«Κόντρα» στη Δικαιοσύνη: Γιατί η εισαγγελέας στη δίκη Τοπαλούδη απέστειλε εξώδικο σε καθηγήτρια Εγκληματολογίας

«Σε μια κοινωνία που παρουσιάζει τις γυναίκες ως σεξουαλικά αντικείμενα και κτήματα των ανδρών, οι βιασμοί και οι γυναικοκτονίες δεν είναι...

«Σε μια κοινωνία που παρουσιάζει τις γυναίκες ως σεξουαλικά αντικείμενα και κτήματα των ανδρών, οι βιασμοί και οι γυναικοκτονίες δεν είναι πράξεις “παράλογες”.

Αντιθέτως, ακολουθούν κυριολεκτικά αυτήν τη λογική». Τα λόγια αυτά ανήκουν στην Αριστοτέλεια Δόγκα, την εισαγγελέα της έδρας στη δίκη της δολοφονίας και του βιασμού της Ελένης Τοπαλούδη. Ερχονται, μάλιστα, σε μία εποχή που η ελληνική κοινωνία συνεχίζει να συνταράσσεται από τις δεκάδες καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση σε αθλητικό και καλλιτεχνικό χώρο.

Επευφημίες, αντιδράσεις

Η δίκη για τη φρικιαστική δολοφονία της Ελένης είχε συζητηθεί όσο λίγες, μεταξύ άλλων και για την αγόρευση της εισαγγελέως, που είχε ζητήσει με εμφατικό τρόπο την καταδίκη των δύο νεαρών κατηγορουμένων σε ισόβια, όπερ και εγένετο. Ειδικά η τετράωρη πρότασή της προς το δικαστήριο είχε προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις, από την αποθέωση μεγάλης μερίδας της ελληνικής κοινωνίας έως την κριτική για συγκεκριμένες αναφορές της, από τον υπουργό Ακη Σκέρτσο, και την οργισμένη αντίδραση και εισβολή-παρέμβαση στον χώρο του δικαστηρίου δύο συμβούλων του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.

Σε αυτήν την κριτική απαντά σήμερα η κ. Δόγκα, θίγοντας όμως ευρύτερα ζητήματα, με αφορμή ένα άρθρο, για το οποίο η εισαγγελέας έστειλε εξώδικο στη συντάκτρια και στην ιστοσελίδα που το δημοσίευσε, αναφέροντας πως η «επιταγή για περιαγωγή του δικαστή στην κατάσταση “νεκρικής ουδετερότητας”, δηλαδή στην κατάσταση ενός νεκρού ταριχευμένου σώματος χωρίς συνείδηση, είναι μεταφυσική, ανορθολογική και αντιδραστική».

«Το θύμα συκοφαντήθηκε, υποτιμήθηκε, σπιλώθηκε η μνήμη του με ακραίο λεκτικά τρόπο», αναφέρει η κ. Δόγκα, προσθέτοντας πως «στα επίθετα και τις ύβρεις που ακούστηκαν η εισαγγελέας της έδρας δεν μπορεί να μείνει απαθής».

Η κ. Δόγκα όμως προχωράει ένα βήμα παραπέρα, κάνοντας στο εξώδικό της πολλές αναφορές που θα συζητηθούν: «Η βία κατά των γυναικών δεν εκδηλώνεται σε ουδέτερο έδαφος αλλά μέσα σε ένα κοινωνικό – οικονομικό σύστημα που τους επιφυλάσσει μια διπλή βαριά εκμετάλλευση […]. Στις δίκες, ειδικά των βιασμών, λαμβάνει χώρα μια συκοφάντηση του θύματος σε τέτοιο μέγεθος, που δεν μπορεί να γίνεται πλέον ανεκτό ούτε από τη Δικαιοσύνη ούτε από την κοινωνία. Στην προκειμένη περίπτωση, η στοχοποίηση του δολοφονηθέντος θύματος έφθασε σε τέτοια επίπεδα, που άγγιξαν και ξεπέρασαν την ποινική απαξία της».

Η εισαγγελέας της έδρας στη δίκη Τοπαλούδη αναφέρει πως σε αυτές τις υποθέσεις «η αναποτελεσματική έρευνα ή η πλημμελής αξιολόγηση του αποδεικτικού υλικού από εξαίρεση γίνονται ο κανόνας» και, μάλιστα, κάνει λόγο και για «μηχανισμούς που προσπαθούν να επιβάλουν τη σιωπή!».

Σε ό,τι αφορά τους δικηγόρους, η κ. Δόγκα απαντά: «Μπορείς να υπερασπίσεις τον εντολέα σου και να παρουσιάσεις την υπερασπιστική σου γραμμή επαρκέστατα, χωρίς εξωθεσμικές παρεμβάσεις, χωρίς πλήρη διαστρέβλωση του εν γένει αποδεικτικού υλικού, χωρίς να υποτιμάς τη νοημοσύνη δικαστών και ενόρκων και χωρίς να τηρείς μια ακραία στάση έλλειψης σεβασμού στη μνήμη ενός νεαρότατου κοριτσιού που βιάστηκε, βασανίστηκε και εν τέλει δολοφονήθηκε με ιδιαίτερα ειδεχθή και βάναυσο τρόπο».

Τι λέει η δικηγόρος

Οπως δηλώνει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η δικηγόρος της κ. Δόγκα, Μίνα Καούνη, «έχουμε διανύσει σχεδόν 10 μήνες από εκείνη την ιστορική αγόρευση της εισαγγελέως κ. Δόγκα που ήταν προφητική, απολογιστική για το μέγεθος της έμφυλης βίας, αλλά ακόμα προκαλεί αναταράξεις, έστω κι αν τα πρόσφατα γεγονότα έμφυλης και σεξουαλικής βίας τη δικαίωσαν. Χάσαμε την ευκαιρία να ανοίξει από τότε ο νομικός διάλογος κι εμείς οι δικηγόροι να δούμε τα του οίκου μας και να θέσουμε τις κόκκινες γραμμές στην υπεράσπιση, μέσω του Κώδικα Δεοντολογίας μας. Η υπεράσπιση είναι κορυφαία κατάκτηση του νομικού μας πολιτισμού, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να γίνεται όχημα για παραγωγή ενός λόγου εξευτελιστικού και απαξιωτικού για το θύμα».

ΣΟΦΙΑ ΒΙΔΑΛΗ: «Διατυπώνω επιστημονική προσέγγιση, δεν κρίνω…»

Αφορμή για το εξώδικο της κ. Δόγκα ήταν το εκτενές άρθρο-μελέτη της καθηγήτριας Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Σοφίας Βιδάλη, με τίτλο «O εισαγγελέας στο ακροατήριο» στο διαδικτυακό περιοδικό theartofcrime.gr, που εκδίδει το Εργαστήριο Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών της Νομικής Σχολής Αθηνών. Σε αυτό η κ. Βιδάλη, με αφορμή τη δίκη Τοπαλούδη αλλά και αυτή της «Χρυσής Αυγής», τοποθετείται για τον ρόλο του εισαγγελέα, θίγοντας το ζήτημα του «ποινικού λαϊκισμού».

«Ιδιαίτερα φορτισμένη συναισθηματικά η τοποθέτηση της εισαγγελέως, που απευθύνεται στους γονείς του θύματος, εγείρει πολλά ερωτηματικά για τη συμβολή της στην τεκμηρίωση της κατηγορίας, ενώ είναι τουλάχιστον άστοχη και άσκοπα γλαφυρή η αντίληψη ότι η επικράτηση της Δικαιοσύνης συνεπάγεται κάποια καταστροφή και όχι την κοινωνική ειρήνευση (σ.σ.: αναφέρεται στην αποστροφή της κ. Δόγκα “ας επικρατήσει Δικαιοσύνη και ας χαθεί ο κόσμος όλος”).

Το δικαιικό μας σύστημα επιβάλλει στους δικαστικούς λειτουργούς ένα ελάχιστο σεβασμού έναντι των δραστών εγκλημάτων. Η έλλειψη ψυχραιμίας, η απαξία για το εκπαιδευτικό επίπεδο των κατηγορουμένων και η εύλογη συνειρμική υπόθεση ότι κάθε άνθρωπος που δεν έχει ανοίξει βιβλίο είναι εν δυνάμει εγκληματίας, ιδίως βιαστής, δημιουργούν πολλά ερωτηματικά για το επαγγελματικό προφίλ του εισαγγελέα. Ούτε έχουν θέση μομφές κατά τρίτων που δεν είναι μέρος της δίκης και δεν κατηγορούνται ή να αποκαλείται ο ένας κατηγορούμενος “τέρας”, σε μια υπόθεση κατά την οποία οι δράστες είχαν ήδη ομολογήσει».

Ο «Ε.Τ.» της Κυριακής επικοινώνησε με την κ. Βιδάλη, που μας ανέφερε: «Εγραψα απλά ένα άρθρο που διατύπωνε μια επιστημονική προσέγγιση και δεν είχε πρόθεση να κρίνει την ουσία της εισαγγελικής πρότασης, πόσω μάλλον προσωπικά την κ. Δόγκα».

Info