Μνημείο των Αθανάτων του Έθνους: Πώς έγινε η συλλογή των ονομάτων των 121.692 πεσόντων

   Μία άσβεστη φλόγα μνήμης και τιμής, αφιερωμένη τόσο στους 121.692 καταγεγραμμένους πεσόντες στους Αγώνες του Έθνους από ιδρύσεως του Ελλ...

  

Μία άσβεστη φλόγα μνήμης και τιμής, αφιερωμένη τόσο στους 121.692 καταγεγραμμένους πεσόντες στους Αγώνες του Έθνους από ιδρύσεως του Ελληνικού Κράτους όσο και σε εκείνους που δεν ταυτοποιήθηκαν ποτέ, καίει από χθες στον προαύλιο χώρο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, με τα ονοματεπώνυμά τους να βρίσκονται αποτυπωμένα σε επιτύμβιες πλάκες, κατασκευασμένες από μπρούτζο και γυαλί τοποθετημένες δεξιά κι αριστερά του μνημείου των «Αθανάτων του Έθνους».

Πρόκειται για ένα μνημείο που από χθες και επίσημα πλέον δεσπόζει στην κεντρική είσοδο του Πενταγώνου, για την κατασκευή και ολοκλήρωση του οποίου χρειάστηκε να γίνουν εντατικές εργασίες ανάπλασης του χώρου που διήρκεσαν σχεδόν δύο μήνες, με στόχο μέχρι το τέλος του χρόνου να παραδοθεί στο ΓΕΕΘΑ, έτσι ώστε από τις αρχές του 2024 να καταστεί επισκέψιμο για το κοινό (κυρίως σχολεία, σχολές, συλλόγους κλπ). Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν χθες από τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, Κωνσταντίνο Τασούλα, τον υφυπουργό Εθνικής Άμυνας Ιωάννη Κεφαλογιάννη και τον Α/ΓΕΕΘΑ στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο, παρουσία αρκετών επισήμων αλλά και πλήθους στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.

Ένας βωμός μέσα στον οποίο καίει μία φλόγα «που δεν θα σβήσει ποτέ», πλαισιωμένος από ένα τοιχίο πάνω στο οποίο εικονίζονται έξι όρθιοι στρατιώτες με το κεφάλι κατεβασμένο σαν σε προσκύνημα και την κάνη του όπλου που κρατούν να σημαδεύει το έδαφος σε ένδειξη σεβασμού προς τους νεκρούς, αποτελεί την καρδιά του μνημείου, με την ελληνική σημαία και τις σημαίες του ΥΠΕΘΑ, και των 4 Γενικών Επιτελείων να κυματίζουν σε περίοπτη θέση ακριβώς πίσω του. Δεξιά και αριστερά του βωμού κάθετες οριζόντιες επιτύμβιες στήλες στο χρώμα του μπρούτζου, πάνω στις οποίες έχουν καρφωθεί γυάλινες πλάκες με τα ονόματα των νεκρών, συμπληρώνουν το οικοδόμημα. Μάλιστα οι επιτύμβιες πλάκες με τα ονόματα των υπέρ Πατρίδος Πεσόντων Ηρώων προοπτικά και νοητά καταλήγουν προς τον ιστό της ελληνικής σημαίας, «ατενίζοντας» κατ’ αυτόν τον τρόπο το ιερό σύμβολο της Ελλάδος για το οποίο προσέφεραν τη ζωή τους. 

Σημαντική λεπτομέρεια, την οποία επισήμανε και ο Α\ΓΕΕΘΑ κ. Κ. Φλώρος κατά την χθεσινή ομιλία του, είναι ότι στις στήλες βρίσκονται αναγεγραμμένα μόνο τα ονοματεπώνυμα των νεκρών ηρώων, χωρίς βαθμούς, χωρίς Κλάδους προελεύσεως, χωρίς ειδικότητες και χωρίς τους τόπους που έπεσε ο καθένας. «Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής αλλά και πολύ υπερήφανος που σήμερα στέκομαι ενώπιον σας επ’ ευκαιρία των εγκαινίων του μοναδικού αυτού μνημείου, του μνημείου των «Αθανάτων του Έθνους» όπως είναι η ονομασία που επελέγη. Η φλόγα που θα καίει στον βωμό του μνημείου θα μας θυμίζει το άσβεστο πάθος τους για την ελευθερία και την τιμή της Πατρίδος, που τους έκανε να δώσουν τη ζωή τους γι’ αυτήν και θα αποτελεί για εμάς έμπνευση στην εκπλήρωση της αποστολής μας» ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Φλώρος, τονίζοντας πως η ύπαρξη ενός τέτοιου μνημείου ήταν κάτι που έλλειπε τόσο από το Στρατόπεδο Παπάγου, όσο και από τις Ένοπλες Δυνάμεις.

Για τη συλλογή των ονομάτων συγκροτήθηκε μία σχετική επιτροπή ιστορικών και στελεχών των Διευθύνσεων Ιστορίας και των τριών Κλάδων των Ε.Δ, η οποία χρειάστηκε περισσότερους από έξι μήνες προκειμένου να ολοκληρώσει το έργο της. Επρόκειτο για το επιστέγασμα μία τιτάνιας προσπάθειας πολλών ετών, δεδομένου ότι για τη λεπτομερή καταγραφή των νεκρών ηρώων του έθνους οι ιστορικοί θα έπρεπε να ανατρέξουν και να εξετάσουν ένα πλήθος αρχείων και πηγών, σε αρκετές περιπτώσεις να διασταυρώσουν τα ευρήματα και ταυτόχρονα να τα βάλουν σε αλφαβητική σειρά. Παράλληλα, όσο πιο πίσω πήγαινε χρονικά η έρευνα τόσο δυσκόλευε ανάλογα και η προσπάθεια δεδομένου ότι οι σχετικές πηγές είτε μειώνονταν, είτε γίνονταν λιγότερο αξιόπιστες.

Η κατασκευή του μνημείου μελετήθηκε και σχεδιάστηκε λεπτομερώς, σε μοντέρνα τεχνοτροπία, από την εταιρεία Museum Art και τον κ. Παπαγεωργίου Ηλία με τους συνεργάτες του, με φορέα επίβλεψης το Γενικό Επιτελείο Στρατού. Ο καλλωπισμός του μνημείου έγινε με χορηγία του ομίλου FHL Ηλίας Κυριακίδης, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της κατασκευής υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση του αειμνήστου Υποστρατήγου Επί Τιμή Ιάκωβου Τσούνη, ο οποίος με την 5 Φεβρουαρίου 2021 επιστολή του, διέθεσε το ποσό των 500.000 ευρώ για την ανακαίνιση του γραφείου του Αρχηγού Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας. 

Ο κ. Φλώρος ωστόσο δεν διέθεσε τα χρήματα για την ανακαίνιση του γραφείου του, αλλά πρότεινε προς την κόρη του εκλιπόντος Υποστρατήγου Επί Τιμή, κα. Αθηνά Τσούνη, να αλλάξει τη δωρεά και να διαθέσει το παραπάνω ποσό για την ανέγερση του Μνημείου των Αθανάτων του Έθνους στο Στρατόπεδο Παπάγου, το οποίο «θα προβάλλει τη διαχρονική συνεισφορά των Ενόπλων Δυνάμεων στην διαφύλαξη του υπέρτατου αγαθού της ελευθερίας, αλλά και θα διατηρεί ανεξίτηλη την μνήμη του εκλιπόντος». Η κα. Αθηνά Τσούνη στις 11 Απριλίου 2023 κατά την διάρκεια της επίσκεψής της στο γραφείο του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, επέδωσε επιστολή με την οποία αποδέχτηκε την πρότασή του για την αλλαγή της δωρεάς.