«Τι θα κάναμε αν ερχόταν αστεροειδής πάνω μας;» - Η Γη προετοιμάζει την άμυνά της

Διαστημική αποστολή με ελληνική συμμετοχή έχει ως στόχο να απαντήσει σε ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Τι θα κάναμε αν ερχόταν αστεροει...

Διαστημική αποστολή με ελληνική συμμετοχή έχει ως στόχο να απαντήσει σε ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Τι θα κάναμε αν ερχόταν αστεροειδής πάνω μας;».

Κι όμως ετοιμάζεται η πλανητική άμυνα της Γης. Αν μας έχει διδάξει κάτι η μυθοπλασία των κινηματογραφικών παραγωγών και η σχέση της με την επιστήμη, αυτό είναι πως στον 21ο αιώνα δεν είναι λίγες οι ιδέες των σεναριογράφων που τελικά υλοποιούνται από επιστημονικές ομάδες.

«Το 2022 ένας αστεροειδής πρόκειται να περάσει αρκετά κοντά από τη Γη, αλλά σε ασφαλή απόσταση και έχει σχεδιαστεί να γίνει το πρώτο πείραμα του είδους "τι θα κάναμε αν (σ.σ ο αστεροειδής) ερχόταν επάνω μας;"», εξήγησε μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ, "Πρακτορείο 104,9 FM", ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Φυσικής, του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής του ΑΠΘ, Κλεομένης Τσιγάνης.

Όπως εξήγησε ο κ.Τσιγάνης, Έλληνες επιστήμονες συμμετέχουν στον σχεδιασμό αποστολής των ΗΠΑ και της Ευρώπης, με την επωνυμία DART (Double Asteroid Redirection Test) για το αμερικανικό τμήμα, και Hera (Ήρα) για το ευρωπαϊκό. Πρόκειται για μια αποστολή, η οποία «θα στείλει ένα σκάφος (να συγκρουστεί) με μεγάλη ταχύτητα με τον αστεροειδή, προκειμένου να παρατηρήσει πόσο πολύ λίγο μπορεί να τον εκτρέψει από την τροχιά του, αλλά αυτό να το μετρήσει».

Η φιλόδοξη και πρωτοποριακή διαστημική αποστολή ξεφεύγει σύμφωνα με τον κ.Τσιγάνη από την επιστημονική φαντασία και παρόμοιες σεναριακές ιδέες ταινιών, ιδιαίτερα των δεκαετιών '70 και '80, «στο ότι δεν χρειάζονται ούτε πυρηνικά ούτε τίποτα παρόμοιο, (καθώς) το μέγεθος του αστεροειδούς (σ.σ που θα χτυπηθεί) δεν είναι αρκετά μεγάλο».

Οι Έλληνες επιστήμονες συμμετέχουν στην παγκόσμια ομάδα προμελέτης και μελέτης της αποστολής, που έχει πληθώρα σταδίων πριν από τις εκτοξεύσεις των συστημάτων, καθότι πρόκειται για ένα πρόγραμμα μεγάλης κλίμακας. Την ίδια ώρα παράλληλα «είναι σε εξέλιξη από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ΕSA) ο σχεδιασμός της μακέτας του διαστημικού σκάφους που θα "συγκρουστεί" με τον αστεροειδή», όπως ανέφερε ο Έλληνας επιστήμονας. Στη φάση Β' της συνολικής μελέτης (σ.σ preliminary design work, phase B1), στην οποία βρισκόμαστε σήμερα, "υπάρχει μια ομάδα επιστημόνων που είναι η κεντρική επιστημονική ομάδα", στην οποία συμμετέχει και ο Έλληνας αστροφυσικός όπως και επιστήμονες από τη Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Από τη μεριά της ESA, το πρότζεκτ για την ευρωπαϊκή πλευρά ονομάζεται Hera (Ήρα), ενώ ταυτόχρονα πληθώρα άλλων, μικρότερων επιστημονικών ομάδων, είναι συνδεδεμένες με την κεντρική. Πρόκειται για ομάδες που περιλαμβάνουν και επιστημονικό δυναμικό από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πέραν του κ. Τσιγάνη.

Τι πρέπει να γίνει αν ο άνθρωπος χρειαστεί να εκτρέψει ένα αστεροειδή

Στο, δε, βασικό ερώτημα ενός απλού πολίτη για την επικινδυνότητα ενός τέτοιου ουράνιου σώματος σε σχέση με τη Γη ο Έλληνας αστροφυσικός εξήγησε πως η μη χρήση εκρήξεων για την εκτροπή ενός ουράνιου αντικειμένου είναι ζήτημα χρονισμού. «Αν κάποιος το αντιληφθεί μερικά χρόνια πριν (ότι πλησιάζει ένα ουράνιο αντικείμενο), απλά στέλνοντας ένα σχετικά μεγάλο σκάφος με μεγάλη ταχύτητα και εκτρέποντας το μερικά χιλιοστά από την τροχιά του με την πάροδο του χρόνου, επειδή αυτές οι τροχιές είναι ασταθείς, θα ανοίξει η απόσταση τόσο όσο χρειάζεται προκειμένου να αποφύγεις τη σύγκρουση», εξηγεί ο καθηγητής του ΑΠΘ, σημειώνοντας πως με αυτό τον τρόπο ένας επικίνδυνος αστεροειδής "θα μας προσπεράσει". Η πρόσκρουση του σκάφους του προγράμματος με τον αστεροειδή σχεδιάζεται να γίνει σε ασφαλές περιβάλλον, καθώς ο εν λόγω αστεροειδής «δεν πρόκειται να μας πλησιάσει ούτως ή άλλως» τονίζει, ενώ σημαντικός στόχος της επιστημονικής ομάδας είναι να δουν τα αποτελέσματα της σύγκρουσης.

Έτσι πέρα από τη συγκεκριμένη αποστολή πρόσκρουσης προγραμματίζεται και μια έτερη "επιβεβαιωτική αποστολή", που αναμένει τη χρηματοδότηση της από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ΕSA). Σε εκείνη την περίπτωση «ένα άλλο σκάφος θα πάει να παρατηρήσει το αποτέλεσμα της σύγκρουσης, να δει τον κρατήρα (σ.σ που θα έχει προκύψει από το "χτύπημα" με το διαστημικό σκάφος DART), να μετρήσει τα υλικά ώστε να καταλάβουμε τη συνοχή του αντικειμένου, να λάβουμε τις πληροφορίες που μας λείπουν και θα τις χρειαζόμασταν αν συνέβαινε κάτι τέτοιο (σ.σ να χρειαζόταν μια εκτελεστεί μια αποστολή με πραγματικό αντικείμενο εκτροπής)», πρόσθεσε χαρακτηριστικά ο κ.Τσιγάνης.

Με την επιτυχημένη ολοκλήρωση όλων των σταδίων μετά την επιθεώρηση, που προγραμματίζεται για τον φετινό Νοέμβριο, καθώς "και το τελικό ΟΚ", οι διαστημικές υπηρεσίες ΗΠΑ και Ευρώπης φιλοδοξούν πως το πρόγραμμα θα πάρει «το πράσινο φως για να προχωρήσει στη φάση υλοποίησης», καταλήγει ο κ.Τσιγάνης.

Με βάση τους σχεδιασμούς των επιστημόνων, το σκάφος της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας (NASA) θα κατευθυνθεί πάνω στον αστεροειδή με την ονομασία Didymos (near-Earth asteroid 65803), έναν αστεροειδή με μήκος 800 μέτρων. To σκάφος της αποστολής μάλιστα, δεν θα "πέσει πάνω" στο κύριο σώμα του Didymos, αλλά στο ουράνιο σώμα μήκους περίπου 150 μέτρων (σ.σ "moonlet"), που είναι σε τροχιά γύρω από το κύριο σώμα των 800 μέτρων. Η επιλογή έγινε γιατί αυτό -του μικρότερου δορυφορικού ουράνιου σώματος- είναι το μέγεθος ενός αστεροειδή που τυπικά θα μπορούσε να αποτελέσει πιο κοινό κίνδυνο για τη Γη. Το DART, που μάλιστα είναι επαναστατικό για έναν ακόμη λόγο, διότι θα χρησιμοποιήσει ένα πρωτοποριακό κύριο σύστημα πρόωσης, το NASA Evolutionary Xenon Thruster - Commercial (NEXT-C) solar electric propulsion system, θα πέσει στον μικρό δορυφόρο του Didymos που βρίσκεται 11 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη με ταχύτητα 6 χλμ/δευτερόλεπτο.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ