Το σχέδιο για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τον Ελληνικό Στρατό το 1922 και γιατί δεν υλοποιήθηκε

Η κατάσταση στη Μικρά Ασία το 1922 - Ποιοι εκπόνησαν το σχέδιο για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης ως αντιπερισπασμό; - Για ποιους λόγους δε...

Η κατάσταση στη Μικρά Ασία το 1922 - Ποιοι εκπόνησαν το σχέδιο για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης ως αντιπερισπασμό; - Για ποιους λόγους δεν έγινε ποτέ η επιχείρηση;

Το καλοκαίρι του 1922 η κατάσταση στο μικρασιατικό μέτωπο ήταν δραματική για τα ελληνικά στρατεύματα. Η ανάληψη της θέσης του Αρχιστράτηγου από τον Γεώργιο Χατζανέστη μετά την παραίτηση του Αναστάσιου Παπούλα τον Μάιο του ίδιου έτους, έδωσε «μία νέα πνοή, ισχυρά και γενναία, εζωογόνησε προς στιγμήν την αποχαυνωθείσα τούτην Στρατιάν» (Κωνσταντίνος Κανελλόπουλος, «Η Μικρασιατική Ήττα», Αθήναι 1936), ωστόσο δεν πρόσφερε ουσιαστικά αποτελέσματα την ίδια ώρα που ο Κεμάλ ετοιμαζόταν για τη μεγάλη (αντ)επίθεση εναντίον των Ελλήνων…




Η Συνθήκη των Σεβρών και η Κωνσταντινούπολη

Με τη Συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920) ανάμεσα στα άλλα, παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα η Ανατολική και Δυτική Θράκη ως την Τσατάλτζα που απέχει 40 χλμ. από την Κωνσταντινούπολη, ενώ τα ευρωπαϊκά εδάφη της Τουρκίας περιορίζονταν στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης, σε περιοχές κοντά στην Αδριανούπολη και τη Χερσόνησο της Καλλίπολης. Επίσης με την ίδια Συνθήκη η Τουρκία έχανε περίπου τα 2/3 της έκτασής της (από 1.589.540 τ.χλμ. το 1914 σε 453.000 τ.χλμ.). Πρωτεύουσά της θα ήταν η Κωνσταντινούπολη ενώ διατηρούσε εδάφη μόνο στην Ανατολία. Το Κουρδιστάν θα αποκτούσε αυτόνομη κρατική οντότητα και η, ως τότε τουρκική, επαρχία της Αρμενίας, θα γινόταν ανεξάρτητο κράτος.




Της επιτρεπόταν να διατηρεί στρατό μόλις 50.000 ανδρών ενώ τα Δαρδανέλια και ο Βόσπορος έμπαιναν σε καθεστώς διεθνούς ελέγχου – διοίκησης το οποίο εξασφάλιζε τον ελεύθερο διάπλου των Στενών. Είναι χαρακτηριστικό ότι Βρετανία, Γαλλία και Ιταλία ανέλαβαν την επιτήρηση των λιμανιών, ακόμα και των σιδηροδρομικών γραμμών της Τουρκίας!

Ο πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης εκείνη την εποχή δεν ξεπερνούσε τοένα εκατομμύριο και οι Έλληνες κάτοικοί της ήταν περισσότεροι από 100.000.



Η Ελλάδα διόρισε Ύπατο Αρμοστή στην Κωνσταντινούπολη τον διπλωμάτη (και όχι Συνταγματάρχη όπως διαβάσαμε σε διαδικτυακό άρθρο) Ευθύμιο Κανελλόπουλο (1876-1933). Τον διαδέχθηκε το 1921 ο επίσης διπλωμάτης Χαράλαμπος Σιμόπουλος (1874-1942).
Η απόφαση για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης

Η ελληνική πλευρά (ως έσχατη;) διπλωματική και στρατιωτική κίνηση αποφάσισε να κινηθεί για την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Η απόφαση πάρθηκε μετά από μακρά σύσκεψη επί του θωρηκτού «Αβέρωφ» στο Κερατσίνι στην οποία συμμετείχαν ο Πρωθυπουργός Γούναρης, ο Υπουργός Στρατιωτικών Θεοτόκης και ο Αρχιστράτηγος Χατζανέστης.



Η κυβέρνηση είχε ξεκαθαρίσει ότι αν η επιχείρηση αυτή αποδυνάμωνε το μέτωπο της Μικράς Ασίας δεν έπρεπε να γίνει. Όμως ο Χατζανέστης μετά από περιοδεία και επιθεώρηση του Στρατού μας στη Μικρά Ασία συμπέρανε ότι ενισχύσεις για τον στρατό της Θράκης θα μπορούσαν να αποσπαστούν από τη Μικρά Ασία χωρίς να αποδυναμωθεί σημαντικά το μέτωπο. Σύμφωνα με τον Δρα Ιωάννη Παπαφλωράτο οι δυνάμεις που αποσπάστηκαν από το μέτωπο δεν ξεπερνούσαν τις 7.000 άνδρες.

Συγκεκριμένα επρόκειτο για 11 τάγματα, 7 από τα οποία προέρχονταν από βόρειο μέτωπο και 4 από το νότιο. Ο Π. Παναγάκος που γνώριζε λόγω της θέσης του άριστα την κατάσταση, έγραψε ότι από τα 4 τάγματα που αποσύρθηκαν από το νότιο μέτωπο, τα τρία ήταν μειωμένης δύναμης και πολεμικής αξίας, δηλαδή μόνο το ένα ουσιαστικά έλειψε από την κρίσιμη ώρα των τουρκικών επιθέσεων στη Μικρά Ασία. Ο δε Κωνσταντίνος Μαζαράκης-Αινιάν, σφοδρός πολέμιος των κυβερνήσεων που εκλέχτηκαν από τον Νοέμβριο του 1920 και έπειτα, παραδέχτηκε ότι και η παραμονή αυτών των ταγμάτων δεν θα άλλαζε την κατάσταση.

Σύμφωνα με τον Χ.Ε. Αγγελομάτη, η επιχείρηση θα ξεκινούσε από την Θράκη στις 4 τα ξημερώματα της 16ης Ιουλίου 1922. Επικεφαλής της θα ήταν ο ίδιος ο Χατζανέστης που βρισκόταν ήδη στη Ραιδεστό. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ