Ποιοι ελέγχουν τα πυρηνικά όπλα του πλανήτη – Οι 9 χώρες που μπορούν να προκαλέσουν όλεθρο με το πάτημα ενός κουμπιού

M πορεί ο αριθμός των πυρηνικών όπλων που υπάρχουν στον πλανήτη να μειώνεται συνεχώς, αλλά ο φόβος μήπως κάποια χώρα σπείρει κάποια μέρα ...

Mπορεί ο αριθμός των πυρηνικών όπλων που υπάρχουν στον πλανήτη να μειώνεται συνεχώς, αλλά ο φόβος μήπως κάποια χώρα σπείρει κάποια μέρα τον όλεθρο, μήπως προκαλέσει ένα πραγματικό πυρηνικό ολοκαύτωμα, με το πάτημα ενός κουμπιού εξακολουθεί να υφίσταται._

Κι όχι άδικα. Ο στόχος της πλήρους καταστροφής των πυρηνικών όπλων παραμένει μακρινός, παρά τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας. Από 14.465 πυρηνικά όπλα που υπήρχαν σ’ ολόκληρο τον κόσμο το 2018 ο αριθμός τους μειώθηκε φέτος στις 13.885, αλλά εξ’ αυτών περίπου 2.000 πυρηνικές κεφαλές βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο ετοιμότητας σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI). Αρκετές υπερδυνάμεις του πλανήτη φαίνεται να παίρνουν στα σοβαρά την υπόθεση της εξάλειψης της πυρηνικής απειλής, αλλά ουσιαστικά βήματα δεν έχουν έχουν γίνει και η Γη παραμένει παραδομένη στην ισορροπία του τρόμου.

Το 2017 ο ΟΗΕ παρουσίασε τη Συνθήκη Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων (TPNW), το πρώτο παγκοσμίως νομικά δεσμευτικό κείμενο που επιδιώκει την πλήρη εξάλειψη των πυρηνικών όπλων, αλλά η συνθήκη αυτή δεν έχει τεθεί επίσημα σε ισχύ, αφού μέχρι τον περασμένο Αύγουστο την είχαν επικυρώσει 25 χώρες – οι μισές απ’ όσες χρειάζονται - καθώς της ασκούν μποϊκοτάζ όλες οι πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου, οι οποίες μάλιστα συνεχίζουν να εκσυγχρονίζουν τα οπλοστάσιά τους. Ποιες είναι αυτές;

Ρωσία
Αριθμός πυρηνικών όπλων: 6,450
Πρώτη δοκιμή: 1949 (ΕΣΣΔ)

Με πάνω από 6.000 πυρηνικά όπλα δηλωμένα στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας η Ρωσία διαθέτει το μεγαλύτερο οπλοστάσιο του πλανήτη -αριθμός που προκαλεί δέος, αλλά και ταυτόχρονα σημαντικά μειωμένος σε σχέση με τις τουλάχιστον 45.000 κεφαλές που πιστεύεται ότι είχε η ΕΣΣΔ όταν κατέρρευσε το 1990. Η Αρμενία και η Λευκορωσία επαφίενται στην πυρηνική ομπρέλα της Ρωσίας -λόγος για τον οποίο, άλλωστε, απείχαν από την ψηφοφορία για την TPNW.

Η Ρωσία διαθέτει επίσης -όπως άλλωστε και οι ΗΠΑ- μια «πυρηνική τριάδα», δηλαδή μπορεί να εκτοξεύσει πυρηνικά όπλα από εδάφους, αέρος και θαλάσσης με διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους, υποβρύχια και στρατηγικά βομβαρδιστικά. Μια μυστηριώδης φονική έκρηξη στη βορειοδυτική Ρωσία τον περασμένο Αύγουστο σε πεδίο πυραυλικών δοκιμών έδειξε ότι η Μόσχα κατασκευάζει έναν πυρηνοκίνητο πύραυλο κρουζ. Αξιωματούχοι δυτικών μυστικών υπηρεσιών και Αμερικανοί ειδικοί θεωρούν ότι επρόκειτο για μια αποτυχημένη δοκιμή του πυραύλου 9m730 Burevestnik, όπως τον αποκαλούν οι Ρώσοι (SSC-X-9 Skyfall τον έχει βαφτίσει το ΝΑΤΟ), που ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε περιγράψει το 2018 ως «ανίκητο».


ΗΠΑ
Αριθμός πυρηνικών όπλων: 6.185
Πρώτη δοκιμή: 1945

Οι πατέρες της ατομικής βόμβας, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις ξεκίνησαν τις πυρηνικές δοκιμές τον Ιούλιο του 1945, μόλις έναν μήνα προτού ρίξουν τις δύο βόμβες που εξαφάνισαν απ’ το χάρτη το Ναγκασάκι και την Χιροσίμα στην Ιαπωνία. Στην κούρσα του τρόμου με την ΕΣΣΔ στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου οι ΗΠΑ είχαν επίσης αναπτύξει ένα τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιο μέχρι τη δεκαετία του 1990. Κατά τους υπολογισμούς του SIPRI, οι ΗΠΑ διαθέτουν 6.185 πυρηνικές κεφαλές κι έχουν συμφωνήσει να τις χρησιμοποιήσουν στην ανάγκη για να προστατέψουν τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ καθώς και τις συμμάχους τους Ιαπωνία, Αυστραλία και Νότια Κορέα. Βάσει αυτών των συμφωνιών και τα 29 μέλη του ΝΑΤΟ καθώς και οι τρεις προαναφερθείσες χώρες που έχουν συνάψει διμερείς συμφωνίες με τις ΗΠΑ για τον προστασία τους από τεχνικής άποψης παραβιάζουν τη συνθήκη TPNW.

Οι ΗΠΑ είναι επίσης η μοναδική χώρα στον κόσμο που έχει αποθηκευμένα πυρηνικά όπλα σε τρίτες χώρες -κάπου 180 σύμφωνα με την περσινή έκθεση του Nuclear Weapons Ban Monitor (NWBM)-. Τον περασμένο Αύγουστο οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τη συνθήκη ΙNF για τη μείωση των πυρηνικών όπλων μέσου βεληνεκούς κατηγορώντας τη Ρωσία ότι την παραβιάζει. Δύο εβδομάδες μετά την αποχώρησή τους οι ΗΠΑ προχώρησαν σε δοκιμή πυραύλου μέσου βεληνεκούς, που απαγόρευε η συνθήκη INF.

Γαλλία
Αριθμός πυρηνικών όπλων: 300
Πρώτη δοκιμή: 1960

Η Γαλλία ήταν η τέταρτη χώρα που προχώρησε σε δοκιμή πυρηνικού όπλο το 1960 επί κυβερνήσεως Σαρλ ντε Γκωλ. Σήμερα είναι η τρίτη πυρηνική δύναμη του πλανήτη με 300 κεφαλές που μπορεί να εξαπολύσει από αεροσκάφη ή από τέσσερα πυρηνιοκίνητα υποβρύχια.

Τα γαλλικά μαχητικά Dassault Rafale μπορούν να εξαπολύσουν πυρηνικά όπλα με κεφαλές 20 φορές μεγαλύτερες από τη βόμβα που έριξαν οι Αμερικανοί στη Χιροσίμα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αν έπεφτε μια τέτοια βόμβα στην Ουάσιγκτον θα προκαλούσε το θάνατο περίπου 280.000 ανθρώπων.

Κίνα
Αριθμός πυρηνικών όπλων: 290
Πρώτη δοκιμή: 1964

H Κίνα εκτιμάται ότι διαθέτει 290 πυρηνικά όπλα και όπως προειδοποίησε τον περασμένο Μάιο το Πεντάγωνο επιδιώκει να γίνει η τρίτη χώρα με «πυρηνική τριάδα».

Ωστόσο, εδώ και καιρό η Κίνα έχει διακηρύξει ότι δεν θα χρησιμοποιήσει πρώτη το πυρηνικό της οπλοστάσιο, παρά μόνον σε περίπτωση που δεχθεί χτύπημα με πυρηνικά καθώς επαφίεται περισσότερο στην ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό των συμβατικών της στρατιωτικών δυνατοτήτων προκειμένου να επιβάλει τη βούλησή της σε άλλες χώρες.

Βρετανία
Αριθμός πυρηνικών όπλων: 200
Πρώτη δοκιμή: 1952

Το πυρηνικό οπλοστάσιο της Βρετανίας, που άρχισε να αναπτύσσεται το 1952, αποτελείται από περίπου 200 κεφαλές, που μπορούν να εκτοξευτούν μόνον από τα τέσσερα υποβρύχια κλάσης Vanguard που διαθέτει η χώρα. Ωστόσο, το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων της Βρετανίας -γνωστό ως “Trident” από τη δεκαετία του 1980- είναι από τα πιο αμφιλεγόμενα καθώς οι Εργατικοί υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν έχουν δεσμευτεί αν εκλεγούν να το ακυρώσουν. «ΟΙ μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζουμε σήμερα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με νέα πυρηνικά όπλα. Απειλές όπως η τρομοκρατία, οι κυβερνοεπιθέσεις και η κλιματική αλλαγή δεν αντιμετωπίζονται με το Trident», είπε ο Κόρμπιν τον περασμένο Απρίλιο.

Πακιστάν
Αριθμός πυρηνικών όπλων: 160
Πρώτη δοκιμή: 1998

Η απόφαση του Πακιστάν να γίνει πυρηνική δύναμη πυροδότησε μεγάλη διπλωματική κρίση με τη γειτονική Ινδία. Επί δεκαετίες πριν το Πακιστάν προβεί στην πρώτη δοκιμή της βόμβας Chagai-1 το 1998 η Ινδία ήταν η μόνη χώρα στη Νοτιοανατολική Ασία που διέθετε πυρηνικά όπλα. Όταν προχώρησε σε μια προκλητική πυρηνική δοκιμή κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν, ο τότε πρωθυπουργός της μουσουλμανικής χώρας, Ναουάζ Σαρίφ, έδωσε το πράσινο φως για να ξεκινήσουν οι πυρηνικές δοκιμές. Οι δύο χώρες έφθασαν το 2001 στο χείλος ενός γενικευμένου πολέμου, που απετράπη τελικά δύο χρόνια αργότερα.

Ινδία
Αριθμός πυρηνικών όπλων: 140
Πρώτη δοκιμή: 1974

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 η πολιτική ηγεσία της Ινδίας έκανε όνειρα για ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας με πυρηνικά όπλα, αλλά έθεσε σε εφαρμογή το πυρηνικό της πρόγραμμα το 1962 μετά τον πόλεμο με την Κίνα, προκειμένου να προστατευθεί, όπως έλεγε, από την επιθετικότητα του Πεκίνου. Η πρώτη επιτυχημένη δοκιμή πυρηνικής βόμβας έγινε το 1974.

Παρά την ανάφλεξη της έντασης με το Πακιστάν λόγω των διαφωνιών τους για το Κασμίρ η Ινδία δεν έχει προβεί σε νέα δοκιμή από το 1998.

Ισραήλ
Αριθμός πυρηνικών όπλων: Περίπου 90

Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ περιβάλλεται με πέπλο μυστηρίου καθώς η κυβέρνησή του τηρεί σιγή ιχθύος όσον αφορά στα στρατιωτικά ζητήματα ακολουθώντας μια πολιτική «εσκεμμένης αμφισημίας» χωρίς να επιβεβαιώνει, ούτε όμως και να διαψεύδει ότι έχει πυρηνικά όπλα.

Παρ’ όλα αυτά το SIPRI θεωρεί το Ισραήλ διαθέτει κάπου 80 με 90 πυρηνικά όπλα- εκτίμηση με την οποία συμφωνεί και το International Panel on Fissile Materials, μια ομάδα ανεξάρτητων πυρηνικών ερευνητών.

Βόρεια Κορέα
Αριθμός πυρηνικών όπλων: Περίπου 30
Πρώτη δοκιμή: 2006

Το ακριβές μέγεθος του πυρηνικού οπλοστασίου της Βόρειας Κορέας είναι ασαφές. Σύμφωνα με το SIPRI διαθέτει περίπου 20 με 30 πυρηνικά όπλα. Ο ηγέτης της, Κιμ Γιονγκ Ουν, έχει επανειλημμένα εκφράσει τη βούληση για αποπυρηνικοποίηση ολόκληρης της κορεατικής χερσονήσου, αλλά είναι μάλλον απίθανο να εννοεί ό,τι και η Ουάσιγκτον ή η Σεούλ με τον όρο αυτό, ενώ δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι έχει κάνει κάποιο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.