Από τι ασθένειες έπασχαν τα τέρατα της Μυθολογίας; Η επιστήμη δίνει τις απαντήσεις...

Ηταν τα μυθολογικά τέρατα υπαρκτά πρόσωπα ή αποκυήματα της ανθρώπινης φαντασίας; Η επιστήμη έχει το λόγο, σε μια μελέτη της ιατρικής &am...

Ηταν τα μυθολογικά τέρατα υπαρκτά πρόσωπα ή αποκυήματα της ανθρώπινης φαντασίας; Η επιστήμη έχει το λόγο, σε μια μελέτη της ιατρικής & των ασθενειών την αρχαιότητας
Μήπως ο Πολύφημος - ο κύκλωπας που τύφλωσε ο πολυμήχανος Οδυσσέας - δεν ήταν αποκύημα της φαντασίας του Ομήρου, αλλά υπήρξε στην πραγματικότητα και έπασχε από κυκλωπία;

Υπάρχει περίπτωση ο μυθικός πρώτος βασιλιάς της Αθήνας, ο Κέκροπας - που ήταν μισός άνθρωπος και μισός φίδι - να αποτέλεσε ιστορικό πρόσωπο με συμπτώματα ιχθύασης;

Και ενδέχεται ο διασημότερος κωδωνοκρούστης της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο Κουασιμόδος, να μην ήταν δημιούργημα του Βίκτωρος Ουγκό, αλλά ένας ασθενής με νευροϊνωμάτωση;

Απάντηση στο ερώτημα αν τα μυθολογικά τέρατα ήταν αποκυήματα της φαντασίας ή υπαρκτά πρόσωπα, που έπασχαν από διάφορες ασθένειες και λόγω της ιδιαιτερότητάς τους ενέπνευσαν τους μύθους στους οποίους πρωταγωνιστούν, επιχειρούν να αποκαλύψουν συνολικά 40 επιστήμονες, μέσα από τις 330 σελίδες της επίτομης δίγλωσσης έκδοσης «Υβριδικά και ιδιότυπα όντα. Αποκλίσεις από την "κανονικότητα" στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία και στη Σύγχρονη Ιατρική» που επιμελήθηκαν οι καθηγητές στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Παναγιώτης Ν. Σουκάκος (Ορθοπεδικής), Αριάδνη Γκάρτζιου-Τάττη (Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας) και Μηνάς Πασχόπουλος (Μαιευτικής-Γυναικολογίας).

Οι επιστήμονες επιχειρούν να βρούν το κατα πόσον οι περιπτώσεις αυτές ανταποκρίνονται σε συγκεκριµένα γενετικά σύνδροµα. Θα µπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι πολλά από τα γνωρίσµατα που αποδίδονται σε µυθολογικά πλάσµατα εξωτερικεύουν γενετικά σύνδροµα ή αντιστοιχούν σε γενετικές αποκλίσεις: π.χ. οι Κύκλωπες τρισωµίες κι ολοπροσεγκεφαλία, οι Γοργόνες σιρινοµέλεια, οι ερµαφρόδιτοι σύνδροµα µε αµφίβολα έξω γενετικά όργανα ή οι Γίγαντες άτοµα µε µεταλλάξεις στο γονίδιο GPR101;

«Τέρας είναι αυτό που αποκαλύπτει τη θεϊκή βούληση στους ανθρώπους, γι' αυτό και τα ουράνια φαινόμενα ως θεόσταλτα σημάδια ονομάζονται τείρεα και ο Δίας ως κατ' εξοχήν θεός των οιωνών λατρεύεται και ως Τεράστιος» επισημαίνουν οι συγγραφείς. Κάτι που θα αλλάξει στην εποχή του Αριστοτέλη (4ος αι. π.Χ.) με αποτέλεσμα το τέρας, από θεόσταλτο σημάδι με εξέχουσα θρησκευτική σημασία, να εξελιχθεί σε συνώνυμο της γενετικής ανωμαλίας.

Κατά μία εκδοχή, ο μύθος των Κυκλώπων σχετίζεται με τον εντοπισμό σε διάφορα σημεία της Μεσογείου (Κρήτη, Κύπρος, Σικελία, Μάλτα κ.λπ.) κρανιακών οστών νάνων ελεφάντων. Η κοιλότητα της προβοσκίδας πιστευόταν ότι είναι κοιλότητα του ενός κεντρικού ματιού, όπως αυτό του Πολύφημου.

Μια διαφορετική εκδοχή ωστόσο παρουσιάζουν οι επιστήμονες σε άλλα άρθρα της έκδοσης, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της εφημερίδας Τα Νέα. Εκτιμούν ότι τα πάσχοντα από κυκλωπία - μια χρωμοσωματική ανωμαλία κατά την οποία τα μάτια έχουν μερικά ή ολικά ενωθεί «σε ένα μέσο οφθαλμό που κατασκηνώνει σε ένα μονήρη οφθαλμικό κόγχο» - νεογέννητα ενέπνευσαν τον μύθο των κυκλώπων.

Αιτία δε για την ανωμαλία αυτή ενδέχεται, σύμφωνα με τον Ιπποκράτη, να αποτελεί ο λευκός ελλέβορος, ένα φυτό τερατογόνο που μπορεί να προκαλέσει μια ιδιαίτερα σοβαρή συγγενή διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος και ειδικότερα του προσθίου εγκεφάλου με αποτέλεσμα την αδυναμία διαχωρισμού και του οπτικού συστήματος σε δύο οφθαλμούς.

Επιστημονική εξήγηση ωστόσο φαίνεται να υπάρχει και για όσους ήταν κατά το ήμισυ φίδια, όπως ο βασιλιάς των Αθηνών Κέκροπας, και η σύζυγος του τιτάνα Τυφώνα, Έχιδνα. Εστιάζοντας στις βλάβες του δέρματος, θα μπορούσε να εξηγηθεί η παθολογική εικόνα του Κέκροπα στο πλαίσιο των κληρονομούμενων διαταραχών κερατινοποίησης και συγκεκριμένα των ιχθυάσεων, που δίνουν την αίσθηση ότι ο ασθενής έχει σκληρά λέπια στην επιδερμίδα του.

Όσο για τον ήρωα της Παναγίας των Παρισίων, τον Κουασιμόδο με την εξαιρετικά σημαντική κυφοσκολίωση και ένα εξόγκωμα που κάλυπτε τον αριστερό οφθαλμό, η οποία του προσέδιδε μια εικόνα ιδιόμορφου «κύκλωπα», οι επιστήμονες διατείνονται ότι ενδέχεται να έπασχε από νευροϊνωμάτωση. Μια πάθηση στην οποία παρατηρείται παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης με ανάπτυξη παρασπονδυλικών όγκων (που θα μπορούσε να αντιστοιχεί στην «καμπούρα» του ήρωα καθώς και όγκων στην περιοχή των οφθαλμών).

Ο συλλογικός τόμος «Υβριδικά και ιδιότυπα όντα. Αποκλίσεις από την “κανονικότητα” στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία και στη Σύγχρονη Ιατρική» (Iατρικές Εκδόσεις Κωνσταντάρας) παρουσιάζεται την Κυριακή στις 11.00 στον Πολιτιστικό Χώρο Δ. Χατζής (παλαιά Σφαγεία), στα Ιωάννινα.