Πολεμικό Ναυτικό: Η ανάγκη για νέες ναυπηγήσεις ΤΠΚ, φρεγατών και υποβρυχίων έως το 2030

defencereview.gr_Η απόκτηση των τριών (3) υπερσύγχρονων φρεγατών Belh@rra, καθώς και η δυνητική προμήθεια τεσσάρων (4) κορβετών και η αναβάθ...

defencereview.gr_Η απόκτηση των τριών (3) υπερσύγχρονων φρεγατών Belh@rra, καθώς και η δυνητική προμήθεια τεσσάρων (4) κορβετών και η αναβάθμιση των τεσσάρων (4) ΜΕΚΟ-200 είναι προγράμματα που, όταν υλοποιηθούν, θα ενισχύσουν σημαντικά το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ). Ωστόσο, είναι ένα βήμα που πρέπει να έχει συνέχεια, καθώς, όπως θα δούμε παρακάτω, το ΠΝ χρειάζεται κι άλλες ναυπηγήσεις μέχρι το 2030. Και μιλάμε για Ταχέα Περιπολικά Κατευθυνόμενων Βλημάτων (ΤΠΚ), φρεγάτες (και/ή κορβέτες) και υποβρύχια, δηλαδή για κύριες μονάδες κρούσης. Οι Belh@rra, οι νέες κορβέτες και η αναβάθμιση των MEKO-200 δεν είναι παρά οι απολύτως αναγκαίες και επιβεβλημένων κινήσεις ώστε το ΠΝ να διατηρήσει τη μαχητική του ισχύ. Είναι δηλαδή προγράμματα που «ανακουφίζουν» το ΠΝ, αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα της παλαιότητας των κύριων μονάδων κρούσης. Ας δούμε όμως αναλυτικά τις ανάγκες του ΠΝ μέχρι το 2030.

ΤΠΚ

Σήμερα, το ΠΝ διατηρεί σε υπηρεσία 16 ΤΠΚ, εκ των οποίων επτά (7) είναι τύπου Super Vita, κλάσης «Ρουσσεν», τέσσερις (4) είναι αναβαθμισμένες τύπου BR-56A Combattante, κλάσης «Λάσκος», και πέντε (5) είναι τύπου BR-56B Combattante, κλάσης «Καβαλούδης» (το έκτο σκάφος της κλάσης «Καβαλούδης», το P-25 «Κωστάκος», βυθίστηκε μετά από σύγκρουση με το επιβατικό πλοίο «Σάμαινα» στις 6 Νοεμβρίου του 1996). Από τις τρείς (3) ΤΠΚ τύπου Type-148, δύο (2) ανήκουν στη δύναμη της Διοίκησης Πλοίων Επιτηρήσεως (τα P-72 «Βότσης» και P-73 «Πεζόπουλος», ενώ θα ακολουθήσει και το P-75 «Μαριδάκης»). Τα πέντε (5) «Καβαλούδης» εντάχθηκαν σε υπηρεσία την περίοδο 1980-1981, συνεπώς ήδη μετράνε 41-42 χρόνια σε υπηρεσία και μάλιστα χωρίς να αναβαθμιστούν στο μεταξύ. Δηλαδή, διατηρούν ηλεκτρονικά συστήματα και αισθητήρες παλαιάς τεχνολογίας, της δεκαετίας του 1970.

Να σημειωθεί ότι στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν αποφασίστηκε η αναβάθμιση των «Λάσκος», ο προγραμματισμός του ΠΝ προέβλεπε την αναβάθμιση και των «Καβαλούδης», αλλά τελικά ο σχεδιασμός αυτός δεν προχώρησε. Συνεπώς, δεδομένου της ηλικίας των πλοίων, ένα πρόγραμμα αναβάθμισης τους δεν θα άξιζε τον κόπο και η μόνη ρεαλιστική λύση που απομένει είναι αυτή της αντικατάστασης τους με νέα σκάφη. Τα «Λάσκος» είναι μεν παλαιότερα των «Καβαλούδης» (εντάχθηκαν σε υπηρεσία το 1977-1978), δηλαδή είναι 44-45 ετών, αλλά είναι αναβαθμισμένα. Συγκεκριμένα, στις 30 Οκτωβρίου του 2003 υπογράφηκε σύμβαση ύψους € 104.615.000 για την αναβάθμιση τους. Το πρώτο σκάφος (Ρ-20 «Λάσκος») παραδόθηκε αναβαθμισμένο τον Απρίλιο του 2008 και ακολούθησαν τα Ρ-21 «Μπλέσσας» και Ρ-22 «Μυκόνιος», που παραδόθηκαν ταυτόχρονα τον Οκτώβριο του 2009, και το Ρ-23 «Τρουπάκης», που παραδόθηκε το Φεβρουάριο του 2011.

Συνεπώς, τα «Λάσκος», ως αναβαθμισμένα σκάφη, μετράνε 11-14 χρόνια σε υπηρεσία. Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της αναβάθμισης τους δέχθηκαν σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα, τα οποία ενσωματώνουν οι Super Vita κι άλλα πλοία του ΠΝ (όπως οι αναβαθμισμένες Standard και οι κανονιοφόροι HSy-56A). Σήμερα, τα «Λάσκος», παραμένουν ικανά και μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέχρι το 2030 περίπου, οπότε και θα έχουν εξαντλήσει τη δυναμική της αναβάθμισης τους και θα πρέπει να αντικατασταθούν με νέα σκάφη (να σημειωθεί ότι το Ρ-22 «Μυκόνιος» παρέμεινε εκτός ενεργού υπηρεσίας, από τις αρχές του 2010 έως τα τέλη του 2016, λόγω εκτεταμένων βλαβών από πυρκαγιά). Η άμεση ανάγκη αντικατάστασης των «Καβαλούδης» και η ανάγκη αντικατάστασης των «Λάσκος» στο εγγύς μέλλον, δίνουν τη δυνατότητα στο ΠΝ να σχεδιάσει μακρόπνοα και σε συνεργασία με ελληνικά ναυπηγεία μια λύση εθνικού ΤΠΚ.

Οι επτά (7) Super Vita είναι τα νεότερα και ικανότερα ΤΠΚ του ΠΝ. Το πρώτο σκάφος (Ρ-67 «Ρουσσέν») εντάχθηκε στο Στόλο το Δεκέμβριο του 2005, για να ακολουθήσει η ένταξη σε υπηρεσία του Ρ-68 «Δανιόλος» (τον Φεβρουάριο του 2006), του Ρ-69 «Κρυσταλλίδης» (τον Μάιο του 2006), του Ρ-70 «Γρηγορόπουλος» (τον Οκτώβριο του 2010), του Ρ-71 «Ρίτσος» (τον Ιανουάριο του 2015), του P-72 «Καραθανάσης» (τον Ιούλιο του 2020) και του P-73 «Βλαχάκος» (το Σεπτέμβριο του 2022). Ουσιαστικά, οι Super Vita εντάχθηκαν στις τάξεις του ΠΝ ανά ομάδες και με χρονική απόσταση μεταξύ τους: Οι τρείς (3) πρώτες την περίοδο 2005-2006, οι δύο (2) επόμενες το 2010 και το 2015 και οι δύο (2) τελευταίες το 2020 και το 2022. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μετά το 2025 οι τρείς (3) πρώτες Super Vita θα πρέπει να αναβαθμιστούν, στο πλαίσιο προγράμματος μέσης ζωής για να ακολουθήσουν οι δύο (2) επόμενες (η τέταρτη και η πέμπτη), μετά το 2030.

Φρεγάτες/κορβέτες

Οι ανάγκες για πλοία επιφανείας είναι συνάρτηση της υλοποίησης των εξοπλιστικών προγραμμάτων που έχουν δρομολογηθεί ή πρόκειται να δρομολογηθούν στο μέλλον. Σήμερα, το ΠΝ διατηρεί σε υπηρεσία 13 φρεγάτες, εκ των οποίων τέσσερις (4) MEKO-200, έξι (6) αναβαθμισμένες Standard και τρείς (3) μη-αναβαθμισμένες Standard. To ΠΝ έχει ζητήσει δομή δυνάμεων 14 πλοίων επιφανείας (φρεγάτες και/ή κορβέτες), ως ελάχιστο αριθμό δύναμης, ή 16 πλοία (επιθυμητός αριθμός δύναμης). Η ένταξη των τριών (3) Belh@rra (υπάρχει και το δικαίωμα προαίρεσης για τέταρτη Belh@rra), η δυνητική αναβάθμιση των τεσσάρων (4) MEKO-200 (το πρόγραμμα δεν έχει ακόμα δρομολογηθεί) και η δυνητική προμήθεια τεσσάρων (4) κορβετών δημιουργεί μια δύναμη 11 σύγχρονων πλοίων και αφήνει ως ανάγκη την απόκτηση 3-5 νέων πλοίων (για οροφή 14-16 πλοίων αντίστοιχα) προκειμένου να αντικατασταθεί το σύνολο των Standard, αναβαθμισμένων και μη.

Σε περίπτωση ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης προμήθειας και της τέταρτης Belh@rra, κάτι που αποτελεί λογική κίνηση και είναι επιθυμία του ΠΝ, το ΠΝ θα διαθέτει 12 σύγχρονα πλοία (υπό την προϋπόθεση ότι η αναβάθμιση των MEKO-200 και το πρόγραμμα ναυπήγησης νέων φρεγατών θα ολοκληρωθούν), δηλαδή θα χρειάζεται 2-4 νέα πλοία, ανάλογα της οροφής που θα επιλεγεί. Οι μη-αναβαθμισμένες Standard (F-464 «Κανάρης», F-465 «Θεμιστοκλής» και F-466 «Νικηφόρος Φωκάς») είναι 39-41 ετών και είναι αυτές που θα αντικατασταθούν από ισάριθμες Belh@rra. Από την άλλη, οι αναβαθμισμένες Standard (F-459 «Αδρίας», F-462 «Κουντουριώτης», F-461 «Ναβαρίνο», F-451 «Λήμνος», F-450 «Έλλη» και F-460 «Αιγαίο») ολοκλήρωσαν την αναβάθμισης τους το καλοκαίρι του 2010 και μετά το 2025 θα πρέπει να δρομολογηθεί η αντικατάσταση τους (όσων έχουν απομείνει σε υπηρεσία), καθώς θα έχουν εξαντλήσει τη δυναμική της αναβάθμισης τους.

Υποβρύχια

Η ανάγκη του ΠΝ για νέα υποβρύχια είναι επιτακτική (να σημειωθεί ότι το 2022 είχαμε δύο θετικές εξελίξεις για τα υποβρύχια του ΠΝ, την προμήθεια 44 τορπιλών DM-2A4 Seehecht και των αντιμέτρων C303/S). Σήμερα το ΠΝ διατηρεί σε υπηρεσία 10 υποβρύχια, τέσσερα (4) T-214 και έξι (6) T-209. Από τα T-209, δύο (2) είναι της έκδοσης T-209.1100 (κλάση «Γλαύκος», το S-110 «Γλαύκος» αποσύρθηκε τον Ιούνιο του 2011 και το S-113 «Πρωτεύς» αποσύρθηκε το 2022). Σε υπηρεσία απομένουν τα S-111 «Νηρεύς» και S-112 «Τρίτων» (η επίσημη ιστοσελίδα του ΠΝ αναφέρει μόνο αυτά τα δύο υποβρύχια υπό την κλάση «Γλαύκος»), τα οποία εντάχθηκαν στο Στόλο το 1972 και αναβαθμίστηκαν την περίοδο 1991-1993 (το S-112 «Τρίτων») και 1998-2000 (το S-111 «Νηρεύς»). Δηλαδή είναι υποβρύχια 50 ετών και ήδη μετρούν 29 και 22 χρόνια υπηρεσίας αντίστοιχα ως αναβαθμισμένα. Έχουν εξαντλήσει κάθε όριο επιχειρησιακής ζωής, ακόμα και ως αναβαθμισμένα, και πρέπει να αντικατασταθούν.

Τα τρία (3) μη-αναβαθμισμένα «Ποσειδών» (T-209.1200) παραλήφθηκαν το 1979 (τα S-116 «Ποσειδών» και S-117 «Αμφιτρίτη») και το 1980 (το S-119 «Πόντος»). Όπως είναι γνωστό το πρόγραμμα αναβάθμισης μέσης ζωής των τεσσάρων (4) «Ποσειδών» διακόπηκε και απέδωσε ένα (1) αναβαθμισμένο υποβρύχιο (το S-118 «Ωκεανός», οι εργασίες αναβάθμισης του οποίου ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 2004, το υποβρύχιο καθελκύστηκε το 2009 και παραδόθηκε το 2014). Συνεπώς, εκτός των «Γλαύκος», υπάρχει ανάγκη αντικατάστασης και των τριών (3) μη-αναβαθμισμένων «Ποσειδών», τα οποία βρίσκονται σε υπηρεσία για 42-43 χρόνια και έχουν εξαντλήσει το όριο της επιχειρησιακής τους ζωής. Το S-118 «Ωκεανός» παραμένει ένα ικανό υποβρύχιο και μπορεί να συνεχίσει να προσφέρει τις πολύτιμες υπηρεσίες του μέχρι το 2030-2035, οπότε και θα πρέπει να αντικατασταθεί, καθώς θα έχει εξαντλήσει τη δυναμική του προγράμματος αναβάθμισης του.

Συμπέρασμα

Είναι προφανές ότι το ΠΝ αντιμετωπίζει πρόβλημα γήρανσης του στόλου, τόσο σε επίπεδο ΤΠΚ, όσο και σε επίπεδο φρεγατών και υποβρυχίων. Ιδιαίτερα η ναυπήγηση νέων υποβρυχίων είναι ένα πρόγραμμα που επείγει και, κατά την άποψη μας, πρέπει να δρομολογηθεί άμεσα. Η απόφαση ναυπήγησης των τριών (3) Belh@rra, σε συνδυασμό με τα δυνητικά προγράμματα αναβάθμισης των τεσσάρων (4) MEKO-200 και της προμήθειας τεσσάρων (4) κορβετών, θα αμβλύνουν το ζήτημα της γήρανσης των φρεγατών του ΠΝ και θα του δώσουν χρόνο για να προγραμματίσει τις επόμενες εξοπλιστικές του κινήσεις. Η ενεργοποίηση του δικαιώματος προαίρεσης για την τέταρτη Belh@rra, κάτι που πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνει, θα είναι ένα ακόμη βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, δηλαδή της ενίσχυσης του ΠΝ με νέα πλοία και νέες επιχειρησιακές ικανότητες/δυνατότητες. Στα ΤΠΚ, προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η αντικατάσταση των «Καβαλούδης».

Φυσικά, δεν παραγνωρίζουμε την παράμετρο του κόστους. Για παράδειγμα, η ναυπήγηση πέντε (5) νέων ΤΠΚ και πέντε (5) νέων υποβρυχίων είναι κονδύλι που θα κυμανθεί στα € 5-6 δισεκατομμύρια. Η ενεργοποίηση του δικαιώματος προαίρεσης για την τέταρτη Belh@rra, η αναβάθμιση των MEKO-200 καθώς και η ναυπήγηση τεσσάρων (4) κορβέτων, είναι ένα επιπλέον κονδύλι € 3,5-4 δισεκατομμυρίων. Κι αυτά τα ποσά αφορούν σε κύριες μονάδες κρούσης. Δεν συμπεριλαμβάνουμε τις ανάγκες που υπάρχουν για άλλα πλοία, όπως κανονιοφόροι, Πλοία Γενικής Υποστήριξης (ΠΓΥ) και βοηθητικά. Για τις ανάγκες αυτές έχουμε κάνει αναλυτικά άρθρα: «Κανονιοφόροι και περιπολικά του ΠΝ: Στην πρώτη γραμμή άμυνας στο Αιγαίο» (7 Αυγούστου 2020), «Πολεμικό Ναυτικό: Η ανάγκη αντικατάστασης των ΠΓΥ A-464 «Αξιός» και A-470 «Αλιάκμων» και η περίπτωση των γαλλικών «Durance» (20 Μαρτίου 2021) και «Πολεμικό Ναυτικό: Η ανάγκη αντικατάσταση των βοηθητικών πλοίων και η περίπτωση των πλοίων πολλαπλών ρόλων» (9 Αυγούστου 2021).