Και παρά τις εκκλήσεις ξένων οίκων για αύξηση των επιτοκίων ώστε να ισοσκελιστεί η ζημιά από τον υψηλό πληθωρισμό, ο Ερντογάν επιμένει οδηγώντας σε κατάρρευση την οικονομία του.
Αποπροσανατολισμός
Πλέον ο μόνος τρόπος αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης από τα μελλούμενα στην οικονομία είναι ο ακραίος εθνικισμός και η δημιουργία συνεχούς έντασης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η «Γαλάζια Πατρίδα», η προσωπική «Μεγάλη Ιδέα» του Ερντογάν, πληρώνεται ακριβά με ένα νόμισμα που αιμορραγεί καθημερινά.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με την έξοδο του «Ορούτς Ρέις» στο Αιγαίο, οι πιέσεις στην οικονομία ενισχύθηκαν καθώς οι Αγορές βλέπουν ότι η αποσταθεροποίηση στην περιοχή επιδεινώνει τους δείκτες της Τουρκίας.
Έτσι ο Ερντογάν βρίσκεται ενώπιον ενός αδιεξόδου.
Από τη μια δεν μπορεί να αλλάξει την εικόνα της οικονομίας και από την άλλη δεν μπορεί να σταματήσει τις προκλητικές ενέργειες σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι μέχρι το τέλος του έτους μπορεί να κριθεί ακόμη και η ηγεμονία του «σουλτάνου».
Αν δηλαδή θα οδηγηθεί σε… συνθηκολόγηση εκ των έσω και σε παράδοση άνευ όρων στο ΔΝΤ.
Ειδικά αν στο τέλος του μήνα η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλει κυρώσεις που θα επιδεινώσουν το οικονομικό κλίμα, τότε όλα είναι πιθανά.
Ακόμη και η πολιτική αναταραχή στη γειτονική χώρα.
Το μεγάλο ερώτημα, όμως, θα είναι ένα: Ο Ερντογάν θα σταματήσει την εθνικιστική κατρακύλα και τις απειλές κατά πάντων και θα επικεντρωθεί στην οικονομική ανάκαμψη;
Ή θα μετατρέψει τον ακραίο λόγο του «τσαμπουκά» της περιοχής σε πολεμική ενέργεια που θα έχει ως στόχο τη συσπείρωση του τουρκικού λαού;
Μια συνταγή που έχει δοκιμαστεί ουκ ολίγες φορές κι έχει πετύχει, ειδικά σε κοινωνίες όπως η τουρκική.
