Οι «Μυστικές Εταιρείες», τα επαναστατικά κινήματα και η πρώτη Ελληνική Υπηρεσία Πληροφοριών

Όταν ακούμε σήμερα για μυστικές υπηρεσίες, το μυαλό μας πηγαίνει κατευθείαν στην Ε.Υ.Π., την οδό Κατεχάκη, αλλά και γνωστές Υπηρεσίες...

Όταν ακούμε σήμερα για μυστικές υπηρεσίες, το μυαλό μας πηγαίνει κατευθείαν στην Ε.Υ.Π., την οδό Κατεχάκη, αλλά και γνωστές Υπηρεσίες Πληροφοριών ξένων χωρών (C.I.A., M.I.T, Μοσάντ κλπ.)

Στη χώρα μας, η πρώτη οργανωμένη υπηρεσία πληροφοριών, ήταν το “Τμήμα Πληροφοριών Υπουργείου Εξωτερικών”, που ιδρύθηκε το 1908. Η γνωστή στους παλαιότερους Κ.Υ.Π., ιδρύθηκε το 1953 και το 1986, μετονομάστηκε σε Ε.Υ.Π. Ως Ε.Υ.Π. είναι γνωστή μέχρι σήμερα. Βέβαια ακόμα και στον ευαίσθητο τομέα των Υπηρεσιών Πληροφοριών, δεν λείπουν τα λάθη, οι αστοχίες αλλά και η αντιπολιτευτική κριτική για τον εκάστοτε Διοικητή της Ε.Υ.Π.

Το σύγχρονο ελληνικό κράτος όμως, έχει ιστορία περίπου 190 ετών. Υπήρχαν μυστικές υπηρεσίες τον 19ου αιώνα, μετά την απελευθέρωση της χώρας μας; Ποια ήταν η δομή και η δράση τους; Είχαν αναπτύξει αλυτρωτική δράση; Απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, θα επιχειρήσουμε να δώσουμε με το σημερινό μας άρθρο.

Η “Φιλορθόδοξος Εταιρεία”

Η μυστική δράση στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα, μονοπωλήθηκε από “Μυστικές Εταιρείες”, με αλυτρωτική διάθεση. Το νεοσύστατο ελληνικό κράτος είχε ασταθές πολίτευμα, κυβερνήσεις που άλλαζαν συνεχώς, πολύ αδύναμη οικονομία και κρατική δομή που παρέπαιε.

Έτσι, ιδρύθηκαν μια σειρά από Συλλόγους, Εταιρείες ή Σωματεία, τα οποία απέβλεπαν στην προώθηση των σκοπών τους, μέσω μυστικής, κυρίως, δράσης. Οι Μεγάλες Δυνάμεις έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας, ωστόσο η άρχουσα τάξη, επιδίωκε την εύνοιά τους, αντί να προσπαθήσει να μειώσει την επιρροή τους.

Το πρότυπο για τις Εταιρείες αυτές, ήταν η “Φιλική Εταιρεία”, που είχε σημαντική συμβολή στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Πολλά σημαντικά στελέχη τους ήταν τέκτονες.

Η πρώτη γνωστή “πατριωτική” Εταιρεία, ήταν η “Φιλορθόδοξος Εταιρεία”, η ύπαρξη της οποίας αποκαλύφθηκε το 1839 από την Κυβέρνηση. Στα έγγραφα που κατασχέθηκαν, ως σκοπός της εμφανιζόταν η απελευθέρωση της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Υπήρχαν τρεις βαθμοί για τα μέλη της (“απλός”, “μέγας” και “φρικτός”). Τα μέλη τρίτου βαθμού, οι “φρικτοί”, γνώριζαν τον απώτερο σκοπό της Εταιρείας, που ήταν η επικράτηση των ρωσόφιλων (Ναπαίων). Πάντως, απ’ όσα αποκαλύφθηκαν, δεν προέκυψε αλυτρωτική δραστηριότητα της “Φιλορθοδόξου Εταιρείας”. Εκείνη την εποχή, ο Όθωνας ακολουθούσε φιλορωσική πολιτική και δεν υπήρχε παραμερισμός των Ναπαίων. Ίσως σκοπός της Εταιρείας να ήταν η αντικατάσταση των Βαυαρών από τις δημόσιες θέσεις που κατείχαν. Γι' αυτό προσχώρησαν σε όσους διεκδικούσαν Σύνταγμα. Η αντιπαράθεση με τον ‘Οθωνα, υποδαυλιζόταν κι απ’ τους Άγγλους. Είναι πιθανό, η “Φιλορθόδοξος Εταιρεία”, να ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του, ελληνικής καταγωγής, τότε πρέσβη της Ρωσίας Γαβριήλ Κατακάζη, που προωθούσε τον εξαναγκασμό του Όθωνα σε παραίτηση, χωρίς την έγκριση της Ρωσικής κυβέρνησης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ