Ο μεγαλύτερος σαμποτέρ του Β΄ΠΠ ήταν Έλληνας! Η δράση του, η προδοσία και η εκτέλεση σαν σήμερα το 1943

Ήταν ο μεγαλύτερος σαμποτέρ των Συμμάχων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τον τίμησαν απονέμοντάς του ανώτατα πολεμικά παράσημα και τιμητικές ...

Ήταν ο μεγαλύτερος σαμποτέρ των Συμμάχων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τον τίμησαν απονέμοντάς του ανώτατα πολεμικά παράσημα και τιμητικές διακρίσεις Ελλάδα, Πολωνία και Αγγλία. Πόσοι, όμως, από τους νέους, που γνωρίζουν σήμερα το «Ιβανώφειο» στη Θεσσαλονίκη, γνωρίζουν και ότι το γήπεδο φέρει το όνομα του Γεωργίου Ιβάνωφ Σαϊνόβιτς, του ανθρώπου πίσω από την κατάρριψη 600 αεροσκαφών της Λουφτβάφε, καθώς και ότι ο ίδιος υπήρξε πρωταθλητής κολύμβησης με τον Ηρακλή, κατά τη δεκαετία του 1930;

«Η ύπαρξη ενός ήρωα σε μια οικογένεια δημιουργεί στις επόμενες γενιές μια αίσθηση καθήκοντος και χρέους διατήρησης της μνήμης του»,είχε πει σε συνέντευξη της στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Λεονάρδα Λαμπριανίδου, ζωγράφος, καθηγήτρια Εικαστικών Τεχνών και ανιψιά του Γεωργίου Ιβάνωφ Σαϊνόβιτς.

«Από το στόμα της γιαγιάς μου άκουσα τις πρώτες αφηγήσεις για τον πρωτότοκό της, τον ήρωα αδικοχαμένο γιό, τον όμορφο, μορφωμένο, αθλητή, καλλιεργημένο, σπουδαγμένο γιο της, που μιλούσε πέντε γλώσσες, έπαιζε πιάνο, έκανε ιστιοπλοΐα αλλά και ποδόσφαιρο, μπάσκετ και πόλο, που άφησε πίσω του όλα του τα καλά και έφυγε για τη Μέση Ανατολή, για να εκπαιδευτεί από τις συμμαχικές δυνάμεις, με την αποστολή να συντονίσει τη δράση των διαφόρων αντιστασιακών κινήσεων και να οργανώσει το δίκτυο πληροφοριών και τις δολιοφθορές στην Ελλάδα», θυμάται η κ. Λαμπριανίδου, η οποία αφιέρωσε μέρος της ζωής της στην ιστορική έρευνα σχετικά με τον θείο της.

Πως προδόθηκε από Έλληνες

Στις 4/1/1943 ο Ιβανόφ και οι συνεργάτες του Ιωάννης Κοντόπουλος, Δημήτρης Γιαννάτος και Γιάννης Μαλλιόπουλος εκτελέστηκαν στην Καισαριανή. Είχαν συλληφθεί, μετά από προδοσία, στο σπίτι του Κοντόπουλου στον Υμηττό. Τεσσερις εργαζόμενοι στην ΠΥΡΚΑΛ που συμμετείχαν στο σαμποτάζ των κινητήρων (Βαρκάδος, Ιωαννίδης, Αλεβιζάκης και Ρούσσος) δικάστηκαν μέσα στο εργοστάσιο σε θάνατο. Εκτελέστηκαν οι τρεις πρώτοι ενώ διασώθηκε ο τέταρτος ως ανήλικος.

Ποια ήταν η ιστορία του σαμποτάζ των κινητήρων; O imerodromos.gr γράφει:

Στο εργοστάσιο του Μαλτσινιώτη οι Γερμανοί επισκεύαζαν κινητήρες των πολεμικών τους αεροπλάνων και στη συνέχεια τους έστελναν στα μέτωπα της Λιβύης και του Ελ Αλαμέιν. Για δύο σχεδόν χρόνια μια ομάδα ΕΑΜίτες Ελληνες εργάτες, με καθοδήγηση από το Εργατικό ΕΑΜ και σε συνεργασία με τον επικηρυγμένο από τους Γερμανούς σαμποτέρ Γιούρα Ιβάνοφ, κατέστρεφαν τους κινητήρες των αεροπλάνων με έναν έξυπνο τρόπο, έτσι ώστε οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να το ανακαλύψουν. Οι σαμποτέρ ύστερα από την επισκευή και δοκιμή των κινητήρων κατάφερναν να ρίχνουν μέσα στη μηχανή ρινίσματα σιδήρου και μολυβιού. Όταν, αργότερα τοποθετούσαν τον κινητήρα στο αεροπλάνο, αυτός λειτουργούσε, αλλά συνήθως μισή ώρα μετά την απογείωσή του, το αεροπλάνο έπεφτε με κατεστραμμένο τον κινητήρα του.

Πάνω από 65 κινητήρες αεροπλάνων σαμποταρίστηκαν με αποτέλεσμα να συντριβούν πολλά γερμανικά αεροσκάφη και να σκοτωθούν δεκάδες Γερμανοί αεροπόροι.

Στις αρχές του 1943, οι Γερμανοί, από κάποιο, ίσως, τυχαίο γεγονός, έλυσαν 30 ετοιμοπαράδοτους κινητήρες και αντιλήφθηκαν τι συνέβαινε. Αμέσως προχώρησαν στη σύλληψη μερικών εργατών και έστησαν μια δίκη, στις 5 Φλεβάρη του 1943, μέσα στο εργοστάσιο, μπροστά σε όλους τους εργαζόμενους, με σκοπό την κατατρομοκράτησή τους.

Η απόφαση του γερμανικού στρατοδικείου ανέφερε:

«Δι’ αποφάσεως του παρά τω Γερμανώ Στρατιωτικώ Διοικητή της Νοτίου Ελλάδος Στρατοδικείου, καταδικάστηκαν εν συνεδριάσει διεξαχθείσης παρουσία ολοκλήρου του προσωπικού ενός γερμανικού στρατιωτικού εργοστασίου εν Αθήναις, εις θάνατον, Ελληνες εργάται λόγω σαμποτάζ βαρείας μορφής επί αεροπορικών κινητήρων…».

Την επόμενη μέρα,, εκτελέστηκαν οι καταδικασθέντες σε θάνατο

Ο Βασίλης Μπαρτζιώτας, στο βιβλίο του «Η Εθνική Αντίσταση στην Αδούλωτη Αθήνα» (Σύγχρονη Εποχή – Αθήνα 1984) αναφέρει ότι ανάμεσα στους κατηγορούμενους ήταν και ο Χρήστος Κατσιγιάννης, ο μετέπειτα λογοτέχνης και ηθοποιός, ο οποίος γλύτωσε το απόσπασμα λόγω ηλικίας, ήταν τότε 13 χρονών.

Ο φίλος Χρήστος Καρπαθάκης, από τη Λέρο, σημειώνει ότι ο αντιφασίστας αντιστασιακός Αυρήλιος Βαρκάδος καταγόταν από τη Λέρο, και μας έστειλε το παρακάτω απόσπασμα από τα «Φύλλα Κατοχής», της Ιωάννας Τσάτσου:

7 Φλεβάρη 1943 –

«Τι έχεις παιδί μου, σε βλέπω συλλογισμένο, χλωμό;»

-«Τίποτα μάνα μου, θα μείνω μια μέρα στο σπίτι να ξαποστάσω λίγο»

«Δεν πήγαινε στη δουλειά. Πώς να καταλάβω η δύσμοιρη τι είχε στο μυαλό του το παλληκάρι μου;»

Έτσι μου μιλούσε η κατακαημένη μάνα του Ηλία Αλεβιζάκη. Αυτές τις μέρες μια μουντή ανησυχία βασίλευε στο επιταγμένο εργοστάσιο του Μαλτσινιώτη. Οι Γερμανοί ήταν ανάστατοι. Οι κινητήρες αεροπλάνων που κατασκεύαζε το εργοστάσιο δε λειτουργούσαν κανονικά. Ο Ηλίας Αλεβιζάκης μαζί με τον Βασίλη Ιωαννίδη και τον Βαρκάδο, και οι τρεις εργάτες, πήγαιναν το πρωί στη δουλειά τους με το στόμα γεμάτο μεταλλικά θρύμματα. Αυτά τα θρύμματα τα φυσούσαν μέσα στις μηχανές των αεροπλάνων. Τα αεροπλάνα έπεφταν ή δεν ξεκινούσαν. Οι κινητήρες καταστρέφονταν. Οι γερμανοί έψαχναν με πείσμα να βρουν την αιτία του κακού. Είχαν λύσει πάνω από τριάντα κινητήρες για να βεβαιωθούν πως σε όλους εύρισκαν τα ίδια τριμμένα ελάσματα. Ο Αλεβιζάκης γνώριζε πως θα τον έπιαναν και μπορούσε να φύγει. Λάτρευε όμως τη μάνα του. Την αγαπούσε και τη λυπότανε. Την έβλεπε κάθε μέρα να παλεύει μόνη της ,από τα ξημερώματα, για τα πέντε ανήλικα αδέρφια του. Έτρεμε μη της συμβεί κακό. Λίγες μέρες έκανε τον άρρωστο. Μα όταν πήγαν να τον πιάσουν παραδόθηκε.

Έγινε η δίκη των τριών παλλικαριών στις πέντε του Φλεβάρη, μπροστά σ’ όλο το προσωπικό του εργοστασίου για παραδειγματισμό. Η απόφαση θεωρήθηκε τελεσίδικη την ίδια μέρα. Χτες το πρωί τους τουφέκισαν. Πολλοί είναι εκείνοι που μένουν χωρίς προστάτη με όλες αυτές τις εκτελέσεις. Με τη χτεσινή, μένει έρημη η μάνα του Αλεβιζάκη, με πέντε ανήλικα. Του Ιωαννίδη η γυναίκα, το παιδί, η μάνα, η αδερφή κι ένας αδερφός με κρυοπαγήματα. Του Βαρκάδου, η άρρωστη μητέρα».